Πέμπτη 20 Ιουνίου 2013

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ (Book Presentation): Καυτό μέλι ("Hot Honey", Ancient Greek love poems by men for men)




 
 
Τίτλος: Καυτό μέλι (Hot Honey)
Αρχαία ελληνικά ερωτικά ποιήματα από άντρες για άντρες και ερωτολογικός σχολιασμός τους
Μετάφραση, σχολιασμός: Σπύρος Καρυδάκης
Σχέδια και εικόνα εξώφυλλου: Κωνσταντίνος Μιχαήλ
ISBN: 978-960-93-4627-6
Εκδόσεις: ANALPHABET
Ημερομηνία έκδοσης: Μάρτιος 2013
 
Δεν γουστάρω τα μακριά μαλλιά και τα πολλά μπουκλάκια,
πράγματα τεχνητά κι όχι της φύσης,
μα λιγδωμένη σκόνη στο κορμί παλληκαριού μες στην παλαίστρα,
δέρμα στη σάρκα των μελών μούσκεμα στον ίδρωτα.
Ο πόθος μου γλυκαίνεται με αστόλιστα παιδιά·
οι γόησσες μορφές είναι για πράξεις μιας Αφροδίτης θηλυκιάς.
Στράτων
Μια συλλογή από 419 ποιήματα 95 αρχαίων Ελλήνων ποιητών, τα οποία αναφέρονται στον έρωτα μεταξύ ανδρών, με υψηλό ύφος ή απλότητα, με χιούμορ ή ερωτισμό, με τρυφερότητα ή σαρκική λαχτάρα που συγκλονίζει. Μεγάλοι δημιουργοί όπως ο Πίνδαρος, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Θεόκριτος, μα και ανώνυμοι κι ελάσσονες. Από τον Όμηρο και την αρχαϊκή εποχή, τον Σόλωνα, τον Αλκαίο, τον Ίβυκο, τον Θέογνι, τον Μίμνερμο, μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ.
Το δεύτερο μέρος του βιβλίου περιλαμβάνει σχόλια, βασισμένα αποκλειστικά σε αρχαίους Έλληνες και Βυζαντινούς συγγραφείς, καθώς και σε συλλογές επιγραφών. Οι ίδιοι οι αρχαίοι Έλληνες απαντούν σε βασικά ερωτήματα σχετικά με τη θεσμική θέση των ανδρικών ερώτων στις αρχαιοελληνικές κοινωνίες: μυητικοί, θεσμικά καθιερωμένοι έρωτες μεταξύ ανδρών, σεξουαλικότητα σε σχέση με το "γυμνάσιον", τις παλαίστρες και τα σχολεία, νομικό πλαίσιο για τους αρσενικούς έρωτες, σεξουαλικές πρακτικές, έρωτες με δούλους και ευνούχους, ανδρική πορνεία, "θηλυστολία" δηλαδή τραβεστισμός, αρρενωπότητα και εκθήλυνση, αρχαιοελληνική αρρενοερωτική αργκό, θεσμισμένη στρατιωτική ομοφυλοφιλία σχετιζόμενη με την "πόλιν", την ελευθερία και τη δημοκρατία, ανδρικοί έρωτες στον Όμηρο και άλλα.
Ένα βιβλίο για τον αρσενικό έρωτα που, κατά τον Αριστοτέλη, "ποιεί κοινωνίαν", δηλαδή "δημιουργεί επικοινωνία και κοινωνικότητα".

