Τρίτη 10 Ιανουαρίου 2017

«Τὰ καημένα τὰ πουλάκια», ἕνα ποίημα τοῦ Ναπολέοντα Λαπαθιώτη







ΤΑ ΚΑΗΜΕΝΑ ΤΑ ΠΟΥΛΑΚΙΑ

Κρύο βαρύ, χειμώνας ὄξω,
τρέμουν οἱ φωτιὲς στὰ τζάκια·
τώρα, ποιός τὰ συλλογιέται
τὰ καημένα τὰ πουλάκια.

Τὰ πουλάκια εἶναι στὰ δέντρα,
τὰ πουλάκια εἶναι στὰ δάση,
-τὰ πουλάκια θὰ τὰ πάρει
ὁ βοριὰς ποὺ θὰ περάσει.

Ἡ βροχὴ καὶ τὸ χαλάζι,
κι ὁ βοριὰς ποὺ θὰ περάσει,
-καὶ τὸ χιὸνι, ποὺ τὸ παίρνουν,
στὶς αὐλές, μὲ τὸ φαράσι...

Κι ἂν ἡ νύχτα εἶναι μεγάλη,
κ' ἔρχεται γιομάτη τρόμους,
κι ἂν ὁ θάνατος, ἀπόψε,
φέρνει γύρα, μὲς στοὺς δρόμους,

κι ἂν ἡ παγωνιὰ θερίζει,
κι εἶναι δίχως ρουχαλάκια,
δὲ βαριέσαι, -ποιός θυμᾶται
τὰ καημένα τὰ πουλάκια...

Τὰ πουλάκια εἶναι στὰ δέντρα,
τὰ πουλάκια εἶναι στὰ δάση,
-τὰ πουλάκια θὰ τὰ πάρει,
ὁ βοριὰς ποὺ θὰ περάσει·

ἡ βροχή, καὶ τὸ χαλάζι,
κι ὁ βοριὰς ποὺ θὰ περάσει,
-καὶ τὸ χιόνι, ποὺ τὸ παίρνουν,
στὶς αὐλές, μὲ τὸ φαράσι...

Στὰ παιδάκια εἶναι τά χάδια,
στὰ παιδάκια, τὰ φιλάκια:
τὼρα, ποιός τά συλλογιέται
τὰ καημένα τὰ πουλάκια;

Κι ὅταν γίνει, πάλι, βράδυ,
κι ὅλοι πᾶνε νὰ πλαγιάσουν,
νὰ χωθοῦν μὲς στά κρεββάτια,
μὴν τυχὸν καὶ ξεπαγιάσουν,

τὰ πουλάκια τὰ καημένα,
τὰ πουλάκια, τώρα, πέρα
θὰ χαθοῦν, χωρίς ἐλπίδα
νὰ φανοῦν τὴν ἄλλη μέρα...



Πηγή

Ναπολέων Λαπαθιώτης, Ποιήματα. Εἰσαγωγή, σχόλια, παρουσίαση, Ἄρη Δικταίου., ἐκδόσεις Φέξη, Ἀθήνα 1964.



Σημείωση:
Χωρίς νὰ ὑπάρχει οὔτε ἴχνος πρόθεσης γιὰ ἀνάλυση τοῦ ποιήματος, μιὰ καὶ πιστεύω ἀπόλυτα, πὼς ἕνα ποίημα εἶναι ὅ,τι ἐκλαμβάνει κανεὶς διαβάζοντάς το καὶ οἱ περαιτέρω σκέψεις καὶ στοχασμοί ποὺ τοῦ γεννᾶ αὐτὸ ποὺ διάβασε, θὰ παρακαλέσω νὰ προεκταθεῖ ἡ σκέψη πέρα ἀπὸ τὰ «κοντινά» μας, πέρα ἀπὸ τὰ ἀνθρώπινα· σὲ ὅλο τὸ ἀπέραντο βασίλειο τούτης τῆς πλάσης - κα όχι μόνο!

