gay ekfansi: ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ (1931-2020), a tribute

Ντίνος Χριστιανόπουλος, (1931-2020) – Ἀφιέρωμα

Ἀπὸ πολὺ μικρός, ἀπὸ 19 χρονῶν, ἀπὸ τότε ποὺ ἔγραψα τὴν Ἐποχὴ τῶν ἰσχνῶν ἀγελάδων, σκέφτηκα ὅλους μου τοὺς καημούς, τὰ πάθη μου, τὶς διαστροφές μου νὰ τὶς βγάλω ὅλες στὴ φόρα μέσῳ τῆς ποίησης – ἂς ποῦμε μιὰ δημόσια ἐξομολόγηση. Μόλις τὰ εἶπα ξαλάφρωσα, κατάλαβα ὅτι ἡ ἰσσοροπία στὸν ἄνθρωπο ἔγκειται στὸ νὰ μπορεῖς νὰ γλυτώσεις ἀπὸ τὴν κρυψίνοια ποὺ σὲ μαστίζει...

Ντ. Χριστιανόπουλος

Ἀντὶ προλόγου

Τὸ νὰ μιλήσει κανεὶς γιὰ τὸ ἔργο τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου σημαίνει πὼς ἔχει, ὄχι ἀπλῶς διαβάσει, ἀλλὰ μελετήσει αὐτὸ τὸ ἔργο. Ἕνα ἔργο ποὺ περιλαμβάνει πάνω ἀπὸ 200 βιβλία! Μὴν κοιτᾶτε τώρα ποὺ μὲ τὸ θάνατό του ὅλοι ἔγιναν «εἰδικοὶ» καὶ «γράφουν» γιὰ τὸν ποιητή, διηγηματογράφο, δοκιμιογράφο, μεταφραστή, ἐρευνητή, σχολιαστή, λαογράφο, ἐκδότη καὶ βιβλιοκριτικὸ Ντίνο Χριστιανόπουλο!! Ἡ δημοσιογραφία αὐτὰ ἔχει καὶ αὐτὰ ἀπαιτεῖ: νὰ γράφεις χωρὶς νὰ γνωρίζεις...

Δὲν εὐαγγελιζόμαστε πὼς ἔχουμε διαβάσει –πολὺ περισσότερο μελετήσει– τὸ σύνολο τοῦ ἔργου τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου, ἀφοῦ, ὡς Πελοποννήσιοι, δὲν μποροῦσαν νὰ μᾶς ἐνδιαφέρουν ἰδιαίτερα, γιὰ παράδειγμα, τὰ συγγράμματά του γιὰ τὴ Θεσσαλονίκη, ὥστε νὰ ἀνατρέξουμε νὰ τὰ προμηθευτοῦμε καὶ νὰ τὰ μελετήσουμε. Θὰ μᾶς πεῖτε τώρα: Μὰ καλὰ τὰ ἐνδιαφέροντα ἐκκινοῦνται ἀπὸ τοπικιστικὲς προτιμήσεις, προσκολλήσεις, ἀφορμὲς καὶ αἴτιες; Ὄχι βέβαια, ἁπλὰ ὅμως, ὁ ζωτικός, ὁ καθαρὸς χρόνος γιὰ μελέτη, ὅσο παιρνοῦν τὰ χρὸνια ὅλο καὶ λιγοστεύει· καὶ ἔτσι ποῦ καταλήγει κανείς; Καταλήγει πὼς ὅλα στὴ ζωὴ εἶναι ἐπιλογή. Ἔ! μέσα ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἐπιλογὴ καταφέραμε λοιπόν, νὰ ἔχουμε διαβάσει –γιὰ νὰ μὴν περιαυτολογήσουμε, λέγοντας, μελετήσει– ἕνα μεγάλο κομμάτι τοῦ ἔργου τούτου τοῦ Σαλονικιοῦ ποιητῆ – κυρίως τὸ ποιητικό, τὸ λαογραφικὸ καὶ τὸ δοκιμιακό· μὲ μιὰ λέξη, τὸ λογοτεχνικό του ἔργο.

Καὶ πάλι ὅμως δὲν θὰ ἀποπειραθοῦμε νὰ γράψουμε «βαθιὲς» ἀναλύσεις γιὰ τὸν ποιητὴ ἀφοῦ πληθώρα συμαντικῶν ἐργασιῶν γύρω ἀπὸ τὸ ἔργο του ἔχουν βρεῖ τὸν ἐκδοτικό τους δρόμο, ἔτσι δὲν ἔχουμε, παρὰ νὰ παραπέμψουμε τὸν ἐνδιαφερόμενο ἀναγνώστη σὲ αὐτές.

Τὸ ποιητικὸ ἔργο τοῦ Χριστιανόπουλου παραμένει –καὶ θὰ παραμένει– ἕνα κοφτερὸ μαχαίρι καρφωμένο πάνω σὲ μιὰ λεία ἐπιφάνεια. Μαχαίρι ἀληθινὸ ἢ ἀληθινὰ κοφτερό – ἂν προτειμᾶτε. Οὔτως ἡ ἄλλως ὁ Χριστιανόπουλος φανερώνει στὰ γραπτά του μὲ «ἀποκαλυπτικὴ ἐξομολογητικὴ διάθεση» τὴν ἀλήθεια «ἑνὸς ἐρωτικοῦ χώρου ποὺ ἦταν ἀπαγορευμένος καὶ παράνομος», ὅπως χαρακτηριστικὰ ἔγραψαν οἱ κριτικοὶ γιὰ τὴν πρώτη του συλλογή.

Ὅμως ἀπὸ τὴν ἄλλη, ὁ Χριστιανόπουλος μιλάει γιὰ ἔρωτα. Αὐτὸν τὸν τρομερὸ θεὸ ποὺ τυραννᾶ· τὸν θεὸ ποὺ τρέφεται μὲ σάρκα, αἷμα καὶ ἱδρώτα προκειμένου νὰ παραμείνει θαλερὸς καὶ ἐν ζωῇ… Ἔγραψε γιὰ μοναξιά, γιὰ τύψεις καθὼς μακραίνει ἡ ἡλικία τῆς ἁγνότητας, γιὰ λαχτάρα, γιὰ ἀγωνία· μίλησε γιὰ ξενύχτια ἀναμονῆς καὶ ἀπελπισμένης ἀναζήτησης, γιὰ σκοτεινὰ πάρκα, γιὰ φευγαλέες συνευρέσεις σὲ δρόμους καὶ σὲ ξωκκλήσια, γιὰ πληρωμένες χαρές, γιὰ τὸ μυρμήγκιασμα τῶν σκελιῶν καθὼς ἀντικρίζεις ἢ φαντάζεσαι τὸ ποθούμενο, γιὰ νεανικὰ κορμιὰ ποὺ κάηκαν στὴν πυρὰ τῆς καύλας καὶ τοῦ ἡδονῆς, γιὰ μουσκεμένα ἀπ᾿ τὸν ἱδρώτα στρώματα, μίλησε γιὰ ὑποταγή, γιὰ τὸ ἱερὸ προσκύμημα τοῦ λατρεμένου προσώπου…

Ἀλλὰ ὁ Χριστιανόπουλος θὰ ἀσχοληθεῖ καὶ μὲ τὸ ρεμπέτικο τραγούδι σὲ πάνω ἀπὸ σαράντα βιβλία του. Κυρίως μὲ τὸν Βασίλη Τσιτσάνη τὸν ὁποῖο γνώρισε στὴ Κατοχή, τὸ 1942, τότε ποὺ ὁ συνθέτης δούλευε στὴ Θεσσαλονίκη καὶ συνδέθηκε φιλικὰ μαζί του. Πέρα ἀπὸ αὐτή του τὴ δουλειὰ ὁ ἴδιος συνθέτει καὶ γράφει στίχους σὲ πάνω ἀπὸ εἴκοσι τραγούδια· κυκλοφορεῖ δὲ τὸ 1981 τὸν κύκλο τραγουδιῶν Τὸ αἰώνιο παράπονο, καὶ τὸ 1982 τὴν κασσέτα Ὁ Ντίνος Χριστιανόπουλος τραγουδάει τὰ τραγούδια του στὴν ὁποία θὰ τραγουδήσει ὁ ἴδιος, ἀλλὰ καὶ κατὰ καιροὺς τραγούδια τοῦ ἀγαπημένου του Τσιτσάνη.

Ἕνα ἄλλο στοιχεῖο ποὺ πρέπει νὰ σταθεῖ κανεὶς εἶναι ὁ χαρακτήρας τοῦ ποιητῆ ἀφοῦ ὁ Χριστιανὸπουλος δὲν θά διστάσει νὰ πεῖ ἐλεύθερα τὴ γνώμη του γιὰ ἄλλους ποιητὲς καὶ συγγραφεῖς, καὶ γενικὰ γιὰ ὅλα ὅσα τὸν ἐνδιέφεραν. Γνώμη ποὺ θὰ τὸν φέρει ἀντιμέτωπο μὲ πλειάδα κόσμου ποὺ δὲν συμφωνεῖ μαζί του – βασικά, ποὺ πιστεύει πὼς αὐτὰ δὲν πρέπει νὰ λέγονται ἀκόμα καὶ ἂν εἶναι πικρὲς ἀλήθειες! Θυμόμαστε χαρακτηριστικὰ τὰ λεγόμενά του στὸν «Νυχτερινὸ ἐπισκέπτη» Ἄρη Σκιαδόπουλου γιὰ τὸν νομπελίστα μας, τὸν Ὀδυσσεά Ἐλύτη:

Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ κρατοῦμε μιὰ ἱεραρχία καὶ μιὰ ἱεράρχιση ἀξιῶν· δηλαδὴ ἂν ἀρχίσω νὰ σέβομαι τὰ ὅντως σεβαστὰ πρόσωπα, θὰ πρέπει νὰ τὸ βουλώσω. Καὶ ὅντως, εἶναι ἕνα συμπαθὲς καὶ σεβαστὸ πρόσωπο ὁ Ἐλύτης. Ὅμως ὑπάρχουν καὶ κάποια παρατράγουδα γιὰ τὰ ὁποῖα κάποτε πρέπει νὰ πείσουμε τὸν ἑαυτό μας ὅτι χρειάζεται ν᾿ ἀνοίξουμε τὸ στόμα μας – τὶ θὰ γίνει μὲ τόσο σεβασμό, στὸ τέλος θὰ χρειαστεῖ νὰ φορέσουμε φίμωτρο. Τοῦ Ἐλύτη ἐγὼ τοῦ πρωτοδημοσίευσα ποιήματα στὴ Διαγώνιο τὸ 1959, μὲ πολὺ τιμὴ καὶ ἀγάπη, καὶ ταυτόχρονα σ᾿ αὐτὴ τὴν πράξη μου ἀπέρριψα τὰ μισά. Δηλαδὴ μοῦ ἔδωσε μιὰ ὁλόκληρη ποιητικὴ συλλογή, τὴν περίφημη Ἕξι καὶ μιὰ τύψεις γιὰ τὸν οὐρανό, –ἀνέκδοτη ἀκόμα– καὶ ἐπέλεξα μόνο τὰ μισὰ ποιήματα καὶ ἔβαλα, τὰ ἄλλα δὲν τὰ ἐδέχτηκα. Ὁ Ἐλύτης ἔδειξε ἀπερίγραπτη κατανόηση ἀπέναντί μου καὶ γενικά, μὲ συμπαθοῦσε πολὺ ὡς τὸ τέλος ποὺ πέθανε. Ἀλλὰ τί φταίω ἐγὼ ποὺ δὲν τὸν συμπαθοῦσα ἐγώ! Μὰ θὰ μοῦ πεῖτε τί ἔφταιξες ἢ τί ἔφταιξε; Τίποτε, ἔχουμε αἰσθητικὲς διαφορές, οἱ ὁποῖες κατὰ τὴ γνώμη μου εἶναι σοβαρότατες. Ὁ ἄνθρωπος γράφει λυρικὰ ποιήματα, ἐν πολλοὶς ἀκατανόητα, καὶ ἐν πολλοὶς μαγειρεμένα, καὶ ἐγὼ δὲν μπορῶ νὰ καταλάβω πῶς εἶναι δυνατὸν ἕνας σπουδαῖος ποιητὴς νὰ θέλει νὰ ἐκφράσει τὸν παλμὸ τῆς Ἑλλάδας ἀναμυρικάζοντας γαλλικὰ πρότυπα ἀπὸ σουρεαλισμοὺς καὶ μετασουρεαλισμούς. Καταλαβαίνεται πὼς καὶ μιὰ τέτοια ἐπιφυλαξούλα νὰ πεῖς, ὁ ἄλλος γίνεται τοῦρκος. Βεβαίως, ὁ Ἐλύτης εἶχε ποιότητα καὶ ἤθος, ἀλλὰ οὐσιαστικά, δὲν παύαμε νὰ ἀνήκουμε σὲ δύο διαφορετικοὺς κόσμους. Ἐγὼ δὲν τοῦ συγχώρεσα ποτέ, –τί νομίζεται– τὸ ὅτι δὲν δούλεψε ποτέ, οὔτε μιὰ μέρα στὴ ζωή του! Τί εἴμαστε ἐμεῖς ποὺ δουλεύουμε ἀπὸ τὸ πρωὶ ὣς τὸ βράδυ; ἐμᾶς μάνα δὲ μᾶς γέννησε; Ἀπὸ τί ἦταν, ἀριστοκράτης ἦταν, δανδὴς ἦταν; αὐτὸ ἐμένα μοῦ κακοφαίνεται. Δὲν παίρνεις ἕναν αἰώνα ἀνθρώπων τραυματισμένων ἀπὸ ἀδικίες ἀπὸ δυστυχίες, ἐσὺ νὰ κάθεσαι καὶ νὰ παρασταίνεις τὸν ντιλετάντη ξυπνώντας τὸ μεσημέρι ὥρα δώδεκα, καὶ γράφοντας πιοιήματα ὥρα πέντε τὸ ἀπόγευμα. Δὲν εἶναι. Λοιπόν, αὐτὰ κάποιος πρέπει νὰ τὰ πεῖ ἔστω καὶ μὲ ἀνταλλαγμα νὰ φανεῖ φαρμακόγλωσσα, καὶ τὸ καλὸ μὲ μένα εἶναι ὅτι αὐτὰ τὰ εἶπα ὅσο ζοῦσε, δὲν τὸν κουτσομπολεύουμε τώρα, μετὰ θάνατον. Πείτε μου λοιπὸν τώρα, ἔχω δίκιο ποὺ ἐγὼ ἀνοίγω τὸ στόμα μου μὲ κίνδυνο νὰ γίνω καὶ ἀχάριστος; γιατὶ ὁ Ἐλύτης ἐμένα δὲν μὲ ἔβλαψε καθόλου, ἴσα-ἴσα μὲ ἀγαποῦσε, μέχρι τὸ τέλος μοῦ ἀφιέρωνε τὰ ποιήματά του.