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου
 
Σκίτσο του Κωνσταντίνου Μιχαήλ για το βιβλίο 
 
Θελήσαμε να παρουσιάσουμε τα αρχαία ελληνικά ποιήματα που αναφέρονται στους έρωτες μεταξύ ανδρών, με τέτοιον τρόπο ώστε να τα’ απολαύσουν οι σύγχρονοι και κυρίως οι νέοι. Στο βιβλίο μεταφράζονται σχεδόν όλα τα ομοφυλοφιλικής θεματολογίας αρχαία ποιήματα που διασώθηκαν ως τις μέρες μας και επίσης σχετικά αποσπάσματα από τον Όμηρο, τον Αριστοφάνη, τους Κωμικούς ποιητές, τα Ορφικά κ.λπ.
Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου παρουσιάζονται σχόλια, βασισμένα αποκλειστικά σε αρχαίες πηγές, για κάθε είδους ερώτημα σχετιζόμενο με την αρχαιοελληνική αντίληψη περί ανδρικών ερώτων, που μπορούσε να θέσει ένας σύγχρονος άνθρωπος.
Στους τοίχους της Αθήνας βλέπεις, ανάμεσα σε άλλα συνθήματα, και κάποια σαν τούτα: ‘Μου τη δίνουν οι σεξιστές» ή «Μου τη δίνουν οι ομοφοβικοί», ή το εκπληκτικό: «Free you mind, and you ass will follow»! Παρόμοιες απόψεις διατυπώνονται συχνά τα τελευταία χρόνια σε έντυπα του ελευθεριακού χώρου, προκαλώντας φρίκη στους περισσότερους αριστερούς, που ήταν πάντα σχεδόν ίδια φοβικοί με τους ακροδεξιούς ενάντια σε οτιδήποτε θυμίζει ελευθεριακότητα στον έρωτα, ακόμη και μεταξύ ετερόφυλων.
Ο υπογράφων έτυχε να γνωριστεί με τέτοιους νέους ανθρώπους οι οποίοι, χωρίς να είναι λεσβίες ή γκέι, θεωρούν την υπέρβαση του βιολογικού καταναγκασμού του φύλου στον έρωτα, στη θεωρία τουλάχιστον αν όχι στην πράξη, ωε εργαλείο κατανόησης του ανθρώπου και ως ένα ακόμη πλαίσιο ιδεολογικής και πολιτικής δράσης με στόχο τη θεμελίωση σύγχρονων μορφών σχέσεων και κοινωνικότητας. Επιχείρησε, λοιπόν να τους εκθέσει στοιχεία από την οριακή για την ανθρωπότητα αρχαιοελληνική εμπειρία, χρησιμοποιώντας σαν όχημα την αρχαία ποίηση. Σύντομα όμως κατάλαβε πως, παρ’ ότι γοητεύονταν από την άκρως ελευθεριακή φύση της αρχαίας ποίησης, μισούσαν βαθιά την αρχαία Ελλάδα θεωρώντας ως πραγματική τη σκελετώδη και σχεδόν φασιστοειδή εικόνα που παράγουν τα ελληνικά σχολεία και ο δημόσιος εθνικός πολιτισμός.
Το μίσος για της αρχαία Ελλάδα των νέων των αντίθετων στην καθεστωτική πραγματικότητα, όπως και η σύγχυση κι η άγνοια σχεδόν όλων των άλλων, προβάλει μεσ’ από κάθε είδους κείμενα ή δημόσιο λόγο, κυρίως για ζητήματα που η ακαδημαϊκή κοινότητα, δεξιά και αριστερή, αποσιωπούσε πάντα ή διαστρέβλωνε λόγω εθνικής ή ιδεολογικής «ορθότητας», ή απλά λόγω φοβίας απέναντι σ’ οτιδήποτε αντιτίθεται στο κατά βάση χριστιανικό, νεοελληνικό κοσμοείδωλο: έπρεπε πάση θυσία η αρχαία Ελλάδα να γίνει βρικόλακας κατάλληλος μονάχα για σκυθρωπούς ειδικούς και ανελλήνιστους ελληναράδες.
Ο υπογράφων, λοιπόν, σκέφτηκε να συνθέσει ένα κοινόχρηστο βιβλίο το οποίο να παρουσιάζει όσο μπορεί πιο τεκμηριωμένα και ζωντανά την αίσθηση της ομορφιάς, του χιούμορ, της ηδονής, της στοχαστικότητας, του πάθους, της αγάπης για την ελευθερία που μπορεί να εμπνεύσει η γνώση της πιο παρερμηνευμένης πλευράς της αρχαίας Ελλάδας, του αντρικού έρωτα ο οποίος, καθώς λέει ο Αριστοτέλης, Ποιεί κοινωνίαν, δηλαδή «παράγει επικοινωνία και κοινωνικότητα». Που σχετίζεται με την ανάπτυξη των αρχαιοελληνικών αντιλήψεων περί δημοκρατίας και αντίθεσης σε κάθε τυραννία –ενόψει μάλιστα του ολοκληρωτισμού, ο οποίος απειλεί στις μέρες μας και στη χώρα μας την ύπαρξη ακόμα και των στοιχειωδέστερων ατομικών δικαιωμάτων. Μα να παρέχει και την καθαρτική γνώση της τραγικότητας, την οποία προσφέρει η σπουδαία ποίηση: της άλογα ικανοποιούμενης ανάγκης για σεξ που οδηγεί στον σεξισμό, της λύσσας για σεξουαλική επιβολή, του πόνου, της στέρησης της απώλειας, της θηριωδίας, της δυστυχίας που ταλανίζει την ανθρώπινη φύση και προβάλει τρομερή μεσ’ από κάποια ποιήματα και κέιμενα.
 

Σπύρος Καρυδάκης, απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου.
 
Στο βιβλίο περιέχονται ποιήματα των:
Άγνωστοι, Αδαίος, Αισχύλος, Άλεξις, Αλκαίος, Αλκαίος Μεσσήνιος, Αλφειός Μυτιληναίος, Αμφιλόχιος, Άμφις, Ανακρέων, Ανακρεόντεια, Αντίπατρος Θεσσαλονικέας,Αντίπατρος Σιδώνιος, Αντίστιος, Αντιφάνης, Απολλόδωρος Καρύστιος, Άρατος, Αριστοτέλης, Αριστοφάνης, Αριστοφών, Αρτέμων, <Αρχίλοχος>, Ασκληπιάδης, Αυτομέδων, Αχαιός, Βακχυλίδης, Βάτων, Βίων, Γλαύκος, Δαμόξενος, Διόδωρος, Διοκλής, Διονύσιος, Διοσκουρίδης, Δίφιλος, Ερατοσθένης Σχολαστικός, Εύβουλος, Ευγενής, Εύηνος, Εύπολις, Έφιππος, Ζωνάς, Θέογνις, Θεόκριτος, Θεόπομπος, Θυμοκλής, Ίβυκος, Ιούλιος Λεωνίδας, Καλλίας, Καλλίμαχος, Κερκιδάς, Κιλλάκτωρ, Κράτης, Κρατίνος, Κωμικοί ποιητές, Λαϊκά τραγούδια και σκόλια, Λαυρέας, Λεωνίδας Ταραντινός, Λουκίλλιος, Λυκοφρονίδης, Μαίκιος, Μάρκος Αργεντάριος, Μάχων, Μελέαγρος, Μίμνερμος, Μνασάλκας, Μύρινος, Νικόστρατος, Νουμήνιος Ταρσεύς, Όμηρος, <Ορφέας>, Πίνδαρος, Πλάτων, Πολύστρατος, Ποσείδιππος, Ριανός, Ρουφίνος, Σέλευκος, <Σιμωνίδης>, Σκυθίνος, Σόλων, Σοφοκλής, Στέφανος, Στησίχορος, Στράτων, Τιμοκλής, Φάνιος, Φανοκλής, Φερεκράτης, Φιλήμων, Φίλιππος, Φιλόδημος, Φλάκκος Στατύλλιος, Φρόντων, Χαρίνος, Χριστόδωρος.
 