4 σχόλια:

  1. Χαιρετε κ καλη χρονια ;-)
    Να πω οτι ηταν το πρωτο ποιημα που εμαθα απ'εξω στη ζωη μου κ με συγκινουσε κ εκλαιγα.Ηταν στην Δ' η Ε' δημοτικου κ δεκα χρονια αργοτερα που αγορασα Λαπαθιωτη ενω το θυμομουν απ'εξω εξεπλαγην ευχαριστα γιατι μεχρι τοτε νομιζα οτι ηταν του Ζ.Παπαντωνιου!
    Γιατι τα γραφω ολα αυτα?
    Ας πουμε η δική μου gay εκφανση!!
    Johny

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Johny αρχικά καλή χρονιά.

      Προχθές, με το υπερβολικό για Ελλάδα κρύο, από το παράθυρο του σπιτιού μου κάπου στην ορεινή Αρκαδία που είχα πάει για λίγες μέρες, παρατηρούσα τα πουλάκια που έρχονταν στο χιονισμένο μπαλκόνι αναζητώντας τροφή, και κυριολεκτικά τρέμανε από το ψύχος. Κάποια στιγμή, τους έριξα λίγα ψίχουλα και μαζεύτηκαν σε λίγο αρκετά. Καθώς τα παρατηρούσα σκέφτηκα τούτο το ποίημα, και έτσι το ανάρτησα.

      Πραγματικά, είναι ένα υπερβολικά εύθραυστο ποίημα του Λαπαθιώτη που μας αποκαλύπτει την ευαισθησία του, και βέβαια το ενδιαφέρον του για το πέρα από τα ανθρώπινα. Τώρα, ο καθένας μπορεί βέβαια να ερμηνεύσει το ποίημα όπως αυτός επιθυμεί, νομίζει και πιστεύει. Έτσι η θέση των πουλιών κάλλιστα μπορεί να καλυφθεί από τα ενδιαφέροντα του καθενός...

      Θυμάμαι πάντως ότι στο σχολείο το είχαμε διδαχθεί. Όχι βέβαια με τη λογική και τον προσανατολισμό που εγώ το ανάρτησα στο blog μου, αλλά επικεντρώναμε θυμάμαι στο απλοϊκό θέμα των πουλιών που κρυώνουν, άντε και στους ανθρώπους που τέτοιες μέρες δεν είχαν τα στοιχειώδη. Μέχρι εκεί όμως. Άλλοι καιροί τότε, άλλες διδαχές! Αλλά μήπως όλα σε τούτη τη ζωή δεν είναι θέμα παιδείας;