Ἀναρωτιέται λοιπὸν τώρα κανείς, ποιὸν ἀπὸ τοὺς λάτρεις τοῦ Ἐλύτη –καὶ ὄχι μόνο– δὲν θὰ ἐνοχλοῦσαν τὰ παραπάνω σχόλια; Ἀλλὰ αὐτὸς ἦταν ὁ Χριστιανόπουλος, ἀπόλυτα εἰλικρινὴς μὲ τὸν ἑαυτό του καὶ τοὺς γύρω του· λειτουργοῦσε δὲ πάντα στὴ ζωή του χωρὶς ὑπολογισμένους διπλωματικοὺς ἐλιγμούς.

Ἀλλὰ καὶ στὴ συνέντευξη ποὺ ἔδωσε στὴν Πάολα (Ρεβενιώτη) τὸ 2015, μιλώντας γιὰ τοὺς μητροπολῇτες, λέει μεγάλες ἀλήθειες:

Μητροπολίτης θὰ πεῖ ἐξουσία. Καὶ ὅποιοι ἀπὸ αὐτοὺς λαχταροῦν νὰ ἔχουν τὴν ἐξουσία, θεωροῦνται σπουδαῖοι, ἀλλὰ ὅτι καὶ νὰ πῶ... Πόσο σπουδαῖος μπορεῖ νὰ εἶναι ἕνας ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος σχεδὸν πατάει σὲ πτώματα γιὰ νὰ γίνει ἐξουσία· αὐτὸ δὲν εἶναι σωστὸ πράγμα. Πρέπει νὰ τοὺς μισεῖτε καὶ νὰ τοὺς συχαίνεστε – τὸ λιγότερο ποὺ ἔχω νὰ πῶ.

Προχωρᾶμε λοιπόν, σὲ ἕνα μκρὸ ἀφιέρωμα σὲ τοῦτο τὸν ποιητὴ χωρὶς νὰ προσφεύγουμε σὲ χαρακτηρισμούς, ὅπως μεγάλος, σπουδαῖος κ.λπ. Αὐτοὺς τοὺς δίνει ὁ χρόνος καὶ ἡ Ἱστορία, καὶ γιὰ τὸν Χριστιανόπουλο, ἔχουν χρόνια τώρα ἀποφανθεῖ, ὁπότε οἱ δικοί μας χαρακτηρισμοὶ περιττεύουν... Στὸ ἀφιέρωμά μας ἐκτὸς ἀπὸ τὸ μικρὸ εἰσαγωγικό μας κείμενο παραθέτουμε ἕνα ἀναλυτικὸ χρονολόγιο γιὰ τὴ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο τοῦ ποιητῆ ποὺ βασίζεται στὸ χρονολόγιο τοῦ περιοδικοῦ Ἐντευκτήριο (στὸ άφιερωμένο στὸν Χριστιανόπουλο τεῦχος 95, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2011), καὶ βέβαια μιὰ ἐπιλογὴ ἀπὸ τὴν ἐργογραφία του.

Αὐτὰ πρὸς τὸ παρόν...

Μετὰ τιμῆς

gayekfansi.blogspot.com

Χρονολόγιο Ντίνου Χριστιανόπουλου

20/3/1931. Ὁ Κώστας Δημητριάδης γεννιέται στὴ Θεσσαλονίκη. Οι γονεῖς του, Ἀναστάσης Δημητριάδης (ἀρχικὰ τὸ ἐπώνυμό του ἦταν Μητριάδης) καὶ Φανὴ (Θεοφανὴ ἢ Θεοφανὼ) Ἀποστολίδου, ἦταν Μικρασιάτες ποὺ ἦρθαν ἀνταλλάξιμοι ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη, τὸ 1924, διωγμένοι ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Ὁ πατέρας του καταγόταν ἀπὸ τὴ Χηλή, μιὰ κωμόπολη 40 χλ. βορειοδυτικὰ τῆς Κωνσταντινούπολης καὶ ἡ μητέρα του ἀπὸ τὸ Χαράκι τῆς Πανόρμου, πολὺ κοντὰ στὴν Προποντίδα. Τὸ πρῶτο σπίτι τῆς οἰκογένειας στὴ Θεσσαλονίκη, ὅπου γεννήθηκε ὁ ποιητής, βρισκόταν στὴ συμβολὴ τῶν ὁδῶν Κων/νου Παλαιολόγου 141 καὶ Ἁγίου Δημητρίου. Τὴ χρονιὰ τῆς γέννησής του μετακόμισαν στὴν Κων/νου Μελενίκου 19.

1937-1941. Πηγαίνει στὸ 1ο Δημοτικὸ Σχολεῖο Β’ Περιφέρειας Θεσσαλονίκης. Ὁ ἴδιος γράφει: […] Ὅταν μὲ γράψανε στὸ σχολεῖο, ἤμουν ἕνα χαριτωμένο ξανθὸ παιδάκι, ἤσυχο καὶ ντροπαλὸ ἀλλὰ ταυτόχρονα καὶ σκανδαλιάρικο καὶ πειραχτήρι […], καὶ προπάντων πολὺ καλὸς στὰ μαθήματα. […] Ἤμουν ὁ μόνος ἀπ’ τὴν τάξη μας ποὺ μετεῖχα στὴ χορωδία τοῦ σχολείου μας, ποὺ τὴ διηύθυνε αὐτοπρόσωπος ὁ πολὺ αὐστηρὸς διευθυντής μας, ὁ κ. Φιδάνης.

1941-1942. Κινδυνεύει νὰ πεθάνει δύο φορὲς ἀπὸ πείνα ἐπὶ γερμανικῆς κατοχῆς.
«Τὸν χειμώνα τοῦ 1942 ἡ κατάσταση ἔφτασε στὸ ἀπροχώρητο γιὰ ὅλους. Μ’ αὐτὲς τὶς συνθῆκες, καὶ σὲ πλήρη ἐξαθλίωση, μάνα καὶ γιὸς ἀποφασίζουμε καὶ μεῖς νὰ πέσουμε κάτω καὶ νὰ πεθάνουμε». Ἐπιζοῦν χάρη στὶς προσπάθειες μιᾶς γειτόνισσας. Τὴν ἴδια περίοδο τριγυρνᾶ στοὺς δρόμους μὲ ἕνα κασελάκι πουλώντας τσιγάρα, ἀμύγδαλα, παστέλια καὶ καρτ-ποστάλ. Γνωρίζει τὸν Βασίλη Τσιτσάνη.

1941. Πηγαίνει στὸ ὀκτατάξιο Β’ Γυμνάσιο Ἀρρένων Θεσσαλονίκης. Ἡ οἰκογένεια μετακομίζει σὲ ἕνα δωμάτιο μικροῦ διαμερίσματος στὴν ὁδὸ Φλωρίνης στὴ συμβολὴ τῶν ὁδῶν Ἁγίου Δημητρίου καὶ Σωκράτους.

1943. Γνωρίζει τὸν Βασίλη Χατζηανδρέου (1900-1961), φιλόλογο καὶ διευθυντῆ τῆς Τέχνης, τοῦ πρώτου καθαρὰ λογοτεχνικοῦ περιοδικοῦ τῆς Θεσσαλονίκης (Φεβρουάριος-Μάρτιος 1921), ποὺ τὸν ἐπηρέασε στὴν πνευματική του συγκρότηση. Γράφεται συνδρομητὴς στὸ περιοδικὸ Ἑλληνόπουλο ὡς «Χριστιανόπουλο» ψευδώνυμο ποὺ ἐξέφραζε τοὺς τότε χριστιανικοὺς προσανατολισμούς του. Λίγους μῆνες ἀργότερα στὸ περιοδικὸ αὐτὸ δημοσιεύει τὸ ποίημά του «Παράπονο ξενιτεμένου» (τὴν ἴδια ἐποχὴ τὸ μελοποιεῖ). Ἐνθαρρυμένος ἀπὸ τὶς δημοσιεύσεις του στὸ Ἑλληνόπουλο, ἀρχίζει νὰ γράφει, συστηματικά, ποιήματα: μέχρι τὸ 1950, ποὺ θὰ βγάλει τὸ πρῶτο του βιβλίο, θὰ γράψει περὶ τὰ 300 ποιήματα.

1945. Κυκλοφορεῖ σὲ τέσσερα χειρόγραφα ἀντίτυπα, καλλιγραφημένα μὲ τὸ χέρι του, τὸ πρώτο του περιοδικὸ Χριστιανόπουλο, σὲ σχῆμα 8 μὲ 16 χρωματιστές, εἰκονογραφημένες σελίδες. Τὸ περιοδικὸ αὐτὸ θὰ ἐκδώσει τέσσερα τρίμηνα τεύχη τὸ 1945 καὶ ἄλλα έξι δίμηνα τεύχη τὸ 1946, ἀθροίζοντας συνολικὰ 188 σελίδες.

1947. Παίρνει τὸ φιλολογικό ψευδώνυμο Ντίνος Χριστιανόπουλος.

1948. Δημοσιεύει στὸ περιοδικὸ Μορφὲς τὸ ποίημα «Βιογραφία», πρόδρομο στὴν Ἐποχή τῶν ἰσχνῶν ἀγελάδων. Τὸν ἴδιο καιρό, παύει νὰ γράφει παραδοσιακά ποιήματα καὶ υἱοθετεῖ ἕνα πιὸ μοντέρνο ὕφος.

1949. Γνωρίζει τὸν Τριαντάφυλλο Πίττα, διανοούμενο ποὺ θὰ τὸν ἐπηρεάσει στὰ πρῶτα του βήματα ὡς ποιητὴ καὶ θὰ τὸν βοηθήσει νὰ δημοσιεύσει μικρὰ σημειώματα στὴν Ἐφημερίδα τῶν Βαλκανίων.

1949-1954. Σπουδάζει στὴ Φιλοσοφικὴ σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καὶ παίρνει πτυχία κλασικῶν σπουδῶν.

1950. Τυπώνει μὲ ἔξοδά του, στὸ τυπογραφεῖο Ἑλληνικῆς Ἰατρικῆς, σὲ 300 ἀντίτυπα, τὴν πρώτη του ποιητικὴ συλλογὴ Ἐποχή τῶν ἰσχνῶν ἀγελάδων, μιὰ πλακέτα 16 σελίδων μὲ 9 ποιήματα. Τὸ βιβλιαράκι κυκλοφορεῖ ἀπὸ τὶς Ἐκδόσεις Κοχλία καὶ εξαντλείται μέσα σὲ τρεῖς μῆνες. Ὡστόσο, ἡ τολμηρότητα αὐτῆς τῆς μικρῆς συλλογῆς, μὲ τὴν «ἀποκαλυπτικὴ ἐξομολογητικὴ διάθεση ἑνὸς ἐρωτικοῦ χώρου ποὺ ἦταν ἀπαγορευμένος καὶ παράνομος», προκαλεῖ ἀντιδράσεις στὸν Τύπο, τοὺς κύκλους τῶν λογοτεχνῶν, τοῦ Πανεπιστημίου (κυρίως ἀπὸ καθηγητές –ἀνάμεσα τους ὁ Ι. Θ. Κακρυδής, ὁ Γιερός, ὁ Ἀγαπητὸς Τσοπανάκης- καὶ λιγότερο ἀπὸ συμφοιτητές), τῶν κατηχητικῶν (ὑπὸ τὴ σιδηρᾶ ἡγεσία τοῦ πατρὸς Λεωνίδα Παρασκευόπουλου, ἐπὶ χούντας μητροπολίτη Θεσσαλονίκης) ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸν συγγενικὸ περίγυρο. Ἐξαιτίας τῆς ἔκδοσης αὐτῆς, χάνει τὴν οἰκονομικὴ ὑποστήριξη τοῦ θείου του καί, γιὰ νὰ συνεχίζει τὶς σπουδές του, ἀναγκάζεται νὰ κάνει διάφορες εὐκαιριακὲς ἐργασίες. Τὸν ὑποστηρίζουν μόνο λογοτέχνες ποὺ δὲν συνεργάζονταν μὲ τὸ περιοδικὸ Μορφές (ὅπου τὸν θεωροῦσαν ἀποστάτη) καὶ ὁ κύκλος τοῦ περιοδικοῦ Μακεδονικὰ Γράμματα.