 

Παρασκευή 14 Ιουνίου 2013

Irwin Allen Ginsberg (June 3, 1926 – April 5, 1997), a tribute




 
ΑΛΛΕΝ ΓΚΙΝΣΜΠΕΡΓΚ (1926-1997), ΑΦΙΕΡΩΜΑ
«... η χολή του Γκίνσμπεργκ για το κατεστημένο, και η επανάστασή του ενάντια στην κοινωνία, είναι προϊόντα μεγάλης καταπίεσης...»
Frederick Eckman, Poetry
«Έχει την παραφορά του πληγωμένου εραστή ή του παιδιού, και ο δυναμισμός του βρίσκεται στον τρόπο που ξερνάει αχώνευτες όλες τις βασικές ανάγκες για ελευθερία και συμπόνια κι ακόμα μια γενναία διερεύνηση στο υποσυνείδητο... Φέρνει στην επιφάνεια μια τρομαχτική ψυχολογική πραγματικότητα με μεγάλο ρεαλισμό».
M.L. Rosenthal, Nation


Ο Allen Ginsberg το 1947, (Courtesy National Gallery of Art)


Προλεγόμενα
Το κίνημα των Μπίτνκις ή αν προτιμάται, η Γενιά Μπιτ (Beat Generation) σημάδεψε αποφασιστικά την Αμερική τη δεκαετία 1950-60. Έχει δε να παρουσιάσει σπουδαία έργα, κάτι που δεν έγινε με το επόμενο θα λέγαμε κίνημα των χίπις, -τα παιδιά των λουλουδιών-, ένα κίνημα εφήμερο και χωρίς ουσιαστική συμβολή στον τομέα των τεχνών αφού δεν άφησε πίσω του κανένα σπουδαίο έργο. Ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ, βασικό μέλος της Μπιτ Γενιάς μέσα σ' έναν κόσμο άγονο, οπλισμένος με εγωπάθεια και φιλαρέσκεια στοιχεία που τον εξωθούν να βγει, να ακουστεί, να γράψει και εν τέλει να υπάρξει. Ο Γκίνσμπεργκ, κραυγάζει, ακόμα και στους χαμηλόφωνους στίχους του με αγωνία για τον άνθρωπο. Ζώντας μέσα σε ένα σύστημα που τον συνθλίβει με τον τεράστιο όγκο του, ως ποιητής, θα βρει τον τρόπο όχι μόνο να απαλλαγεί από την ανυπόφορη πίεση αλλά και να την εκμεταλλευτεί. Ειδικά το Ουρλιαχτό, αν και αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, τον Καρλ Σόλομον, είναι στην ουσία ένας θρήνος για όλη ετούτη τη χαμένη γενιά και ένα από τα σπαραχτικότερα κείμενα του Γκίνσμπεργκ και της γενιάς του. Με μια στεγνή, κυνική και άγρια περιγραφή, σπάνια παρασυρμένος από συναισθηματισμούς, ο Γκίνσμπεργκ μεταδίδει στον αναγνώστη του τέτοιο σοκ, που κανένας θρήνος δε θα κατάφερνε να μεταδώσει. Ακόμα και στο αριστουργηματικό Kaddish, ένα ποίημα τραχύ, τρυφερό, αλλά παθιασμένο και συνάμα σκληρό και ανελέητο, αν και αφιερωμένο στη μητέρα του Ναόμι, συνυπάρχουν όλα τα παραπάνω στοιχεία.
Για τον Άλλεν Γκίνσμπεργκ, έχουν γραφτεί και συνεχίσουν να γράφονται πολλά. Το έργο του απασχολεί τους μελετητές και δεν είναι λίγα τα αφιερώματα που συναντά κανείς. Με προσοχή λοιπόν και συναίσθηση, θα προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε το πορτρέτο του σπουδαίου ποιητή τούτης της σημαντικής γενιάς.

 
 