      Ευχαριστώ για το σχόλιο
      Gayekfansi

      Διαγραφή
  2. Μα φυσικα κ δεν το διδαχτηκαμε οπως επρεπε (εχω αλλαξει περιπου 15 σχολεια πρωινα,νυχτερινα,2ης ευκαιριας κτλ κ ουτε ενας καθηγητης δεν με τσιγκλησε παρολο που διψαγα για μαθηση) ας μην πιασω το Ελληνικο εκπαιδευτικο συστημα.
    Κ κατι ακομα για να κλεισω.Εχθες το απογευμα στο δευτερο προγραμμα ακουω τον παραγωγο να το διαβαζει (Τα Καημενα Τα Πουλακια) κ αμεσως μετα εβαλε μουσικη απο το score του Brokeback mountain.Η εκπομπη ειχε μεσα στην μια ωρα διαρκειας της μεταξυ αλλων διπλη δοση Μαρια Καλλας,διπλη δοση David Bowie,Λου Ριντ...
    Αν με εννοείτε,ξαναενιωσα μια gay εκφανση στο απογευμα μου ;-)
    Παντα γερός ευχομαι,κ να γνωριζετε οτι σας ακολουθω καμποσα αρκετα χρονια κ μεταξυ αλλων εχετε εμπλουτισει ενα μεγαλο ραφι της βιβλιοθηκης μου κ με εχετε βοηθησει με την ψχ μου (γιατι η σωτηρια της ψχς ειναι πολυ μεγαλο πραγμα οπως μας διδαξε η τεχνη της Λ. Νικολακοπουλου)
    Συγνωμη για τον πληθυντικο ειναι ο της ευγενειας χεχε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Johny
      Πολλά θα ήθελα να γράψω αλλά θα περιοριστώ στα λίγα. Το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα είναι απλά απερίγραπτο. Γι' αυτό δεν θέλω να πω, παρά μόνο πως, αυτό που κάνει είναι να παράγει παπαγάλους που διψάνε για μια ακόμα περγαμηνή. Βγαίνει ο άλλος και σου λέει, έχω σπουδάσει αυτό, έχω κάνει εκεί μεταπτυχιακό, εκεί διδακτορικό, σε αυτό ειδίκευση κλπ. Και ποιον ενδιαφέρουν όλα αυτά; Μόνο το σύστημα. Άντε τώρα να μιλήσεις σε όλους αυτούς για την ανεπάρκεια της ειδικής γνώσης για την οποία μιλάει υπέροχα ο Πλάτωνας. Αλλά ούτως ή άλλως, ουσιαστική παροχή γνώσης δεν ενδιαφέρει κανένα σύστημα. Ο Νίτσε το έλεγε πολύ καλύτερα, οπότε αντιγράφω: «... να ωριμάσετε και να ξεφύγετε από τα παραλυτικά δεσμά της σύγχρονης παιδείας, η οποία βλέπει πως έχει συμφέρον να μη σας αφήσει να ωριμάσετε, ώστε να σας εξουσιάζει εσάς τους ανώριμους, και να σας εκμεταλλεύεται». Αυτό ακριβώς.

      Το ποίημα «Τα καημένα τα πουλάκια» το άκουσα κι εγώ αυτές τις μέρες στο Τρίτο πρόγραμμα, σε μια μετριότατη καθ' όλα εκπομπή, που υποτίθεται πως διάβαζαν, ανάμεσα σε ασύνδετα μεταξύ τους μουσικά κομμάτια, ποιήματα με θέμα το χιόνι. Μεταξύ μας, του Λαπαθιώτη ήταν το καλύτερο, αν και δεν έχει ως κύριο θέμα του το χιόνι, το συναγωνίζονταν μόνο ένα πανέμορφο ποίημα του Σαχτούρη που και αυτό δεν μιλούσε ακριβώς για το χιόνι. Αυτά συμβαίνουν όμως όταν δεν υπάρχει από πίσω γνώση αλλά και ιδέες... Το θέμα είναι πως έχει δοθεί λόγος σε άτομα μετριότατα, που απλά φέρουν τυπικά σε πέρας αυτό που τους έχει ανατεθεί. Ελλείπουν τα άτομα με όραμα που θα δώσουν ζωογόνο πνοή σε αυτό που κάνουν... Σε κατανοώ απόλυτα πάντως για το ξενέρωμα που μου αναφέρεις!!

      Χαίρομαι που -όπως λες- σε έχω βοηθήσει. Αν έχω καταφέρει κάτι τέτοιο έστω και στο μέγεθος κόκκου άμμου, με χαροποιεί γιατί όταν ξεκινούσα τούτο το blog αυτό ακριβώς ήθελα. Να παρακινήσω κόσμο... Τελευταία βέβαια το έχω λίγο παραμελήσει, γιατί τρέχουν κάποια άλλα πράγματα και δουλεύω πάνω σε αυτά. Αλλά υπάρχει αρκετό υλικό ανεβασμένο να διαβάσει κάποιος που πραγματικά ενδιαφέρεται. Και βέβαια θα επανέλθω σύντομα...

      Για τον πληθυντικό, το μόνο που έχω να πω είναι: εκφράσου αβίαστα, όπως σου βγαίνει, τα καλούπια είναι για τους άλλους!

      Να είσαι πάντα γερός και να ψάχνεις, να αναζητάς και όπου νομίζεις πως μπορώ να βοηθήσω ρώτησε...

      Ευχαριστώ και πάλι
      Gayekfansi

      Διαγραφή