1952. Τυπώνει τὴ δεύτερη ἔκδοση τῆς ἴδιας συλλογῆς (17 ποιήματα). Μὲ αὐτὸ τὸ βιβλίο ἀρχίζει καὶ ἡ συνεργασία του μὲ τὸν γραφίστα Κάρολο Τσίζεκ, ὁ ὁποῖος ἀργότερα θὰ ἐξελιχθεῖ σὲ στενὸ συνεργάτη του, τόσο στὸ περιοδικὸ Διαγώνιος ὅσο καὶ στὶς Ἐκδόσεις Διαγωνίου. Ἀμέσως ἐπεμβαίνει ἡ Γενικὴ Ἀσφάλεια Θεσσαλονίκης καὶ κατάσχει τὸ βιβλίο, ἐπειδὴ σὲ ἕνα ποίημα του ἀποκαλούσε τοὺς ἀστυνομικοὺς «μπασκίνες»· ταυτόχρονα, ἀποπέμπεται καὶ ἀπὸ τὴ χριστιανικὴ κίνηση τῆς «Ζωῆς». Ἡ κατάσχεση τοῦ βιβλίου θὰ σχολιαστεῖ ἀπὸ ἐφημερίδες καὶ περιοδικά. Στὴν περίπτωση αὐτὴ θὰ τὸν ὑποστηρίξει ὁ Ρένος Ἀποστολίδης ἀπὸ τὰ Νέα Ἑλληνικά, ὁ Κώστας Μαρινάκης ἀπὸ τὰ Μακεδονικὰ Γράμματα κ.ἄ. Δίνει διάλεξη γιὰ τὴ Ζωὴ Καρέλλη.

1953. Δίνει διάλεξη γιὰ τὸν Ν. Γ. Πεντζίκη.

1954. Δίνει διάλεξη γιὰ τὸ ρεμπέτικο στὴν αἴθουσα τοῦ Ἐμπορικοῦ Ἐπιμελητηρίου, ποὺ προκαλεῖ ἕνα μικρὸ σκάνδαλο στὴν «καθωσπρέπει» κοινωνία τῆς Θεσσαλονίκης, ἀφοῦ ἀναφερόταν σ’ ἕνα εἶδος τραγουδιοῦ ποὺ μέχρι τότε θεωροῦνταν χυδαῖο καὶ ρυπαρό. Κυκλοφορεῖ ἡ δεύτερη συλλογή του Ξένα γόνατα. Ἀκόμη καὶ κριτικοὶ ποὺ εἶχαν ἐπαινέσει τὸ πρῶτο του βιβλίο, τώρα εἶναι πολὺ ἐπιφυλακτικοί, ἂν ὄχι καὶ ἀρνητικοί.

1955-1956. Ὑπηρετεῖ τὴ στρατιωτική του θητεία στὸ πεζικό (19 μῆνες).

1956, Φεβρουάριος. Προσλαμβάνεται ὡς ἔκτακτος ὑπάλληλος τοῦ Δήμου Θεσσαλονίκης καὶ ἀρχίζει νὰ συνεργάζεται ὡς βιβλιοθηκάριος στὴ Δημοτικὴ Βιβλιοθήκη, μὲ πρωτοβουλία τοῦ τότε διευθυντῆ τῆς Βιβλιοθήκης, Γ. Βαφόπουλου.

1957. Κυκλοφορεῖ τὴν πρώτη του συγκεντρωτικὴ ἔκδοση, Ποιήματα 1950-1955.

1958. Ἱδρύει τὸ λογοτεχνικὸ καὶ καλλιτεχνικὸ περιοδικὸ Διαγώνιος καὶ τὸ κρατάει τέσσερις πενταετίες: 1958-1962, 1965-1969, 1972-1978 καὶ 1979-1983. Συνολικὰ 60 τεύχη καὶ 60 μικρὰ καὶ μεγάλα ἀνάτυπα. Μόνιμοι συνεργάτες του ὁ γραφίστας Κάρολος Τσίζεκ καὶ ὁ καλλιτέχνης τυπογράφος Νίκος Νικολαΐδης.

1960. Κυκλοφορεῖ τὴν ποιητικὴ συλλογὴ Ἀνυπεράσπιστος Καημός, ἀρχικὰ ὡς ἀνάτυπο τῆς Διαγωνίου.

1961. Τυπώνει σὲ ἀνάτυπο ἀπὸ τὴ Διαγώνιο τὴν Ἱστορικὴ καὶ αἰσθητικὴ διαμόρφωση τοῦ ρεμπέτικου τραγουδιοῦ (μικρὸ δοκίμιο-ἀνθολογία).

1962. Μὲ τὴ βοήθεια καὶ τὴν ἐπίβλεψη τοῦ Βαφόπουλου, ὀργανώνει στὴν Ἑταιρεία Μακεδονικῶν Σπουδῶν ἔκθεση βιβλίου περὶ Θεσσαλονίκης, στὸ πλαίσιο τοῦ ἑορτασμοῦ τῶν 50 χρόνων ἀπὸ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς πόλης. Ἐπιπλέον, συντάσσει ἀναλυτικὸ κατάλογο τῶν βιβλίων τῆς ἔκθεσης, ποὺ τυπώνεται σὲ βιβλίο ἀπὸ τὴν «Ἐπιτροπή πνευματικῶν ἐκδηλώσεων ἑορτασμοῦ πεντηκοστῆς ἐπετείου ἀπὸ τὴν ἐλευθέρωση τῆς Θεσσαλονίκης» καὶ μοιράζεται δωρεάν. Τὴν ἴδια χρονιὰ καταγράφει ὅλα τὰ ἔργα τέχνης ποὺ ὑπῆρχαν στὴ Δημοτικὴ Βιβλιοθήκη καὶ ἀνῆκαν στὸν Δῆμο. Λίγο ἀργότερα, θὰ μεθοδευτεῖ ἡ δημιουργία Δημοτικῆς Πινακοθήκης, ποὺ θὰ ἀρχίσει νὰ λειτουργεῖ τὸ 1965. Ἱδρύει τὶς Ἐκδόσεις Διαγωνίου. Μὲ τὴ φίρμα αὐτὴ θὰ βγάλει περίπου 170 λογοτεχνικὰ καὶ καλλιτεχνικὰ βιβλία, δικά του καὶ ξένα. Ἐκδίδει τὴν πρώτη του συλλογὴ διηγημάτων Ἡ κάτω βόλτα. Τυπώνει στὶς Ἐκδόσεις Διαγωνίου (μὲ τὶς ὁποῖες θὰ βγάλει καὶ ὅλα τὰ ἑπόμενα βιβλία του, ὅπου δὲν ἀναφέρουμε ἐκδοτικὸ οἶκο) νέα συγκεντρωτικὴ ἔκδοση: Ποιήματα 1949-1960.

1965. Αὔγουστος. Παραιτεῖται ἀπὸ τὴ δουλειά του στὴ Δημοτικὴ Βιβλιοθήκη καί, ὡς διορθωτὴς τυπογραφικῶν δοκιμίων, ἀνοίγει δικό του γραφεῖο στὴν ὁδὸ Μητροπόλεως 19. Τυπώνει τὸ βιβλίο του Δοκίμια: Σειρὰ πρώτη. Ὁ Διονύσης Σαββόπουλος μελοποιεῖ τὸ ποίημά του «Τί νὰ τὰ κάνω τὰ τραγούδια σας», ποὺ κυκλοφορεῖ σὲ δίσκο 45 στροφῶν.

1966. Πεθαίνει ὁ πατέρας του. Δημοσιεύει σὲ ἕνα τομίδιο, ὑπὸ τὸν τίτλο Ἐντευκτήριο, τὶς μέχρι τότε μεταφράσεις του πεζών, ποιημάτων καὶ δοκιμίων ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα ἑλληνικά, τὰ λατινικὰ καὶ τὰ ἀγγλικά.

1968. Ἐκδίδει τὸ μικρὸ περιοδικὸ Κόσκινο (παράρτημα Διαγωνίου), μὲ λογοτεχνικὰ κείμενα καὶ μὲ καλλιτεχνικὰ ἔργα (12 τεύχη: 1968-1969, 1972-1974, 1980).

1969. Ἐκδίδει τὴν ποιητικὴ πλακέτα Προάστια. Βγάζει σὲ ἀνάτυπο ἀπὸ τὴ Διαγώνιο τὴ μελέτη του Στρατὴς Δούκας, καθὼς καὶ τὴν ἔρευνα (μὲ τὴ συνεργασία τοῦ Ι. Βλαχόπουλου καὶ φωτογραφίες τοῦ Δημήτρη Τσότου) Τὰ γλυπτὰ τῆς νεώτερης Θεσσαλονίκης.

1970. Ἐκδίδει Τὸ κορμὶ καὶ τὸ σαράκι: Ποιήματα. Ἀρχίζει νὰ ἐρευνᾶ συστηματικὰ τὴν ἱστορία τῶν λογοτεχνικῶν βιβλίων καὶ περιοδικῶν ποὺ τυπώθηκαν στὴ Θεσσαλονίκη ἀπὸ τὸ 1850 μέχρι τὸ 1950.

1971. Τυπώνει τὶς καλλιτεχνικὲς ἐκδόσεις Ὁ ζωγράφος Γιῶργος Παραλὴς καὶ Ὁ ζωγράφος Στέλιος Μαυρομάτης, μὲ δική του εἰσαγωγὴ καὶ ἐπιλογὴ ἔργων.

1973. Τυπώνει, ὡς ἀνάτυπο ἀπὸ τὴ Διαγώνιο, τὰ Στιχάκια τοῦ στρατοῦ (σημείωμα-ἀνθολογία).

1974. Ἐπεκτείνει τὸ γραφεῖο καὶ δημιουργεῖ τὴ Μικρὴ Πινακοθήκη «Διαγώνιος», ὅπου διοργανώνει δεκαπενθήμερης διάρκειας ἐκθέσεις μὲ ἔργα Θεσσαλονικέων ζωγράφων, γλυπτῶν, χαρακτῶν καὶ καλλιτεχνικῶν φωτογράφων. Κυκλοφορεῖ σὲ δεύτερη ἔκδοση Τὸ κορμὶ καὶ τὸ σαράκι. Νέα συγκεντρωτικὴ ἔκδοση τῆς μέχρι τώρα παραγωγῆς του: Ποιήματα 1949-1970. Κυκλοφορεῖ σὲ δεύτερη ἔκδοση τὸ Ἐντευκτήριο: Μεταφράσεις.

1975. Ἐκδίδονται τὰ μικρὰ ποιήματα. Τυπώνεται ὡς ανάτυπο ἀπὸ τὴ Διαγώνιο ἡ μελέτη του Τὰ πρῶτα λογοτεχνικὰ περιοδικὰ τῆς Θεσσαλονίκης (1921-1924). Ὁ Διονύσης Σαββόπουλος περιλαμβάνει στὸν δίσκο του Δέκα χρόνια κομμάτια τὸ τραγούδι «Τί νὰ τὰ κάνω τὰ τραγούδια σας», ἑρμηνευμένο ἀπὸ κοινοῦ μὲ τὴ Δόμνα Σαμίου. Τὸ ὄνομα τοῦ Χριστιανόπουλου πάντως δὲν ἀναφέρεται στὸ δίσκο ἢ τὴν κασσέτα.

1976. Τυπώνει τὴν καλλιτεχνικὴ ἔκδοση Ὁ ζωγράφος Κάρολος Τσίζεκ, μὲ δική του εἰσαγωγὴ καὶ ἐργογραφία. Ἐκδίδει τὸ βιβλίο Ν. Μουτσόπουλος - Ἀναμνήσεις (σχέδια), μὲ δικό του προλογικὸ σημείωμα καὶ ἐπιλογὴ ἔργων.

1977. Κυκλοφοροῦν σὲ δεύτερη ἔκδοση τὰ Μικρὰ ποιήματα. Ἐκδίδει τὸ βιβλίο Βασίλειος Λαούρδας - Φιλολογικὰ δοκίμια, μὲ δική του εἰσαγωγὴ καὶ ἐπιλογή. Ἐπίσης, τὸ βιβλίο Κώστας Χρ. Κόκκινος - Μικρὰ πεζά, ὅπου ὑπογράφει τὴν εἰσαγωγὴ καὶ τὴ συγκέντρωση τῶν κειμένων. Κυκλοφορεῖ σὲ τρίτη ἔκδοση Ἡ κάτω βόλτα: Διηγήματα.