Allen Ginsberg και Peter Orlovsky


Άλλεν Γκίνσμπεργκ, μια γνωριμία
Ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ, (Irwin Allen Ginsberg) γεννήθηκε στο Νιούαρκ του Νιου Τζέρσεϋ στις 3 Ιουνίου 1926. Ήταν ο δεύτερος γιος του Λιούις Γκίνσμπεργκ (Louis Ginsberg) δασκάλου και λυρικού ποιητή, και της Ναόμι Γκίνσμπεργκ (Naomi Levy Ginsberg), ρωσίδας μετανάστριας και δραστήριου μέλους του αμερικανικού ΚΚ.
Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης, όπου το 1943 γνωρίστηκε με τον William S. Burroughs τον Jack Kerouac, τον Neal Cassady και τον Ed White. Η περίοδος της φοίτησής του υπήρξε ταραχώδης αφού τιμωρήθηκε με μια προσωρινή αποβολή από το πανεπιστήμιο λόγο της σεξουαλικής του συμπεριφοράς, αλλά και των πειραματισμών του με ψυχοτρόπες ουσίες που θα συνεχιστούν για πολλά χρόνια. Τον Ιούνιο του 1949, μια σύλληψη για κλοπές που τελικά είχαν διαπράξει φίλοι του, τον οδήγησε στο να καταδικαστεί σε φυλάκιση οκτώ μηνών την οποία θα εκτίσει, μετά από τη φροντίδα των πρώην καθηγητών του Mark Van Doren και Lionel Trilling, στο ψυχιατρικό ινστιτούτο του πανεπιστημίου. Εκεί θα συνδεθεί φιλικά με τον ποιητή Καρλ Σόλομον που βρίσκεται έγκλειστος ακολουθώντας αντικαταθλιπτική θεραπεία.
Η εμφάνισή του στα γράμματα τη δεκαετία του πενήντα ξαναέφερε στο προσκήνιο της αμερικάνικης ποίησης την ελεύθερη και αυθόρμητη παράδοση του Walt Whitman, του William Carlos William, του Hart Crane, και του Ezra Pound, και σήμερα η λυρική δύναμη, οι πολλές φορές ακατέργαστοι τόνοι και οι ανοιχτοί ορίζοντες της ποίησής του αποτελούν ιδιαίτερα σημαντικό κεφάλαιο της ποιητικής κληρονομιάς των ΗΠΑ.
Το πρώτο του βιβλίο, την ποιητική συλλογή Ουρλιαχτό και άλλα ποιήματα (Howl and Other Poems), το εξέδωσε τριάντα ετών, το 1956, στον οίκο City Lights του Lawrence Ferlinghetti. Το Ουρλιαχτό δημοσιεύτηκε με μία εισαγωγή του William Carlos Williams, (την οποία παραθέτουμε παρακάτω) αλλά πολύ σύντομα απαγορεύτηκε ως άσεμνο. Ακολούθησε μια σειρά δικών για να επιτραπεί τελικά η συνέχεια της κυκλοφορία του και να γίνει το πιο διαδεδομένο και πολυμεταφρασμένο βιβλίο του αιώνα του.
Το 1972 τιμήθηκε με το αμερικανικό Εθνικό Βραβείο Βιβλίου, για τη συλλογή The Fall of America, την επόμενη χρονιά έγινε μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας και Ινστιτούτου Τεχνών και Γραμμάτων, ενώ το 1933 η Γαλλία του απένειμε το μετάλλιο του Chevalier de lordre des Arts et Lettres.
Ταξίδευσε σε όλο τον κόσμο ακούραστα, ακόμη και τα τελευταία χρόνια που αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας, διαβάζοντας τα ποιήματά του στη Ρωσία, την Κίνα, την Ευρώπη, και τον Νότιο Ειρηνικό, συνοδεύοντας συχνά τις απαγγελίες του (όπως και ο William Blake) από φορητό αρμόνιο που είχε αγοράσει στο Μπεναρές.
Από το 1974 δίδασκε τα καλοκαίρια ποίηση στο Ινστιτούτο Ναρόπα στο Μπώλντερ του Κολοράντο, στην «Jack Kerouac School of Disembodied Poetics», που είχε ιδρύσει ο ίδιος με την ποιήτρια Anne Waldman.
Ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ πέθανε στις 6 Απριλίου 1997, στο διαμέρισμά του στο Ιστ Βίλλατζ της Νέας Υόρκης.1


Allen Ginsberg και Peter Orlovsky
(πάνω: Παρίσι 1956, μέση: Δεκέμβριος 1957, κάτω: Place St. Germain Παρίσι 1957)