1978. Ἐπανεκδίδεται ὁ συγκεντρωτικὸς τόμος Ποιήματα 1949-1970. Κυκλοφορεῖ τὸ βιβλίο του Ἀποθήκη Α’, Βιβλιοκρισίες, ὅπου συγκεντρώνονται δημοσιεύματά του σὲ ἐφημερίδες καὶ περιοδικὰ κατὰ τὴν περίοδο 1952-1975. Τυπώνεται, ὡς ἀνάτυπο ἀπὸ τὸν τόμο Ἀφιέρωμα στὸν καθηγητὴ Λίνο Πολίτη, ἡ μελέτη του Οἱ μεταφράσεις τοῦ Ὕμνου εἰς τὴν Ἐλευθερίαν» τοῦ Σολωμού. Ὁ δίσκος Τὸ νέο κύμα: Τὰ ὡραιότερα τραγούδια ΙΙΙ περιλαμβάνει τὸ «Τί νὰ τὰ κάνω τὰ τραγούδια σας», ὅπου ἀναγράφεται καὶ ὁ ποιητής.

1979. Ὀκτώβριος. Κυκλοφοροῦν σὲ Τρίτη ἔκδοση τὰ Μικρὰ ποιήματα 1960-1978. Ἐπίσης ἡ καλλιτεχνικὴ ἔκδοση Μέλχιορ Φρόμελ: 34 σχέδια, μὲ δικό του προλογικὸ σημείωμα καὶ ἐπιλογὴ ἔργων. Ὁ Σταῦρος Κουγιουμτζὴς περιλαμβάνει στὸν δίσκο του Ὅταν σὲ περιμένω δύο τραγούδια τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου: τὸ ὁμότιτλο τοῦ δίσκου καὶ τὸ «Ἔλα ν’ ἀνταλλάξουμε». Κυκλοφορεῖ ἡ μελέτη τοῦ Κίμων Φράιερ The Poetry of Dinos Christianopoulos: An Introduction. An offprint of «Journal of the Hellenic Diaspora».

1980. Αὔγουστος. Κυκλοφοροῦν ἡ ποιητικὴ πλακέτα Ἱστορίες τοῦ γλυκοῦ νεροῦ καί, σὲ τέταρτη ἔκδοση, ἡ συλλογὴ διηγημάτων Ἡ κάτω βόλτα. Ἀρχίζει νὰ παρουσιάζει πιὸ συστηματικὰ τοὺς καρποὺς τῆς πολύχρονης ἔρευνάς του στὴν ἐκδοτικὴ ἱστορία τῆς Θεσσαλονίκης, βγάζοντας σὲ ἀνάτυπο ἀπὸ τὴ Διαγώνιο τὶς μελέτες του Λογοτεχνικὰ βιβλία καὶ περιοδικὰ ποὺ τυπώθηκαν στὴ Θεσσαλονίκη (1850-1950) - Πρώτη καταγραφὴ καὶ Ἑλληνικὲς ἐκδόσεις στὴ Θεσσαλονίκη ἐπὶ τουρκοκρατίας (1850-1912). Πρώτη καταγραφή. Διακόπτει τὴν ἔκδοση τοῦ Κόσκινου.

1981. Πεθαίνει ἡ μητέρα του. Τρίτη ἔκδοση τοῦ συγκεντρωτικοῦ τόμου Ποιήματα 1949-1970 καὶ τοῦ Ἐντευκτηρίου (μεταφράσεις). Κυκλοφοροῦν τὰ Νέα ποιήματα 1977-1980 καὶ τὸ βιβλίο του Τὸ αἰώνιο παράπονο: Ποιήματα καὶ τραγούδια, μὲ στίχους τραγουδιῶν ποὺ ἔγραψε τὴ διετία 1968-1969, μελοποίησε καὶ τραγούδησε ὁ ἴδιος. Στὸ τεῦχος 7 τοῦ περιοδικοῦ Ἡ Λέξη, μικρὸ ἀφιέρωμα δέκα σελίδων στὸν Ν. Χ.

1982. Ἐκδίδει τὰ Τρία παραμύθια, σὰν ἄσκηση λαϊκοῦ λόγου. Τυπώνει σὲ τέταρτη ἔκδοση τὰ Μικρὰ ποιήματα. Κυκλοφορεῖ ἡ κασσέτα Ὁ Ντίνος Χριστιανόπουλος τραγουδάει τὰ τραγούδια του. (20 τραγούδια). Τὸ ἔργο τοῦ Σταύρου Κουγιουμτζῆ Μικραίνει ὁ κόσμος περιλαμβάνει ἕξι μελοποιημένα ποιήματα τοῦ Ν.Χ.: «Ὁ φωτογράφος», «Τὸ τρανζιστοράκι», Μὲ γέλασες – μὲ γέρασες», «Καημένε Μακρυγιάννη», «Τὸ πάρκο» καὶ «Μπατιρισμένο κουρεῖο». 15 Δεκεμβρίου. Ἐμφανίζεται στὸ ντοκιμανταὶρ Σταῦρος Κουγιουμτζὴς τῆς σειρᾶς τοῦ Στέλιου Ράλλη. «Μουσικὲς παρουσίες» (ΕΡΤ1).

1983. 9 Φεβρουαρίου. Ποιήματά του μελοποιημένα ἀπὸ τὸν Νίκο Θωμὰ παρουσιάζονται στὸ Πνευματικὸ Κέντρο τοῦ Δήμου Αθηναίων, ἑρμηνευμένα ἀπὸ τὸν συνθέτη καὶ τὴν Ἔλλη Πασπαλᾶ. Τυπώνει τὴν καλλιτεχνικὴ ἔκδοση Ζωγράφοι της «Διαγωνίου», μὲ δική του εἰσαγωγὴ καὶ ἐπιλογὴ ἔργων.

1984. Διακόπτει τὴν ἔκδοση τῆς Διαγωνίου. Κυκλοφοροῦν τα Δώδεκα τραγούδια εἰκονογραφημένα μὲ ξυλογραφίες τοῦ Νίκου Νιλολαΐδη. (πορτφόλιο μὲ 14 δίφυλλα). Τυπώνει τὴ Νεκρὴ πιάτσα: Πεζὰ ποιήματα, ἐπανέκδοση τοῦ βιβλίου τοῦ 1981 Νέα ποιήματα. Διαβάζει ἕξι ποιήματά του στὴν Τρίτη κασσέτα τῆς σειρᾶς Νῆσος: μουσικὴ καὶ ποίηση σὲ ἐπιμέλεια-ἐπιλογή Γιάννη Πατίλη. Στὴ μουσικὴ ἔκδοση Σταῦρος Κουγιουμτζής 22 τραγούδια (Νάκας) περιέχεται καὶ ὁ «Φωτογράφος».

1985. Νέα συγκεντρωτικὴ ἔκδοση τοῦ ποιητικού του ἔργου: Ποιήματα. Τυπώνεται ὡς ἀνάτυπο ἀπὸ τὸν πρῶτο τόμο τῆς ἐπετηρίδας τοῦ Κέντρου Ἱστορίας Θεσσαλονίκης, ἡ μελέτη του Ὁ Ἀμπεντὶν πασὰς καὶ ἕνα ἑλληνικὸ ποίημά του. Κυκλοφορεῖ ἀπὸ τὶς ἐκδόσεις Διαγωνίου ἡ κασσέτα Ὁ Χρῆστος Χρυσοχοΐδης ἑρμηνεύει τραγούδια του· πέντε ἀπὸ αὐτὰ σὲ στίχους Ν. Χ.

1986. Στὸ τεῦχος 13, Ἰανουάριος, τοῦ περιοδικοῦ Lyrik (Στοκχόλμη), σελίδες γιὰ τὸν Ντίνο Χριστιανόπουλο. Ὁ Β. Δ. (Βασίλης Δημητράκος) κυκλοφορεῖ τὸ δακτυλογραφημένο 12σέλιδο Βολέματα καταστροφῆς: 5 μπιλιετάκια, μικρὸ ἀνθολόγιο ποιημάτων τοῦ Ν. Χ. Κυκλοφορεῖ τὸ Ἐναντίον: Τρία κείμενα τοῦ Γιάννη Σκαρίμπα καὶ τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου, μὲ δύο «κείμενα ἀρχῶν» τοῦ Ν. Χ.: τὸ ἕνα εἶναι «κάτι σὰ διακήρυξη μὲ δέκα σημεῖα ἐναντίον τοῦ πνευματικοῦ καὶ κοινωνικοῦ καταστημένου ἀλλὰ καὶ ἐναντίον τῶν ἀτομικῶν [του] φιλοδοξιῶν· τὸ ἀλλο ἀναλύει τὴν «καταλυτικὴ ἐξάρτηση τῆς τέχνης ἀπὸ τὴν ἐξουσία καὶ τὴν ὑποκριτικὴ γραφειοκρατία» (Τὸ ἐπ' ἐμοί). Ἐκδίδει τοὺς Ρεμπέτες τοῦ ντουνιᾶ: Μικρὰ πεζά. Τυπώνεται σὲ δεύτερη ἔκδοση Τὸ αἰώνιο παράπονο. Τὸ Βαφοπούλειο Πνευματικὸ Κέντρο τοῦ Δήμου Θεσσαλονίκης ὀργανώνει μεγάλη, τιμητικὴ ἔκθεση μὲ τίτλο «”Διαγώνιος”: τριάντα χρόνια προσφορᾶς», ποὺ περιλαμβάνει τεύχη καὶ ἐκδόσεις τοῦ περιοδικοῦ. Ἡ ἔκθεση συνοδεύεται ἀπὸ ὁμότιτλο κατάλογο, συνταγμένο ἀπὸ τὸν ἴδιο. Κυκλοφορεῖ, ὡς ἀνάτυπο ἀπὸ τὸν τόμο 1οσυμπόσιο γιὰ τὴν τέχνη, τοῦ Τελλογλείου Ἱδρύματος, τὸ δοκίμιό του Χρειάζεται πολλὴ δουλειὰ ἀκόμη. Προτάσεις γιὰ τὴ μελέτη τῶν καλῶν τεχνῶν στὴ Θεσσαλονίκη. Τυπώνεται ἡ ἐργασία του Ἡ ποίηση στὴ Θεσσαλονίκη ἀπὸ τὸ 1913 ὣς τὸ 1940: Μελέτη-ἀνθολόγιση-βιβλιογραφία, ὡς ἀνάτυπο ἀπὸ τὸν τόμο Ἡ Θεσσαλονίκη μετὰ τὸ 1012: Πρακτικὰ συμποσίου, τοῦ Κέντρου Ἱστορίας Θεσσαλονίκης. Ἐκδίδεται στὰ σουηδικὰ (μὲ μεταφραστές τους: Zannis Psaltis & Matt Rying) μιὰ ἐπιλογὴ ποιημάτων του: Jag faller oavbrutet net I natten [= Ὁ ἥλιος πέφτει στὰ νερά, ἔρχεται ἡ νύχτα]. Direkt av Dimos Cristianopoulos (ἐκδόσεις Lyrik). Κυκλοφορεῖ ἀπὸ τὶς ἐκδόσεις Διαγωνίου ἡ κασέτα Χριστιανόπουλος – Ζήμας – Κοροβίνης στὴν «Ὄμορφη Νύχτα», ὅπου ὁ Ν. Χ. τραγουδάει ἑπτὰ τραγούδια Στὴ μουσικὴ ἔκδοση Τὰ λαϊκά τραγούδια τοῦ Διονύση Σαββόπουλου: διασκευή γιὰ πιάνο (Νάκας) περιέχεται καὶ τὸ «Τί νὰ τὰ κάνω τὰ τραγούδια σας», καὶ πάλι χωρὶς τὸ ὄνομα τοῦ Ν. Χ.

1987. Δημοσιεύεται στὸ περιοδικὸ Ἐκήβολος, τεῦχ. 16-17, τὸ σπονδυλωτὸ κείμενό του «Τὸ ἐπ' ἐμοί», μὲ αὐτοσχόλια γιαὰ τὰ λογοτεχνικά του γραπτά, κυρίως τὰ ποιήματα. Κυκλοφορεῖ τὸ βιβλίο τῆς Ἑλένης Μ. Λαζαρίδου (ἔρευνα καὶ ἐκδοση) Ντίνος Χριστιανόπουλος: Μικρὸ Πορτραῖτο. Περιέχει συνεντεύξεις τοῦ ἰδίου τοῦ Ν. Χ. καθὼς καὶ τῶν Γ. Θ. Βαφόπουλου καὶ Νίκου Γ. Πενζίκη στὴ Λαζαρίδου, μαζὶ μὲ σύντομα ἢ ἐκτενέστερα κείμενα τοῦ Τσίζεκ, τοῦ τυπογράφου Νικολαΐδη, τοῦ Κλείτου Κύρου· τοῦ Τόλη Καζαντζῆ, τοῦ Σάκη Παπαδημητρίου καὶ τοῦ Περικλῆ Σφυρίδη· ἐπίσης, τῶν ζωγράφων Πάνου Παπανάκου καὶ Φώτη Ζογλοπίτη.