Άλλεν Γκίνσπεργκ, (1926-1997): ένα κερί στο δάσος2
«Μόνο το πολύ έντονο γράψιμο έχει ενδιαφέρον, μέσα απ’ το οποίο ξεπηδά η πορεία μιας ολόκληρης ζωής με αφθονία εικόνων και φροντίδα παρουσίασης και σχεδίου και αισθησιακό μυώνα της ψυχής, ποταμό της σκέψης». Ιδού τι έγραψε στις αρχές της δεκαετίας του 1950, στο ημερολόγιό του ο ποιητής του Ουρλιαχτού και του Κάντις, ο πατριάρχης και προπαγανδιστής της γενιάς των Μπητ, ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ. Σε μια καλύβα, στο αγρόκτημα Τακαπαλάν, αναζητώντας έναν απέραντο ανεξιχνίαστο θεό, ο ποιητής θα συνεχίσει: «Και το γράψιμο, το χάρισμα να γράφεις τη σκέψη σου, μοιάζει μ’ ένα κερί στο δάσος».3
Πράγματι, το γράψιμο μπορεί να είναι κερί στο δάσος, κάτι τόσο ταπεινό, εσκεμμένα ταπεινό, μια μικρή εστία φωτός, αλλά και επικίνδυνο, συνάμα, καθώς μπορεί να βάλει φωτιά στα δέντρα, να πυρπολήσει μιαν ολόκληρη έκταση. Για τον Γκίνσμπεργκ, όπως, και για τους φίλους του, το γράψιμο ήταν μια περιπέτεια όπως και η περιπέτεια της ζωής. Γεννημένος στις 3 Ιουνίου του 1926, Εβραίος, γιος μιας Ρωσίδας εμιγκρέ, ο Γκίνσμπεργκ θα γίνει ένας αμετάπειστος φυγάς, στην προσπάθειά του να ανακαλύψει το χαμένο κενό της ευαισθησίας, της ελεύθερης ζωής και της έκφρασής της. Όπως αρκετοί ομότεχνοι και ομοϊδεάτες του θα αλλάξει κάμποσα επαγγέλματα και κάμποσες πόλεις, θα μετακινηθεί σε πολλά μήκη και πλάτη αυτού του πλανήτη, επινοώντας και αυτός μια άδολη γεωγραφία των παθών.
«Γυμνάσιο στο Πάτερσον μέχρι τα 17, Κολλέγιο Κολούμπια, Εμπορικό Ναυτικό, Τέξας και Ντένβερ, κλητήρας σ’ εφημερίδα, Τάιμς Σκουέαρ, αμίγκος στη φυλακή, πλύσιμο πιάτων, βιβλιοπαρουσίαση, Μέξικο Σίτυ, μάρκετινγκ, Σατόρι στο Χάρλεμ, Γιουκατάν, και Τσιάπας, τρία χρόνια στη Δυτική Ακτή. Μετά, ταξίδι στην Αρκτική Θάλασσα, την Ταγγέρη, τη Βενετία, Το Άμστερνταμ, το Παρίσι, διάβασα ποιήματα στην Οξφόρδη, το Χάρβαρντ, το Κολούμπια, στο Σικάγο, τα παράτησα, έγραψα το Κάντις το 1959, ηχογραφήθηκα για να μείνουν όταν φύγω, και χάθηκα για λίγο στην Ανατολή».4 Ηδού πως μιλάει ο ίδιος ο Γκίνσπεργκ για την τεθλασμένη διαδρομή του, για την επιλογή του να ακολουθήσει το επιτήδευμα της ζωής. Αφήνει, βέβαια, στο περιθώριο την ακούσια συμμετοχή του σ’ ένα φονικό, τους πειραματισμούς του με το αλκοόλ και τις ουσίες, την ομοφυλοφιλία του την συγκρότηση μιας λογοτεχνικής ομάδας που διατηρούσε επαφές με μικροκακοποιούς, την ερωτοτροπία με τη διασάλευση των αισθήσεων, με την τρέλα, με τη «ρήξη της συνεχείας του πνεύματος».
Ο Γκίνσμπεργκ θα συγκεντρώσει γύρω του τους εκούσιους παρίες της μεταπολεμικής Αμερικής. Είναι τα παιδιά της νύχτας και του μακελειού, αυτοί που ένιωσαν τα αρχικά σκιρτήματα εναντίωσης σε ό,τι αποκαλούσε τότε the Establishment, το Κατεστημένο, ή το Σύστημα – είναι οι γενάρχες αυτού που αποκλήθηκε Αντικουλτούρα. Ο Γκίνσπεργκ πάνω απ’ όλα είναι ποιητής, γιος ποιητή, πατέρας ποιητών. Οι στίχοι του είναι ένα κοσμικό λαχάνιασμα, ασθμαίνοντες γόοι, σφαγμένος λυρισμός, πυρπολημένοι ψίθυροι, μελωδικές κραυγές. Ποιος δεν θυμάται;
Είδα τα καλύτερα μυαλά της γενιάς μου,
χαλασμένα από την τρέλα,
λιμασμένα, υστερικά, γυμνά,
να σέρνονται μέσα απ’ τους νέγρικους δρόμους την αυγή
γυρεύοντας μια φλογισμένη δόση,
χίπστρες αγγελοκέφαλοι που καίγονταν για τον αρχαίο,
επουράνιο δεσμό με το αστρικό δυναμό στη μηχανή
της νύχτας
φτωχοί και κουρελήδες με βαθουλωμένα μάτια,
που φτιαγμένοι ξενυχτούσαν καπνίζοντας στο υπερφυσικό
σκοτάδι παγωμένων διαμερισμάτων,
αρμενίζοντας πάνω από τις κορφές των πόλεων αφοσιωμένοι στη τζαζ»
5
Ο Γκίνσμπεργκ καλεί σε μια σύναξη ψυχών. Και, πράγματι, καταφέρνει να αποτελέσει τον πυρήνα μιας εκρηκτικής παρέας: Τζακ Κέρουακ, Ουίλλιαμ Μπάροουζ, Γκρέγκορι Κόρσο, Λώρενς Φερλινγκέτι, Νηλ Κάσαντι, Άλαν Άνσεν. Θα τους ωθεί στο να ζουν όσο πιο ακραία μπορούν και να γράφουν όσο πιο ελεύθερα γίνεται. Θα τους ενθαρρύνει σε κάθε δύσκολη στιγμή, θα επιμελείται και θα διορθώνει και θα ταξινομεί τα γραπτά τους, θα τους συνοδεύει στα ταξίδια τους, θα τους ηχογραφήσει και θα τους φωτογραφίσει, θα γίνει ο μέγας Αρχειοθέτης των πολυσχιδών εκδηλώσεων ενός εξεγερμένου πλήθους.
Όπως επισημαίνει ο Graham Caveney,6 o Γκίνσμπεργκ είναι ένας ποιητής που αποκηρύσσει τον κόσμο γύρω του και θέτει στο κέντρο του το γυμνό του εγώ. Είναι ο ποιητής που επιχειρεί, σχεδόν με κάθε τίμημα, να επικυρώσει την απόφανση του αναρχικού Ντέιβιντ Θορώ: Ο ποιητής γράφει την ιστορία του σώματός του. Το ίδιο του το σώμα γίνεται το πειραματικό εργαστήρι της ποιητικής του, μιας ποιητικής που τείνει σε έναν δαίδαλο «αναπνευστικών ασκήσεων», από όπου θέλει να βρει την έκφρασή της σύνολη η αγωνία τής μεταπολεμικής και η αντίσταση –υποκειμενική και συλλογική- στην αγωνία αυτή.
Πέρα και πάνω από απλώς εξομολογητική, η ποίηση του Γκίνσμπεργκ γίνεται έτσι ένα εκκωφαντικό χρονολόγιο του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα, καθώς οι ευαίσθητες κεραίες του ανθρώπου Γκίνσμπεργκ, αυτού του γυμνού εγώ, του απαλλαγμένου από προκαταλήψεις και συμβατικότητες, συλλαμβάνουν τις κρυφές δονήσεις των δεινών αυτής της χρονικής περιόδου και, ταυτοχρόνως, τις τάσεις εναντίωσης στα δεινά αυτά:
«Η φωνή μου αντιλαλεί μες τα κλειστά κουτιά που οι επιστήμονες
Δουλεύουνε με ρομποτένια χέρια και σε δοχεία καλουπιών,
Η φωνή μου αντηχεί πάνω σε θόλους ηλεκτρικούς
Μέσα σε κενό αέρος
Εισχωρώ με πνεύμα θορυβώδικο μες στα βαρέλια σου με καύσιμο
Από ράβδους ραδιενεργούς βαθιά χωμένα μες τη γη πάνω σε
Θρόνους δίχως ήχο και στρώματα από μολύβι
Ω Πυκνότητα».7
Ο Γκίνσμπεργκ επαναφέρει δυναμικά (που σημαίνει και αδέξια, και σπασμωδικά και βλάσφημα) το ρομαντικό εξεγερσιακό πρόγραμμα στην ποίηση των τελευταίων πενήντα χρόνων. Η διαμαρτυρία ενάντια στον Μολώχ του χρήματος, η (σχεδόν εφηβικής μανίας) απόπειρα να αποκατασταθεί η θρυμματισμένη συνείδηση ανάμεσα στο παραγκωνισμένο (την εποχή που άρχισε να γράφει) βίωμα και στο ιστορικό γίγνεσθαι, εντέλει η βροντερή απόπειρα αποκατάστασης των σχέσεων ανάμεσα στο εγώ και στο εμείς, αντλεί τρόπους και μεθόδους από το λησμονημένο οπλοστάσιο του ρομαντισμού. Ο Γκίνσμπεργκ επιζητεί να είναι εξεργασμένος μαζί με τους άλλους αλλά και να πραγματώνει ανεμπόδιστα, χωρίς φραγμούς και χωρίς νεκρό χρόνο (όπως έλεγαν στη δεκαετία του εξήντα), του εαυτού του, τις επιθυμίες του τα όνειρά του.
«Η μεγάλη συμβολή του Γκίνσμπεργκ στην ποιητική τέχνη του αιώνα», σημειώνει ο Άρης Μπερλής, «είναι πως η τρομαγμένη του ψυχή θυμήθηκε ρυθμούς και εκφορές που είχαν ολότελα ξεχαστεί. Ο λυρικός του λόγος, παρά την ευκολία και την τραχύτητα που (ορθά, συχνά) του αποδίδονται, είναι αυθεντικός, και η ποιητική του αποτελεσματικότητα (στις καλύτερες στιγμές του, απ’ αυτές τελικά θα τον κρίνουμε) αναμφισβήτητη. Κάποιο μυστικό σίγουρα κρύβεται εδώ, στους μεγάλους ακατέργαστους μουσικούς όγκους, που η κριτική (επιτήδεια και δραστική όταν έχει να κάνει με πυκνό λόγο) δεν έχει μπορέσει ακόμη να μας αποκαλύψει».
Ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ, ο Στενογράφος των Ταραχών, του Περασμένου Αιώνα, έσβησε γαλήνια και ειρηνικά, πλάι και ανάμεσα σε φίλους, τον Απρίλιο του 1997. Μπόρεσε να μιλήσει (και αυτός) την όμορφη γλώσσα των καιρών μας.
Του οφείλουμε πολλά.