1988. Φεβρουάριος. Συμμετέχει στὸ ντοκιμανταὶρ Ἡ μάνα στὸ ρεμπέτικο, τῶν Λένας Μακρῆ, Κωστούλας Τωμαδάκη (ΕΡΤ1). Κυκλοφορεῖ τὸ τομίδιο Μὲ τέχνη καὶ μὲ πάθος: Δοκίμια, ποὺ περιλαμβάνει μικρὰ κείμενα γιὰ ποικίλα θέματα («Πλατωνικὸς έρωτας καὶ χριστιανικὴ ἠθική», «Ἴνδαλμα τέχνης καὶ ὀμορφιᾶς», «Ναπολέων Λαπαθιώτης», «Χριστουγεννιάτικα ποιήματα» κ.ἄ. –τὸ παλαιότερο τοῦ 1951). Ἐκδίδει τὸ βιβλίο Φαίδων ὁ Πολίτης: Ποιήματα, μὲ δική του εἰσαγωγὴ καὶ ἐπιλογή. Λίγο ἀργότερα τὸ βιβλίο ἀποσύρεται ἀπὸ τὴν κυκλοφορία, μετὰ ἀπὸ ἀπαίτηση τῶν συγγενῶν τοῦ Πολίτη. Κυκλοφορεῖ τὸ βιβλίο του Μὲ τέχνη καὶ μὲ πάθος: Δοκίμια. Ἐπίσης, ἡ μελέτη του Συμπληρώνοντας κενά: Σολωμὸς – Καβάφης – Καββαδίας – Δούκας – Λαούρδας. Φιλολογικὰ δοκίμια (Ἐκδόσεις Ρόπτρον). Γιὰ πρώτη φορὰ βγαίνει βιβλίο του ἀπὸ ἄλλον οἶκο πλὴν τῶν Ἐκδόσεων Διαγωνίου. Κυκλοφορεῖ, σὲ δίσκο καὶ κασσέτα, ἡ ἠχογράφηση Ὁ Ντίνος Χριστιανόπουλος διαβάζει Χριστιανόπουλο, ἀπὸ τὴν ἑταιρία Λύρα. Στὸ τεῦχος 6-7 Ἰούλιος τοῦ περιοδικοῦ Παρατηρητής περιλαμβάνεται ἀφιέρωμα 60 σελίδων στὸν Ν. Χ. Συνοδεύεται ἀπὸ τὸ τομίδιο Ντίνος Χριστιανόπουλους: Ἀνυπεράσπιστοι καὶ ὑπερασπισμένοι καημοί: Ἐπιλογὴ ποιημάτων ἀπὸ τὸν Παναγιώτη Σ. Πίστα, καθὼς καὶ ἀπὸ τὴν κασσέτα Ὁ Ντίνος Χριστιανόπουλος τραγουδάει παλιὰ ρεμπέτικα. Ιούνιος. Ὁ Βασίλης Δημητράκος διανέμει τὸ χειρόγραφο δοκίμιό του Ἀνοιχτὴ πληγὴ ὁ «Ἀνυπεράσπιστος καημός» τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου.

1989. Κυκλοφορεῖ ὁ, γραμμένος ἀπὸ τὸν ἴδιο, τόμος Ἑκατὸ χρόνια λογοτεχνικοῦ περιοδικοῦ στὴ Θεσσαλονίκη (1889-1989), ποὺ συνοδεύει ἔκθεση λογοτεχνικῶν περιοδικῶν στὴ Δημοτικὴ Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης. Ἐπανεκδίδονται τὰ Τρία παραμύθια. Σπουδὲς λαϊκοῦ λόγου (Διασκευές). Ὀκτώβριος: Συμμετέχει μαζὶ μὲ ἄλλους Θεσσαλονικεῖς Λογοτέχνες, στὴν ἐκπομπὴ Ποιὰ περιοχὴ τῆς Θεσσαλονίκης σᾶς ἀρέσει περισσότερο; Τοῦ Ἄρη Καραΐσκάκη (ΕΤ3). Νοέμβριος: Βγαίνει σὲ τέταρτη ἔκδοση τὸ βιβλίο του Ἐντευκτήριο: Μεταφράσεις.

1990. Μετακομίζει στὴ Δημητρίου Πολιορκητού 20. Βγαίνει σὲ τρίτη ἔκδοση ἡ Νεκρὴ πιάτσα. Ἐκδίδεται ἡ ἀνθολογία του Οἱ προγραμματισμένοι στὸ χαμό. Ποιήματα Θεσσαλονικέων ποιητῶν γιὰ τὴν καταστροφὴ τῶν Ἑβραίων τῆς Θεσσαλονίκης. Ἐπιλογή. Κυκλοφορεῖ ἀπὸ τὶς Ἐκδόσεις Διαγωνίου ἡ κασσέτα Βαρδάρι κι Ἐγνατία: Δώδεκα τραγούδια τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου. Τραγουδάει ἡ Ἀριάδνη, ἐνορχήστρωση καὶ πιάνο ἀπὸ τὸν Γιάννη Σπυρόπουλο. Ἐκδίδεται στὰ Δανέζικα σὲ μετάφραση W. Gjerlon P. ἀπὸ τὶς Ἐκδόσεις Husets, μιὰ ἐπιλογὴ ποιημάτων του μὲ τίτλο Kroppen og angeren (Τὸ κορμὶ καὶ τὸ σαράκι). Στὸν δίσκο Τὰ ἐγκαίνια (Σείριος), τοῦ συγκροτήματος «Χάνομαι γιατὶ ρεμβάζω» περιλαμβάνεται ἕνα τραγούδι σὲ στίχους Ν. Χ. σὲ μουσικὴ καὶ ἑρμηνεία τοῦ Γιώργου Φιλιππάκη.

1991. Ἐκδίδεται ἡ συλλογὴ Ἡ κάτω βόλτα: Διηγήματα καὶ πεζά. Ἀπὸ τὸ Τμῆμα Βιβλιοθηκονομίας τοῦ ΤΕΙ Θεσσαλονίκης κυκλοφορεῖ ἡ μελέτη του Ἡ ἀρχαία Θέρμη καὶ ἡ ἵδρυση τῆς Θεσσαλονίκης (1000-315 π.Χ.), σὲ ἐπιμέλεια τοῦ Βασίλη Δημητράκου. Τυπώνεται τὸ μελέτημά του Εἰσαγωγή στὰ ρεμπέτικα, ἀνάτυπο ἀπὸ τὸν Ἀρμό, τιμητικὸ τόμο «στὸν καθηγητὴ Ν. Κ. Μουτσόπουλο γιὰ τὰ 25 χρόνια πνευματικῆς του προσφορᾶς στὸ Πανεπιστήμιο». Στὸ περιοδικὸ Greek Letters δημοσιεύεται ὁλόκληρη ἡ Ἐποχὴ τῶν ἰσχνῶν ἀγελάδων μεταφρασμένη στὰ ἰταλικὰ ἀπὸ τὸν Pasquale Motolese.

1992. Κυκλοφορεῖ τὸ βιβλιαράκι Ἑλληνικὲς ἐφημερίδες Θεσσαλονίκης ἐπὶ τουρκοκρατίας, 1869-1912: Μελέτες καὶ ἔρευνες γιὰ τὴν πνευματικὴ ζωὴ στὴ Θεσσαλονίκη καὶ τὴ Μακεδονία. Βγαίνουν σὲ δεύτερη ἔκδοση τὰ Ποιήματα, ἀναθεωρημένη ἐπανέκδοση τοῦ συγκεντρωτικοῦ τόμου ποὺ πρωτοκυκλοφόρησε τὸ 1985. Τυπώνεται σὲ ἀνάτυπο ἀπὸ τὸν τόμο Ἡ Δράμα καὶ ἡ περιοχή της: Ἱστορία καὶ πολιτισμός, τὸ μελέτημά του Ἡ λογοτεχνία στὴ Δράμα (1819-1935).

1993. Κυκλοφορεῖ το βιβλίο του Τὸ ἐπ' ἐμοί: Δοκίμια (Ἐκδόσεις Μπιλιέτο), μὲ ξαναδουλεμένο τὸ κείμενο τοῦ Ἐκηβόλου. Βγαίνει σὲ δεύτερη ἔκδοση τὸ Ἐναντίον. Κυκλοφορεὶ ἡ κασσέτα Ὁ Ντίνος Χριστιανόπουλος διαβάζει τὴ «Νεκρὴ πιάτσα». Ἐκδίδεται ἡ Ἐργογραφία – Βιβλιογραφία Ντίνου Χριστιανόπουλου (1950-1990). Ἐπιλογὴ (Ἐκδόσεις Infoprint). Βγαίνει σὲ τρίτη ἔκδοση τὸ Αἰώνιο παράπονο. Δημοσιεύει τὴ Σύντομη ἱστορία τοῦ Διδυμότειχου (δὲν ἀναφέρεται ἐκδότης). Κυκλοφορεῖ ἡ μελέτη τοῦ Περικλῆ Σφυρίδη Χριστιανόπουλος – Καβάφης: Ἀποκλίσεις σὲ βίους παράλληλους (Ἐκδόσεις Τὰ Τραμάκια). Κυκλοφορεῖ ὁ δίσκος τοῦ Σταύρου Κουγιουμτζή …Κάτι παιδιὰ ποὺ ἀγαπᾶνε τὸ τραγούδι. Ἡ Αἰμιλία Κουγιουμτζῆ ἑρμηνεύει τρία τραγούδια σὲ στίχους τοῦ Ν. Χ.

1994. Ἀρχίζει σειρὰ ραδιοφωνικῶν ἐκπομπῶν στὸν 9,58 fm τῆς ΕΡΤ3. Ἐκδίδει τὴ μελέτη Ὁ Βασίλης Τσιτσάνης καὶ τὰ πρῶτα τραγούδια του (1932-1946): Πρώτη καταγραφή. Κυκλοφορεῖ ὁ δίσκος Ντίνου Χριστιανόπουλου: Τὸ αἰώνιο παράπονο. Μουσική καὶ ποίηση (ἑταιρία: Ανατολή). Ἑρμηνεύουν οἱ Δημήτρης Νικολούδης καὶ Παναγιώτης Καραδημήτρης δέκα τραγούδια, σὲ ἐνορχήστρωση Στάθη Σαββίδη. Κυκλοφορεῖ ἡ μελέτη τοῦ Τάσου Καλούτσα Ἀλήθεια καὶ βίωμα στὰ διηγήματα τῆς «Κάτω βόλτας» τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου. (Ἐκδόσεις Τὰ Τραμάκια).

1995. Κυκλοφοροῦν σὲ δεύτερη ἔκδοση τὰ Τέσσερα παραμύθια: Σπουδὲς λαϊκοῦ λόγου (Ἐκδόσεις Μπιλιέτο). Ἐκδίδεται ἀπὸ τὴ Δημοτικὴ Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης ἡ μελέτη του Λογοτεχνικὰ περιοδικὰ Θεσσαλονίκης (1889-1954). Εισαγωγὴ – βιβλιογραφία – καταγραφὴ – προσωπογραφία. Κυκλοφορεῖ ἀπὸ τὸ Ὀχτασέλιδο τοῦ Μπιλιέτου (τεῦχ. 6-7) Ἡ ἐπὶ τοῦ Ὄρους ὀμιλία τοῦ Κυρίου (Ματθ. Ε’ – Ζ’), σὲ δική του μετάφραση. Κυκλοφορεῖ ὁ τόμος Dinos Cristianopoulos, Poems, μὲ ἐπιλεγμένα ποιήματά του, σὲ μετάφραση (καὶ εἰσαγωγὴ) τοῦ Nicholas Kostis (Odysseas Publications). Ἡ «Ὁμάδα Ἐδάφους» τοῦ Δημήτρη Παπαϊωάννου (σκηνοθεσία καὶ χορογραφία) παρουσιάζει (ἀπὸ 19.10 καὶ γιὰ δέκα παραστάσεις) τὸ σύνθετο μουσικὸ θέαμα Ἑνὸς λεπτοῦ σιγή, μὲ δεκατρία ἀκυκλοφόρητα ἀκόμη, τραγούδια τοῦ Μάνου Χατζιδάκι (τὰ γνωστὰ Τραγούδια τῆς ἁμαρτίας), ποὺ τὰ συνδέει κινησιολογικά καὶ αἰσθητικὰ μὲ τὸ Ρέκβιεμ τοῦ Γιώργου Κουμεντάκη.