 
Allen Ginsberg (αρ) και James Franco (δε)
Από την ταινία Howl (2010), των Rob Epstein, Jeffrey Friedman.


Πρόλογος του William Carlos Williams για το Ουρλιαχτό για τον Καρλ Σόλομον8
Πάει καιρός που γνώρισα τον Άλλεν Γκίνσμπεργκ, ήμουν πιο νέος· γιος γνωστού ποιητή, ποιητής κι ο ίδιος, ζούσε στο Πάτερσον του Νιου Τζέρσεϋ, τον τόπο που γεννήθηκε και μεγάλωσε.
Αδύνατο σκαρί, το μυαλό του ανάστατο, αρνιόταν να δεχθεί τη ζωή, έτσι όπως την έβλεπε να διαμορφώνεται μέσα κι ολόγυρα στη Νέα Υόρκη τα πρώτα χρόνια έπειτα από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μ' έβαζε σ' έγνοιας· έλεγα πως ποτέ του δε θα τα κατάφερνε να ζήσει και να γράψει βιβλία. Το πως κατόρθωσε να κρατηθεί στη ζωή, να κάνει ταξίδια και να συνεχίσει να γράφει, μ' αφήνει κατάπληκτο. Την ίδια έκπληξη δοκιμάζω τώρα που τον βλέπω να δουλεύει και να ολοκληρώνει την τέχνη του.
Και νάτον έπειτα από δεκαπέντε – είκοσι χρόνια, μ' ένα καταπληκτικό ποίημα. Όλα φανερώνουν πως πέρασε πραγματικά μέσ' απ' την κόλαση. Βγήκε στο δρόμο του κάποιον που τον λέγαν Καρλ Σόλομον και μαζί του μοιράστηκε με τα δόντια, ανάμεσα στις βρωμιές τούτης της ζωής, κάτι που μόνο αυτός μπόρεσε να το περιγράψει. Το ουρλιαχτό τού ηττημένου -αν και γι' αυτόν ήτα δεν υπάρχει· τη ζει κι αυτή, σα μια συνηθισμένη, ασήμαντη εμπειρία. Σε τούτο τον κόσμο τίποτα δεν είναι ακίνητο· εκτός από έναν άντρα –αν είναι πραγματικός άντρας.
Ο ποιητής έζησε μ' ολόκληρη την ύπαρξή του τις τρομαχτικές εμπειρίες που ολοζώντανα περιγράφει στις σελίδες που ακολουθούν. Το θαύμα δεν είναι που κατάφερε να επιζήσει, αλλά που μπόρεσε να βρει, εκεί στα τρίσβαθα, ένα φίλο και να τον αγαπήσει κι έπειτα να τραγουδήσει την αγάπη του με τούτα τα ποιήματα δίχως να βλέπει τίποτ' άλλο πέρα απ' αυτή.
Ας λέμε ό,τι θέλουμε· ο Γκίνσμπεργκ είναι σε θέση να μας αποδείξει, οποιαδήποτε ώρα, πως το πνεύμα της αγάπης είναι μοναχό του ικανό να εξευγενίζει τις ζωές μας, ακόμα κι αν έχουμε δοκιμάσει τους έσχατους εξευτελισμούς. Αρκεί μονάχα να 'χουμε το νου, το κουράγιο και την πίστη -και την τέχνη!- ν' αντισταθούμε.
Μονάχα η πίστη στην ποιητική τέχνη μπορεί να πιάσει τούτο τον άνθρωπο απ' το χέρι και να τον φέρει, από το απέραντο νεκροταφείο -ίδιο με το εβραίικο του περασμένου πολέμου- ίσια στο Γολγοθά του· η διαφορά είναι πως το νεκροταφείο βρίσκεται τώρα μέσα στην ίδια τη χώρα μας κι ολόγυρα.
Είμαστε τυφλοί και θα τελειώσουμε τις τυφλές ζωές μας μες την τύφλωση. Κι οι ποιητές είναι καταδικασμένοι, αλλά δεν είναι τυφλοί· βλέπουνε με τα μάτια των αγγέλων. Τούτος εδώ ο ποιητής βλέπει μέσα στους τρόμους, τους ζει ως την πιο μυστική λεπτομέρεια της ποίησής του. Δεν αποφεύγει τίποτα· ίσα-ίσα, το δοκιμάζει ως το τέλος. Το περιέχει. Το διεκδικεί σα να του ανήκε -και θαρρώ πως το κοροϊδεύει και βρίσκει πάντα το χρόνο και τη διαθεσιμότητα για ν' αγαπήσει ένα φίλο που μόνος του τον διάλεξε, και να μιλήσει για τούτη την αγάπη μέσα σ' ένα καλοκαμωμένο ποίημα.
Σηκώστε τους ποδόγυρούς σας, Κυρίες μου· περνάμε από την κόλαση....
William Carlos Williams


Ο Allen Ginsberg στην Ακρόπολη (30 Αυγούστου 1961)


ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ9
  • Howl and Other Poems (1956) ISBN 978-0-87286-017-9
  • Kaddish and Other Poems (1961) ISBN 978-0-87286-019-3
  • Empty Mirror: Early Poems (1961)
  • Reality Sandwiches (1963) ISBN 978-0-87286-021-6
  • The Yage Letters (1963) – with William S. Burroughs
  • Planet News, 1961-1967 (1971) ISBN 978-0-87286-020-9
  • Indian Journals: March 1962-May 1963 (1970)
  • First Blues: Rags, Ballads & Harmonium Songs 1971 - 1974 (1975), ISBN 0-916190-05-6
  • The Gates of Wrath: Rhymed Poems 1948–1951 (1972)
  • The Fall of America: Poems of These States (1973) ISBN 978-0-87286-063-6
  • Iron Horse (1973)
  • Allen Verdatim: Lectures on Poetry Politics, Consciousness (1974)
  • Sad Dust Glories: poems during work summer in woods (1975)
  • Mind Breaths (1978) ISBN 978-0-87286-092-6
  • Poems All Over the Place, Mostly ‘70s (1978)
  • Plutonian Ode: Poems 1977–1980 (1982) ISBN 978-0-87286-125-1
  • Collected Poems 1947–1980 (1985)
  • Howl: Original Draft Facsimile, Transcript & Variant Versions, Fully Annotated dy Author, with Contemporaneous Correspondence, Account of First Public Reading, legal Skirmishes, Precursor Texts & Bibliography (1986)· White Shroud: Poems, 1980-85 (1986)
  • Cosmopolitan Greetings Poems: 1986–1993 (1994)
  • Howl Annotated (1995)
  • Illuminated Poems (1996)
  • Selected Poems: 1947–1995 (1996)
  • Death and Fame: Poems 1993–1997 (1999)
  • Deliberate Prose 1952–1995 (2000)
  • Howl & Other Poems 50th Anniversary Edition (2006) ISBN 978-0-06-113745-7
  • The Book of Martyrdom and Artifice: First Journals and Poems 1937-1952 (Da Capo Press, 2006)
  • The Letters of Allen Ginsberg (Philadelphia, Da Capo Press, 2008) ISBN 978-0-306-81463-1
  • The Selected Letters of Allen Ginsberg and Gary Snyder (Counterpoint, 2009)