1996. Κλείνει τὸ γραφεῖο του καὶ τὴ Μικρὴ Πινακοθήκη «Διαγώνιος». Ἐκεῖ διοργάνωσε συνολικὰ 430 ἐκθέσεις: 400 μὲ κατάλογο καὶ 30 χωρὶς κατάλογο. (Βοηθός του ὁ Περικλὴς Σφυρίδης). Σὲ ἐπιστολὴ ποὺ στέλνει σὲ φίλους καὶ συνεργάτες, γράφει: Ἐδῶ καὶ δυὸ βδομάδες, τὸ γραφεῖο μου καὶ ἡ “Διαγώνιος” ἔκλεισαν ἐξαιτίας τῶν «ἀντικειμενικῶν κριτηρίων». Δικαιολογημένα λοιπὸν λυπήθηκαν οἱ φίλοι, πολλοὶ ἀπ’ τοὺς ὁποίους προσφέρθηκαν νὰ βοηθήσουν, ξεχνώντας ὅτι ἡ “Διαγώνιος” δὲν δέχτηκε ποτὲ κανενὸς εἴδους οἰκονομικὴ βοήθεια ἢ κρατικὴ ἐνίσχυση καί, φυσικά, δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ δεχθεῖ οὔτε καὶ τώρα […] Καμιὰ στεναχώρια λοιπόν. Ὅλα θὰ πᾶνε καλά. ΥΓ. Θερμὲς εὐχαριστίες σὲ ὅλους τοὺς φίλους, τοὺς συνεργάτες καὶ ὅσους βοήθησαν μὲ ὁποιονδήποτε τρόπο σὲ ὅλη αὐτὴ τὴ μακρὰ διαδρομή. Ἡ συμπαράστασή τους ὑπῆρξε πολύτιμο στήριγμα σὲ ὅλα αὐτὰ τὰ χρόνια. Κυκλοφορεῖ τὸ τομίδιο Μοναστήρι. Ἑλληνικὲς ἐκδόσεις 1910-1913 – Φλώρινα. Λογοτεχνικὲς ἐκδόσεις 1923-1950 (Ἐκδόσεις Πρέσπες ’96), μὲ δύο ἀνέκδοτες μελέτες ἀπὸ τὶς βιβλιογραφικές του ἐργασίες. Ἐκδίδεται ἡ διδακτορικὴ διατριβὴ τῆς Μαρίας Ἰατροῦ «Ἡ ἐποχὴ τῶν ἰσχνῶν ἀγελάδων» τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου: Ἀνίχνευση διακειμενικῶν σχέσεων (Ἐκδόσεις Βάνιας). Ἐκδίδεται στὸ Παρίσι, ἀπὸ τὸ ἑλληνικὸ βιβλιοπωλεῖο Desmos, σὲ δίγλωσση ἔκδοση, ἑλληνικὰ καὶ γαλλικά, σὲ μετάφραση Michel Volkovitch, Ἡ ἐποχὴ τῶν ἰσχνῶν ἀγελάδων: Le temps des vaches maigres. Ἡ μεταφραστικὴ αὐτὴ ἐργασία ἀποφέρει στὸν Βολκοβίτς τὸ βραβεῖο «Μέλισσα» γιὰ τὴν καταπληκτικὴ μετάφραση λογοτεχνικοῦ ἔργου τῆς χρονιᾶς. Κυκλοφορεῖ ὁ δίσκος Τὰ τραγούδια τῆς ἁμαρτίας πάνω σὲ μουσική τοῦ Μάνου Χατζιδάκι ποὺ περιλαμβάνει δεκατέσσερα τραγούδια βασισμένα σὲ ποίηση τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου μὲ ἑρμηνευτὴ τὸν Ἀνδρέα Καρακότα. Στὸ πιάνο ἡ Ντόρα Μπακολούλου (Σείριος). Ἀρχικὸς τίτλος ποὺ ὁ συνθέτης ἔδωσε στὸ ἔργο ἦταν Ἡ ἁμαρτία εἶναι βυζαντινὴ καὶ ὁ ἔρωτας ἀρχαῖος, (περισσότερα γιὰ τὸν δίσκο κλίκ ἐδῶ).

1997. Στὴν ΕΤ1 προβάλλεται (14.1) συνέντευξη τοῦ Ν. Χ. στὴν ἐκπομπὴ τοῦ Ἄρη Σκιαδόπουλου «Νυχτερινὸς ἐπισκέπτης». Τὰ σχόλιά του γιὰ τὸν Σολωμὸ ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸν Ἰωάννου, τὸν Βασιλικό, τὸν Ρίτσο καὶ τὸν Ἐλύτη προκαλοῦν ἀρνητικὰ δημοσιεύματα καὶ επιστολές ἀναγνωστῶν στὸν τύπο. Διαβάζει ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ Κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιο, σὲ δική του μετάφραση, στὸ Πολιτιστικὸ Κέντρο Θεσσαλονίκης τοῦ ΜΙΕΤ. (23.4). Τυπώνει σὲ δεύτερη, συμπληρωμένη ἔκδοση τὴ μελέτη του Λογοτεχνικὲς ἐκδόσεις Θεσσαλονίκης 1850-1950. Εἶναι τὸ τελευταῖο βιβλίο ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὶς Ἐκδόσεις Διαγωνίου, καὶ τὸ πρῶτο ποὺ δὲν τυπώνεται, ὅπως ὅλα τὰ προηγούμενα, σὲ μονοτυπία ἀπὸ τὸ τυπογραφεῖο τοῦ Νίκου Νικολαΐδη, ἀλλὰ στὸ τυπογραφεῖο τοῦ Θανάση Ἀλτιντζῆ. Κυκλοφορεῖ τὸ βιβλίο του Πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Σοφία (Ἐκδόσεις Ἰανός), καρπὸς ὁμότιτλης σειρᾶς ἐκπομπῶν στὸν 9,58 fm (1995-1997). Ἡ κάτω βόλτα τυπώνεται στὸ Παρίσι σὲ δίγλωσση ἔκδοση, ἑλληνικὰ καὶ γαλλικὰ (εἰσαγωγὴ Henri Tonnet, μετάφραση τῆς Josette Doron): Destins brises, ἀπὸ τὶς Ἐκδόσεις Langues & Mondes/lL’Asiatheque. Ἐκδίδεται Τὸ Ἅγιο καὶ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο κατὰ Ματθαῖο σὲ μετάφρασή του (Ἐκδόσεις Τὸ Ροδακιό). Νέες ἐκδόσεις τῶν βιβλίων του Νεκρὴ πιάτσα: Νεώτερα ποιήματα (1990-1996) καὶ Τὸ κορμὶ καὶ τὸ σαράκι: Νεώτερα ποιήματα (1990-1996) (Ἐκδόσεις Μπιλιέτο). Κυκλοφορεῖ ὁ δίσκος Σταύρου Κουγιουμτζῆ καὶ Ντίνου Χριστιανόπουλου: μὲ τέχνη καὶ μὲ πάθος (Ἔκδοση τοῦ Μύλου). Τραγουδοῦν οἱ Μανώλης Μητσιὰς καὶ Δημήτρης Νικολούδης. Στὸ πλαίσιο τοῦ προγράμματος «Θεσσαλονικέων Ἑσπερίδες» τῆς Πολιτιστικῆς Πρωτεύουσας τῆς Εὐρώπης «Θεσσαλονίκη 1997» πραγματοποιεῖται στὶς 14 Ὀκτωβρίου, στὸ θέατρο «Αὐλαία» ἡ ἐκδήλωση «Τιμὴ στὸν Ντίνο Χριστιανόπουλο». Ὁ ποιητής ἀποδέχεται τὴν τιμὴ ποὺ ἀπευθύνεται στὸ πρόσωπό του ἀλλὰ δὲν παρίσταται. Τὸ περιοδικὸ Ἐντευκτήριο (τεῦχ. 41, Δεκέμβριος) ἀφιερώνει σελίδες του στὸν Ν. Χ.

1998. Μαζὶ μὲ τὸν Νίκο Στρουθόπουλο ἱδρύει τὸ μουσικὸ συγκρότημα «Ἡ παρέα τοῦ Τσιτσάνη», γιὰ τὴν καλύτερη διάδοση τοῦ ἔργου τοῦ μεγάλου λαϊκοῦ συνθέτη, ὀργανώνοντας 5-10 δωρεὰν συναυλίες κάθε χρόνο στὴ Θεσσαλονίκη καὶ σὲ ἄλλες πόλεις καὶ χωριά. Κυκλοφορεῖ ἡ μελέτη του Λογοτεχνικὲς ἐκδόσεις μακεδονικῶν πόλεων πλὴν Θεσσαλονίκης. Καταγραφή – βιβλιογραφία – προσωπογραφία: 1879-1950 (Κοζάνη, Ἰντσιτοῦτο Βιβλίου καὶ Ἀνάγνωσης), ἐργασία ποὺ τὸν ἀπασχολοῦσε ἀπὸ τὸ 1969. Νέα, Τρίτη συγκεντρωτικὴ ἔκδοση τοῦ ποιητικοῦ του ἔργου: Ποιήματα. Βγαίνει ἡ πλακέτα Ἡ πιὸ βαθιὰ πληγή: Ποιήματα. Κυκλοφορεῖ τὸ τομίδιο Ἡ συλλογὴ φωτογραφίας τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου - Μιὰ ἐπιλογή. (Ἐκδόσεις Κάναβος). Στὴν ἔκδοση τοῦ Κέντρου Ἑλληνικῆς Γλώσσας «Ὁ Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν» τοῦ Διονυσίου Σολωμοῦ καὶ οἱ ξενόγλωσσες μεταφράσεις του περιέχεται τὸ μελέτημά του « Ὁ Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν καὶ 79 μεταφράσεις του σὲ 16 γλῶσσες», καρπὸς πολύχρονης καὶ διεξοδικῆς βιβλιογραφικῆς ἔρευνας. Κυκλοφορεῖ τὸ λεύκωμα Ἕξι χαλκογραφίες τοῦ Φασιανοῦ γιὰ τὰ ποιήματα τοῦ Ν. Χριστιανόπουλου. (Ἀθήνα – Παρίσι συνέκδοση «Μίμνερμος» καὶ «Εἰρμός»). Ἀφιέρωμα τοῦ περιοδικοῦ Ὁδὸς Πανὸς (τεῦχ. 96, Μάρτ.-Ἀπρ.) στὸν Ν. Χ.

1999. Κυκλοφοροῦν ἡ μικρὴ μελέτη του Ἡ λογοτεχνία στὴ Θεσσαλονίκη (1850-1950): Σύντομο διάγραμμα, καὶ τὸ κείμενο διάλεξής του Τὰ παλιὰ βιβλιοπωλεία τῆς Θεσσαλονίκης (Ἐκδόσεις τοῦ βιβλιοπωλείου Ραγιᾶ). Ἐπανεκδίδεται τὸ βιβλίο του Δοκίμια (Ἐκδόσεις Μπιλιέτο). Κυκλοφορεῖ ἡ μελέτη του Τὸ ρεμπέτικο καὶ ἡ Θεσσαλονίκη (Ἐκδόσεις Ἐντευκτηρίου), καρπὸς κύκλου ἐκπομπῶν του στὸν ραδιοφωνικὸ σταθμὸ 9,58 fm τῆς ΕΡΤ3. Τυπώνεται τὸ κείμενο της ὀμιλίας του Τσιτσάνης καὶ Τρίκαλα (Τρίκαλα, Πρότυπες Θεσσαλικὲς Ἐκδόσεις).

2000. Μετακομίζει στὴν ὁρὸ Σκεπαστοῦ 17, στὶς Σαράντα Ἑκκλησιές, ὅπου μένει μέχρι τώρα. Συνεχίζει νὰ παρουσιάζει τὸν καρπὸ τῶν βιβλιογραφικῶν ἐρευνῶν του καὶ δημοσιεύει τὴ μελέτη του Ἑλληνικὲς ἐκδόσεις μακεδονικῶν πόλεων πλὴν Θεσσαλονίκης ἐπὶ τουρκοκρατίας, 1795-1913. Καταγραφὴ – βιβλιογραφία – προσωπογραφία (Καβάλα, Ἱστορικὸ καὶ Λογοτεχνικὸ Ἀρχεῖο). Τυπώνεται τὸ μικρὸ μελέτημά του Τὰ ἑλληνικὰ τυπογραφεῖα τῆς Θεσσαλονίκης ἐπὶ τουρκοκρατίας, 1850-1912 (Ἔκδοση τοῦ βιβλιοπωλείου Ραγιᾶ). Νέα δίγλωσση (ἑλληνικὰ καὶ ἀγγλικά, σὲ μετάφραση τοῦ Nicholas Kostis) ἔκδοση τῆς Νεκρῆς πιάτσας: The Naked Piazza (Ἐκδόσεις Μπιλιέτο). Δημοσιεύεται τὸ κείμενο τῆς ὀμιλίας του Δημήτριος Μεσθανεύς. Ὁ Θεσσαλονικιὸς τυπογράφος τοῦ 1821 καὶ τοῦ Σολωμοῦ (Ἀγρίνιο, Ἐκδόσεις Ἴβυκος). Κυκλοφορεῖ τὸ cd Ἡ παρέα τοῦ Τσιτσάνη τραγουδάει κλασικὰ τραγούδια τοῦ Βασίλη Τσιτσάνη, μὲ τὸν Ντίνο Χριστιανόπουλο. (συνέκδοση 9,58 fm + Κέντρο Πολιτισμοῦ Νομαρχίας Θεσσαλονίκης + Ἐν Χορδαίς).

2001. Ὁρίζει κληρονόμο του τὸν ἐξάδελφό του, συγγραφέα καὶ συλλέκτη Γιάννη Μέγα. Κυκλοφορεῖ ἡ Ἀνθολογία Μακεδόνων ποιητῶν, 1860-1913 (Ἐκδόσεις Ἐντευκτηρίου). Δημοσιεύεται σὲ δεύτερη ἔκδοση στὸ Ὀκτασέλιδο τοῦ Μπιλιέτου (τεῦχ. 30) ἡ ποιητικὴ πλακέτα Ἡ πιὸ βαθιὰ πληγή. Τὸ Περιοδικὸ τῆς πόλης (Καβάλα τεῦχ. 35, Ἰαν.) ἀφιερώνει σελίδες στὸν Ν. Χ. (ἐπιμέλεια: Κοσμᾶς Χαρπαντίδης).

2002. Κυκλοφοροῦν σὲ τρίτη ἔκδοση τὰ Παραμύθια: Σπουδὲς λαϊκοῦ λόγου (Ἐκδόσεις Μπιλιέτο). Ἀπὸ τὶς ἴδιες ἐκδόσεις βγαίνει καὶ τὸ νέο του βιβλίο Τὰ τραγούδια τοῦ Βασίλη Τσιτσάνη ποὺ γράφτηκαν στὴ Θεσσαλονίκη ἐπὶ γερμανικῆς κατοχῆς: Μελέτη. Κυκλοφοροῦν οἱ Μελέτες γιὰ τὸ Σολωμὸ (Ἔκδοση τοῦ βιβλιοπωλείου Ραγιᾶ). Ἐκδίδεται τὸ βιβλίο του Καλλιτεχνικὰ Θεσσαλονίκης: Μελέτες καὶ σημειώματα, γιὰ καλλιτέχνες πινακοθήκες, συλλογὲς κλπ. (Ἐκδόσεις Ἰανός). Κυκλοφορεῖ τὸ cd Βαρδάρη κι Ἐγνατία: Δώδεκα τραγούδια τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου. Τραγουδάει ἡ Ἀριάδνη. Ἐνορχήστρωση καὶ πιάνο: Γιάννης Σπυρόπουλος (Ἔκδοση Turangalila Records).

2003. Ἐκδίδεται τὸ βιβλίο του Ἐγώ, φαντάρος στὸ χακί: Ἀναμνήσεις ἀπὸ τὴ στρατιωτική μου θητεία (Ἐκδόσεις Μπιλιέτο), καρπός ὁμότιτλης σειρᾶς ἐκπομπῶν στὸν 9,58 fm τῆς ΕΡΤ3, μὲ ἐπιμέλεια τοῦ Γιώργου Καλιεντζίδη. Κυκλοφορεῖ τὸ βιβλίο τοῦ Γιώργου Χρονᾶ Μιὰ συνομιλία μὲ τὸν Ντίνο Χριστιανόπουλο (Ἐκδόσεις Ὁδὸς Πανός). Βγαίνουν ἀπὸ τὶς Ἐκδόσεις Μπιλιέτο δύο νέα βιβλία του: Δημοσιεύματα γιὰ τὸ ρεμπέτικο, 1942-1968: Βιβλιογραφικὴ ἐπισκόπηση, καὶ (σὲ τρίτη ἔκδοση) Τὰ ἀλαμπουρνέζικα ἢ Ἡ γλώσσα τῶν σημερινῶν κουλτουριάρηδων. Μιὰ συζήτηση μὲ τὸν Περικλὴ Σφυρίδη. Κυκλοφορεῖ ἡ μελέτη του Ἡ ποίηση στὴ Θεσσαλονίκη κατὰ τοὺς τελευταίους χρόνους τῆς τουρκοκρατίας (Ἔκδοση τοῦ βιβλιοπωλείου Ραγιᾶ). Στὴν ἐκπνοὴ τῆς χρονιᾶς, βγαίνει ὁ ἰδιαίτερα χρήσιμος τόμος Γιὰ τὸν Χριστιανόπουλο: Κριτικὰ κείμενα γιὰ τὴν ποίησή του (Λευκωσία, Ἐκδόσεις Αἰγαῖον), εἰσαγωγή, ἐπιλογὴ κειμένων: Δημήτρης Κόκορης.

2004. Διαβάζει ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ Κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιο σὲ δική του μετάφραση στὸ κατάμεστο «Underground Ἐντευτήριο» (16.4). Ἰούνιος: Ὑποβάλλεται σὲ έγχείρηση καρδιᾶς στὴν κλινικὴ «Ἅγιος Λουκᾶς». Κυκλοφορεῖ τὸ βιβλιαράκι τοῦ Ἠλία Γκρῆ Ἡ ἀποκάλυψη τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου: Συνομιλία (Ἐκδόσεις Ἰανός), ἐπεξεργασμένη ἀπομαγνητοφώνηση τηλεοπτικῆς συνέντευξης, μὲ μικρὴ εἰσαγωγή. Ἐκδίδεται τὸ μικρὸ βιβλίο τοῦ Διονύση Στεργιούλα Ὁ Ντίνος Χριστιανόπουλος γιὰ τὸ Διονύσιο Σολωμό. Δύο συνεντεύξεις (Ἐκδόσεις Ὁδὸς Πανός). Σταδιακὰ τὸ ἔργο του συγκεντρώνεται στὶς ἐκδόσεις Ἰανός. Κυκλοφοροῦν τὰ Στιχάκια τοῦ στρατού: Μελέτη – ἀνθολογία, καθὼς καὶ τὸ δοκίμιο τοῦ Βασίλη Δημητράκου Ὁ «Ἀνυπεράσπιστος καημὸς» τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου, σὲ δεύτερη ἔκδοση (Ἐκδόσεις Μπιλιέτο). Βγαίνει τὸ λεύκωμα Ζωγραφικὴ – Χαρακτικὴ ἀπὸ τὴ συλλογὴ τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου (κατάλογος ἐκθέσεως, γκαλερὶ «Εἰρμός»). Ἐκδίδεται ἡ μελέτη του Ὁ Παῦλος Μελᾶς σὲ ποιήματα Μακεδόνων ποιητῶν. Ἑκατὸ χρόνια ἀπὸ τὸ θάνατό του (Μουσεῖο Μακεδονικοῦ Ἀγώνα & Ἐκδόσεις Κυρομάνος). Τυπώνεται ἡ μελέτη τοῦ Γιώργου Μολυβίδη Περιοδικὸ «Διαγώνιος». Ἡ κριτικὴ κατὰ τὴν πρώτη πενταετία (1958-1962) (Ἐκδόσεις Νησίδες).

2005. Στὴν Κυριακάτικη Αὐγὴ (1.) σελίδες ἀφιερωμένες στὸν Ν. Χ. (ἐπιμέλεια: Κώστας Βούλγαρης – Μάκης Καραγιάννης). Κυκλοφορεῖ τὸ διπλὸ cd Ἡ παρέα τοῦ Τσιτσάνη (Ἀθήνα FM Records), μὲ 34 τραγούδια τοῦ Τσιτσάνη. Λογοτεχνικὸ πρωινὸ γιὰ τὸ ἔργο του στὸ Κρατικὸ Θέατρο Βορείου Ἑλλάδος (17.4). Στὸ πλαίσιο τῆς Διεθνοῦς Ἐκθέσεως Βιβλίου Θεσσαλονίκης, τὸ Ἑθνικὸ Κέντρο Βιβλίου ὀργανώνει ἐκδήλωση πρὸς τιμὴν τοῦ Ν. Χ. (19.5). Ὁ ποιητὴς παρίσταται ἀλλὰ ἀρνεῖται νὰ παραλάβει τιμητικὴ πλακέτα. Κυκλοφορεῖ τὸ βιβλίο Ἡ κριτικὴ γιὰ τὰ πεζογραφήματα τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου (σὲ ἐπιμέλεια τοῦ ἴδιου, Ἐκδόσεις Infoprint).

2006. Βγαίνει τὸ cd Ὁ Ντίνος Χριστιανόπουλος διαβάζει ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ Κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιο σὲ δική του μετάφραση (Ἐκδόσεις Ἐντευκτηρίου). Κυκλοφορεῖ ἡ μικρὴ βιβλιογραφία Ντίνος Χριστιανόπουλος. Μελέτες καὶ ἐρευνες γιὰ τὸ ρεμπέτικο / Θεσσαλονίκη / Σολωμό. (δὲν ἀναφέρεται ἐκδοτικός οἶκος). Στὸ περιοδικὸ Παρέμβαση (Κοζάνη τεῦχ. 138), ἀφιέρωμα στὸν Ν. Χ. (ἐπιμέλεια: Β. Π. Καραγιάννη – Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος).

2007. Κυκλοφοροῦν, σὲ δύο τομίδια, οἱ μεταφράσεις τοῦ Ν Χ.: Ἐντευκτήριο Ι: Ἀρχαῖοι λυρικοί, καὶ Ἐντευκτήριο ΙΙ: Σύγχρονοι λογοτέχνες. Τὸ τεῦχος 11 τοῦ περιοδικοῦ Μπιλιέτο (Παιανία Ἀττικῆς) εἶναι ἐξ ὁλοκλήρου ἀφιερωμένο στὸν Ν. Χ. 2 Νοεμβρίου: Μιλάει γιὰ τὴν ποίησή του στὸ Μέγαρο Μουσικῆς Ἀθηνῶν.

2008. Κυκλοφορεῖ ἀπὸ τὴν Ἑταιρεία Μακεδονικῶν Σπουδῶν τὸ κείμενο ὀμιλίας του Ἕλληνες ποιητὲς σὲ μακεδονικὲς πόλεις (πλὴν Θεσσαλονίκης) ἐπὶ τουρκοκρατίας. Τὸ περιοδικὸ Φιλόλογος (τριμηνιαία ἔκδοση τοῦ Συλλόγου Ἀποφοίτων τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης) τοῦ ἀφιερώνει ὁλόκληρο τὸ τεῦχος 133 (Ἰούλ. – Σεπτ.).

2009. Κυκλοφοροῦν ἀπὸ τὶς Ἐκδόσεις Μπιλιέτο τὰ βιβλιάρια Ἀρχαῖα ἑλληνικὰ λυρικὰ ποιήματα. Μεταφράσεις τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου, καὶ Ἀπὸ τὴ νεκρώσιμη ἀκολουθία. Μετάφραση: Ντίνος Χριστιανόπουλος. Ἐκδίδεται τὸ λεύκωμα Σαράντα ὀχτὼ φωτογραφίες τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου ἀπὸ τὸ φωτογραφικὸ ἀρχεῖο τοῦ Γιάννη Θεμ. Καμπούρη (Ἔκδοση Δημοτικῆς Πινακοθήκης Θεσσαλονίκης).

2010. Κυκλοφορεῖ μιὰ νέα πλακέτα: Παράξενο, ποῦ βρίσκει κουράγιο κι ἀνθήζει. Ποιήματα 2005-2010 (Λευκωσία, Ἐκδόσεις Αἰγαίῖον). Ἐκδίδεται ἡ ἀνθολογία Οἱ θεμελιωτὲς τῆς ποίησης στὴ Θεσσαλονίκη. Ἐπιλογή: Ντίνος Χριστιανόπουλος. Διαβάζει (σὲ cd) ὁ Γιῶργος Μοσχίδης.

2011. Κυκλοφορεῖ τὸ βιβλίο τοῦ Δημήτρη Κόκορη «Λόγος γυμνός»: Εἰσαγωγὴ στὸ ἔργο τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου (Ἐκδόσεις Νησίδες). Ἰούνιος: Ἀγορεύεται ἐπίτιμος διδάκτωρ τοῦ Τμήματος Φιλολογίας τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

2012. Ἐπανεκδίδετε ἀπὸ τὶς Ἐκδόσεις Ἰανὸς ὑπὸ τὸν τίτλο Τὸ Ἅγιο καὶ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο κατὰ τὸν Ματθαῖο, ἡ ἐνδογλωσσικὴ μετάφραση τοῦ ποιητῆ.

2013. 23 Ιανουαρίου: Ἀνακοινώνεται ὅτι τοῦ ἀπονέμεται, κατὰ πλειοψηφία, τὸ Κρατικὸ Μεγάλο Βραβεῖο Γραμμάτων γιὰ τὸ σύνολο τοῦ ἔργου του. Ὁ ποιητὴς ἀρνεῖται τὴ βράβευση καὶ δηλώνει στὰ ΜΜΕ: Τὸ ὅτι ἀπέρριψα τὸ βραβεῖο ἦταν γιὰ μένα μιὰ πράξη ζωῆς. Ὅσοι μὲ ξέρουν θὰ καταλάβουν γιατί δὲν δέχτηκα τὸ βραβεῖο. Τὰ παιδιὰ τῆς ἐπιτροπῆς ἔκαναν καλὰ ποὺ μὲ βράβευσαν ἀλλὰ δὲν σκέφτηκαν νὰ μὲ ρωτήσουν ἂν δέχομαι. Δὲν ξέρουν ὅτι εἶμαι ἕνας στριμμένος ἄνθρωπος;

2015. Τὰ προβλήματα ὑγείας τὸν περιορίζουν ἐντὸς τῆς οἰκίας του· στὸ ἰσόγειο διαμέρισμά του στὶς Σαράντα ἐκκλησιές τῆς Θεσσαλονίκης. Παραχωρεῖ συνέντευξη στὴν Πάολα (Ρεβενιώτη).