Έργα του Γκίνσμπεργκ στα ελληνικά
  • Οι επιστολές του Γιαχέ, μτφρ. Γιώργος Γούτας, επιμέλεια: Harris Oliver, Απόπειρα 2010.
  • Ποιήματα, μτφρ. Πάνος Πανασσής, εκδόσεις Εκδοτική Θεσσαλονίκης.
  • Ουρλιαχτό, μτφρ. Γιάννης Λειβαδάς, εκδόσεις Ηριδανός.
  • Ουρλιαχτό, μτφρ. Γιώργος Μπλάνας, εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος.
  • Ουρλιαχτό, Γιάννης Λειβαδάς, εκδόσεις Άκρον.
  • Ημερολόγια, μτφρ. Σπύρος Μεϊμάρης, εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας.
  • Η σκηνή Μπιτ, εκδόσεις Ερατώ.
  • Σύγχρονη Ποίηση: Άλλεν Γκίνσμπεργκ, μτφρ. Τζένη Μαστοράκη, εκδόσεις Μπουκουμάνης, Αθήνα, 1974.
  • Ουρλιαχτό Καντίς και άλλα ποιήματα, μτφρ. Αρης Μπερλής, εκδόσεις Άγρα.
  • Πλουτώνια Ωδή, μτφρ. Τάσος Σαμαρτζής, εκδόσεις Απόπειρα.
  • Τρεις συνομιλίες, μτφρ. Γιώργος-Ικαρος Μπαμπασάκης - Κλ. Λυμπέρη, εκδόσεις Printa.
  • Μπλουζ του πορθμού του Μπέρινγκ, μτφρ. Γιάννης Λειβαδάς, εκδόσεις Άκρον.
  • Ποιήματα, μτφρ. Αρης Μπερλής, εκδόσεις Σοκόλη- Κουλεδάκη.
  • Ανθολογία μπητ λογοτεχνίας, μτφρ. Γιάννης Τζώρτζης, εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος.

Πηγές και σημειώσεις

1. Για τη σύνταξη του βιογραφικού του Άλλεν Γκίνσπεργκ αντλήθηκαν στοιχεία από τα βιβλία: Άλλεν Γκίνσπεργκ, Πλουτώνια Ωδή και άλλα ποιήματα, μτφρ. Τάσος Σαμαρτζής, εκδόσεις Απόπειρα, Αθήνα 2002 και Σύγχρονη Ποίηση: Άλλεν Γκίνσμπεργκ, μτφρ. Τζένη Μαστοράκη, εκδόσεις Μπουκουμάνης, Αθήνα, 1974.
2. Γιώργος Ίκαρος-Μπαμπασάκης, Κέρουακ, Γκίνσπεργκ, Μπάροουζ, Τρεις συνομιλίες 1922-1969, εκδόσεις Printa, Αθήνα 2001.
3. Άλλεν Γκίνσπεργκ, Ημερολόγια μτφρ. Σπύρος Μεϊμάρης, εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα.
4. Όπως σημείωση 1.
5. Από τον τόμο Άλλεν Γκίνσπεργκ, μτφρ. Άρης Μπερλής, εκδόσεις Άκμων.
6. Graham Caveney, Screaming with Joy: The Life of Allen Ginsberg, εκδόσεις Broadway Books, Νέα Υόρκη 1999.
7. Άλλεν Γκίνσπεργκ, Πλουτώνια Ωδή και άλλα ποιήματα, μτφρ. Τάσος Σαμαρτζής, εκδόσεις Απόπειρα, Αθήνα 2002.
8. Σύγχρονη Ποίηση, Άλλεν Γκίνσμπεργκ, μτφρ. Τζένη Μαστοράκη, εκδόσεις Μπουκουμάνης, Αθήνα, 1974.
9. Για τη σύνταξη της εργογραφίας του Άλλεν Γκίνσπεργκ, αντλήθηκαν στοιχεία από το βιβλίο: Άλλεν Γκίνσπεργκ, Πλουτώνια Ωδή και άλλα ποιήματα 1977-1980, μτφρ. Τάσος Σαμαρτζής, εκδόσεις Απόπειρα, Αθήνα 2002, καθώς και από τον επίσημο διαδικτυακό τόπο του Άλλεν Γκίνσπεργκ και τη Βικιπαίδεια.

Επίσημος διαδικτυακός τόπος για τον Άλλεν Γκίνσπεργκ: http://www.allenginsberg.org/



Allen Ginsberg, Peter Hale, Chris Ide at Naropa, July 4 picnic, Boulder, CO 1986.
(photo c. Steve Miles)


Bob Dylan και Allen Ginsberg


Eric Drooker και Allen Ginsberg


 
Από αρ: Allen Ginsberg, Jack Kerouac, Gregory Corso


Από αρ: Bob Donlin, Neal Cassady, Allen Ginsberg, Robert LaVigne,
Lawrence Ferlinghetti. Φωτογραφία: Corbis Flaubert


Allen Ginsberg και Johnny Depp


Peter Orlovsky και Allen Ginsberg,
(Νέα Υόρκη 30 Δεκεμβρίου 1963)


 
Allen Ginsberg και Gregory Corso