2016. Ὀκτώβριος: Παραχωρεῖ τὴ συλλογή στὸ Ἀριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, συγκεκριμένα, στὴ Βιβλιοθήκη καὶ στὸ Κέντρο Πληροφόρησης τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ἡ δωρεὰ περιλαμβάνει τὸ ἀρχεῖο του τὸ ὁποῖο περιέχει βιβλία, ὁλόκληρη σειρὰ ἀπὸ ἀδημοσίευτα ποιήματα καὶ λογοτεχνικὰ κείμενα, χειρόγραφα ἔργων, τὸ ἀρχεῖο τοῦ περιοδικοῦ "Διαγώνιος", 52 ἐτήσια ἡμερολόγια (1953-2006), τὴν ἀλληλογραφία του, τεράστιο φωτογραφικὸ ὑλικό, πίνακες, ἀρχεῖο μὲ τὶς συνεντεύξεις ποὺ ἔδωσε ὁ ἴδιος ὁ λογοτέχνης σὲ ραδιόφωνα καὶ τηλεοράσεις καὶ ἕνα πολὺ σημαντικὸ ἀρχεῖο συναυλιῶν καὶ ἠχογραφήσεών του κυρίως σὲ σχέση μὲ τὸν Βασίλη Τσιτσάνη.

2018. Κυκλογορεῖ ἀπὸ τὶς Ἐκδόσεις Ἰανὸς ἡ μελέτη τοῦ Μάριου Κυπαρίσση-Μώρου, Πέρα ἀπὸ τὶς ἰσχνὲς ἀγελάδες. Μελετήματα γιὰ τὴν ποίηση τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου.

2020. 11 Αυγούστου: Θάνατος τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου σὲ ἡλικία 89 ἐτῶν. 13 Αὐγούστου: Κηδεύεται μὲ δαπάνη τοῦ Δήμου Θεσσαλονίκης.

Ὁ Ντίνος Χριστιανόπουλος ἀναπαύεται στὸ Κοιμητήριο Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, στὴ Θέρμη.

Ἐργογραφία

Ποίηση

Ἐποχὴ τῶν ἰσχνῶν ἀγελάδων, Ἐκδόσεις Κοχλίας, Θεσσαλονίκη 1950.
Ξένα γόνατα: Ποιήματα 1950-1955, Θεσσαλονίκη, 1957.
Ἀνυπεράσπιστος καϋμός: Ποιήματα, ἀνάτυπο ἀπὸ τὸ περ. Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1960.
Ποιήματα 1949-1960, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1962.
Τὸ κορμὶ καὶ τὸ σαράκι: Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη 1964.
Ποιήματα 1949-1964, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1964.
Προάστια: Ποιήματα, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1969.
Τὸ κορμὶ καὶ τὸ μεράκι: Ποιήματα, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1970.
Μικρὰ ποιήματα, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1975.
Ἱστορίες τοῦ γλυκοῦ νεροῦ, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1980.
Τὸ αἰώνιο παράπονο: Ποιήματα καὶ τραγούδια, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1981.
Νέα ποιήματα, Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1981 (καὶ σὲ δεύτερη ἔκδοση ὑπὸ τὸν τίτλο Νεκρή πιάτσα: Πεζὰ Ποιήματα, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1984).
Δώδεκα τραγούδια εἰκονογραφημένα μὲ ξυλογραφίες τοῦ Νίκου Νικολαΐδη, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1984.
Ποιήματα, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1986 (δεύτερη ἔκδοση 1992, τρίτη έκδοση 1998).
Νεκρὴ πιάτα: Νεώτερα ποιήματα (1990-1996), Ἐκδόσεις Μπιλιέτο, Παιανία 1997.
Τὸ κορμὶ καὶ τὸ σαράκι: Νεώτερα ποιήματα (1990-1996), Ἐκδόσεις Μπιλιέτο, Παιανία 1997.
Ἡ πιὸ βαθιὰ πληγή, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1998.
Ποιήματα, Ἐκδόσεις Ἰανός, Θεσσαλονίκη 2004.
Πεζὰ ποιήματα, Ἐκδόσεις Ἰανός, Θεσσαλονική 2004.
Μικρὰ ποιήματα, Ἐκδόσεις Ἰανός, Θεσσαλονίκη 2004.
Παράξενο, ποῦ βρίσκει τὸ κουράγιο κι ἀνθίζει, Ἐκδόσεις Αἰγαῖον, Λευκωσία 2011.

Μελέτες - Παρουσιάσεις - Δοκίμια (ἐπιλογὴ)

Κάρολος Τσίζεκ: Μιὰ παρουσίαση ἀπὸ τὸν Ντίνο Χριστιανόπουλο καὶ τὸν Ἠλία Πετρόπουλο, ἀνάτυπο ἀπὸ τὸ περ. Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη 1959.
Ἱστορικὴ καὶ αἰσθητικὴ διαμόρφωση τοῦ ρεμπέτικου τραγουδιοῦ, ἀνάτυπο ἀπὸ τὸ περ. Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη 1961.
Ἔκθεσις βιβλίων περὶ Θεσσαλονίκης, Ἔκδοση Ἐπιτροπῆς Πνευματικῶν Ἐκδηλώσεων ἑορτασμοῦ πεντηκοστῆς ἐπετείου ἀπὸ τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1962.
Δοκίμια σειρὰ πρώτη, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1965.
Στρατὴς Δούκας: Μελέτη, ἀνάτυπο ἀπὸ τὸ περ. Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη 1969.
Τὰ γλυπτὰ τῆς νεώτερης Θεσσαλονίκης (ἔρευνα μὲ τὴ συνεργασία τοῦ Ι. Βλαχόπουλου καὶ φωτογραφίες τοῦ Δημήτρη Τσίτου), ἀνάτυπο ἀπὸ τὸ περ. Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη 1969.
Ὁ ζωγράφος Γιῶργος Παραλὴς (εἰσαγωγή - ἐπιλογὴ ἔργων), Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1971.
Ὁ ζωγράφος Στέλιος Μαυρομάτης (εἰσαγωγὴ - ἐπιλογὴ ἔργων), Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1971.
Στιχάκια τοῦ στρατοῦ (σημείωμα – ἀνθολόγηση), ἀνάτυπο ἀπὸ τὸ περ, Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη 1973.
Τὰ πρῶτα λογοτεχνικὰ περιοδικὰ τῆς Θεσσαλονίκης (1921-1924), ἀνάτυπο ἀπὸ τὸ περ. Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη 1975.
Ὁ ζωγράφος Κάρολος Τσίζεκ (εσαγωγή - ἐργογραφία), Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1976.
Ν. Μουτσόπουλος, Ἀναμνήσεις [Σχέδια] (πρόλογος – ἐπιλογή), Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1976.
Βασίλειος Λαούρδας, Φιλολογικὰ δοκίμια (εἰσαγωγὴ - ἐπιλογὴ κειμένων), Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1977.
Ἀποθήκη Α’· Βιβλιοκρισίες, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1978.
Οἱ μεταφράσεις τοῦ «Ὕμνου εἰς τὴν Ελευθερίαν» τοῦ Σολωμοῦ: Βιβλιογραφία - Πληροφορίες Σχόλια, ἀνάτυπο ἀπὸ τὸν τόμο Ἀφιέρωμα στὸν καθηγητὴ Λίνο Πολίτη, Θεσσαλονίκη 1978.
Μελχιὸρ Φρόμμελ: 34 σχέδια (πρόλογος – ἐπιλογή), Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1979.
Λογοτεχνικὰ βιβλία καὶ περιοδικὰ ποὺ τυπώθηκαν στὴ Θεσσαλονίκη (1850-1950): Πρώτη καταγραφή, ἀνάτυπο ἀπὸ τὸ περ. Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη 1980.
Ἑλληνικὲς ἐκδόσεις στὴ Θεσσαλονίκη ἐπὶ Τουρκοκρατίας (1850-1912): Πρώτη καταγραφή, ἀνάτυπο ἀπὸ τὸ περ. Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη 1986.
Ζωγράφοι τῆς Διαγωνίου (εἰσαγωγὴ - ἐπιλογή), Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1983.
Ὁ Ἀμπεντὶν πασᾶς καὶ ἕνα ἑλληνικὸ ποίημά του, ἀνάτυπο ἀπὸ τὸν πρῶτο τόμο τῆς ἐπετηρίδας τοῦ Κέντρου Ἱστορίας Θεσσαλονίκης «Ἡ Θεσσαλονίκη», Θεσσαλονίκη 1985.
Διαγώνιος: Τριάντα χρόνια προσφορᾶς. Ἔκθεση τευχῶν καὶ ἐκδόσεων τοῦ περιοδικοῦ Διαγώνιος (1957-1986), Βαφοπούλειο Πνευματικὸ Κέντρο, Θεσσαλονίκη 1986.
Ἐναντίον: Τρία κείμενα τοῦ Γιάννη Σκαρίμπα καὶ τοῦ Ντίνου Χριστιανόπουλου, Ἐκδόσεις Ἄγρα, Ἀθήνα 1986.
Χρειάζεται πολλὴ δουλειὰ ἀκόμη: Προτάσεις γιὰ τὴ μελέτη τῶν καλῶν τεχνῶν στὴ Θεσσαλονίκη, ἀνάτυπο ἀπὸ τὸν τόμο 1ο Συμπόσιο γιὰ τὴν τέχνη τοῦ Τελλογλείου Ἱδρύματος, Ἀθήνα 1986
Ἡ ποίηση στὴ Θεσσαλονίκη ἀπὸ τὸ 1913 ὥς τὸ 1940 (μελέτη - ἀνθολογία – βιβλιογραφία), ἀνάτυπο ἀπὸ τὸν τόμο Ἡ Θεσσαλονίκη μετὰ τὸ 1912 Ἔκδοση τοῦ κέντρου Ἱστορίας Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1986.
Ἑκατὸ χρόνια λογοτεχνικοῦ περιοδικοῦ στὴ Θεσσαλονίκη (1889-1989). Ἔκθεση λογοτεχνικῶν περιοδικῶν Θεσσαλονίκης, Δημοτικὴ Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1986.
Φαίδων ὁ Πολίτης. Ποιήματα (εἰσαγωγὴ – ἐπιλογή), Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1988· (μετὰ ἀπὸ ἀπαίτηση τῶν συγγενῶν τοῦ Πολίτη, λίγο μετὰ τὴν ἔκδοσή του, τὸ βιβλίο ἀποσύρεται ἀπὸ τὴν κυκλοφορία).
Συμπληρώνοντας κενά: Σολωμὸς - Καβάφης - Καββαδίας - Δούκας - Λαούρδας , Φιλολογικὲς μελέτες, Ἐκδόσεις Ρόπτρον, Ἀθήνα 1988.
Μὲ τέχνη καὶ μὲ πάθος· Δοκίμια, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1989.
Τὰ ἀλαμπουρνέζικα ἢ ἡ γλώσσα τῶν σημερινῶν κουλτουριάρηδων. Μιὰ συζήτηση μὲ τὸν Περικλὴ Σφυρίδη, Ἐκδόσεις Τὰ τραμάκια, Θεσσαλονίκη 1990.
Οἰ προγραμματισμένοι στὸ χαμό. Ποιήματα Θεσσαλονικέων ποιητών γιὰ τὴν καταστροφὴ τῶν Ἑβραίων τῆς Θεσσαλονίκης - Ἐπιλογή, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1990.
Εἰσαγωγὴ στὰ ρεμπέτικα, Θεσσαλονίκη, 1991.
Τὸ ἐπ' ἐμοί: Δοκίμια, Ἐκδόσεις Μπιλιέτο, Ἀθήνα 1993.
Ἐναντίον: Δοκίμια, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1993.
Καλλιτεχνικὰ Θεσσαλονίκης: Μελέτες καὶ Σημειώματα, Ἐκδόσεις Ἰανός, Θεσσαλονίκη, 2002.
Ἐναντίον: Δοκίμια. Ἐκδόσεις Ἰανός, Θεσσαλονίκη 2012.

Πεζογραφία

Πίσω ἀπ' τὴν Ἁγιὰ Σοφιά, Ἐκδόσεις Ἰανός, Θεσσαλονίκη 1997.
Ἡ κάτω βόλτα: Διηγήματα, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1963 (2η ἐμπλουτισμένη ἔκδοση: Ἐκδόσεις Ἰανός, Θεσσαλονίκη 2004).
Οἱ ρεμπέτες τοῦ ντουνιᾶ: Μικρὰ πεζά, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1986 (2η ἐμπλουτισμένη ἔκδοση: Ἐκδόσεις Ἰανός, Θεσσαλονίκη 2004).
Θεσσαλονίκην οὖ μ' ἐθέσπισεν (αὐτοβιογραφικά κείμενα), Ἐκδόσεις Ἰανός, Θεσσαλονίκη 1999 (β' ἔκδ. 2008).

Μεταφράσεις - Διασκευὲς (ἐπιλογὴ)

Ἐντευκτήριο: Μεταφράσεις ποιημάτων, Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1966.
Τρία παραμύθια: Σπουδὲς λαϊκοῦ λόγου (διασκευές), Ἐκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 1989.
Τὸ Ἅγιο Εὐαγγέλιο κατὰ τὸν Ματθαῖο, Ἐκδόσεις Τὸ Ροδακιό, Ἀθήνα, 1997.
Ἐντευκτήριο Ι: Μεταφράσεις ποιημάτων, Ἐκδόσεις Ἰανός, Θεσσαλονίκη 2007.
Ἐντευκτήριο ΙI: Μεταφράσεις ποιημάτων, Ἐκδόσεις Ἰανός, Θεσσαλονίκη 2007.
Τὸ Ἅγιο καὶ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο κατὰ τὸν Ματθαῖο, Ἐκδόσεις Ἰανός, Θεσσαλονίκη 2012.