gay ekfansi: Αρχαιλογικό Μουσείο Ολυμπίας, μια ξενάγηση... (Archaeological Museum of Olympia)

Απόλλων, κεντρική μορφή του δυτικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. Στον δεξιό του ώμο έχει ρίξει ο Απόλλων το ιμάτιο που του καλύπτει εν μέρει τη ράχη και το συγκρατεί περνώντας το από το αριστερό χέρι, στο οποίο κρατούσε και το τόξο, όπως υποδηλώνουν οι εγκοπές στερέωσής του. Με το άλλο του χέρι απλωμένο προς τα δεξιά όπου στρέφει και το κεφάλι, παρεμβαίνει υπέρ των αγαθών. Στο φωτεινό πρόσωπό του αντανακλά ο Λόγος και η αρμονία του κόσμου που επισκοπεί. (Πηγή κειμένου: Γιαλούρη 1987, σ. 117. Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Απόλλων, ανώτερο τμήμα, κεντρική μορφή του δυτικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Απόλλων, κεντρική μορφή του δυτικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Επιβλητικός και μεγαλοπρεπής παρακολουθεί, αόρατος στους πολλούς, τη μάχη Λαπιθών και Κενταύρων. Ο Απόλλων έχει χαρακτηριστεί ως ο θεός που αποτελεί την καθαρότερη ουσία του ελληνισμού. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Απόλλων, κεντρική μορφή του δυτικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Το θέμα εδώ, στο δυτικό αέτωμα του ναού του Διός στην Ολυμπία, είναι η μάχη των Λαπίθων και των Κενταύρων. Οι Κένταυροι προσκαλεσμένοι στο γάμο του Πειρίθου, του βασιλιά των Λαπιθών, μεθούν και παραβιάζουν τον ιερό νόμο της φιλοξενίας, επιχειρώντας να απαγάγουν τις ωραίες Λαπιθίδες. Στο μέσο της σύνθεσης κυριαρχεί η μορφή του Απόλλωνα που παρεμβαίνει ενεργητικά υπέρ του βασιλιά των Λαπιθών. Ο τελευταίος επιτίθεται κατά του Ευρυτίωνα, του βασιλιά των Κενταύρων, που έχει ήδη αρπάξει τη νύφη, τη Δηιδάμεια. Αριστερά του Απόλλωνα ο Θησεύς, φίλος του Πειρίθου, εφορμά εναντίον άλλου Κενταύρου που προσπαθεί να απαγάγει άλλη Λαπιθίδα. Οι υπόλοιπες μορφές, Λαπίθες, Λαπιθίδες και Κένταυροι, συμπλέκονται σε ομάδες ανά δύο ή τρεις, ενώ στις δύο γωνίες του τριγωνικού αετώματος δύο Λαπιθίδες, πεσμένες στο έδαφος, παρακολουθούν με αγωνία τη σύγκρουση. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Πηγή κειμένου: Mallwitz - Herrmann 1980, σ. 167 κ.ε. Γιαλούρη 1987, σ. 109 κ.ε. Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Μάχη Λαπίθων και Κενταύρων. Δεξιά γωνία του δυτικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. Τα γλυπτά του ναού του Διός (η κατασκευή του είχε τελειώσει το 456 π.Χ) αποτελούν έναν από τους σταθμούς στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής τέχνης. Στο θέμα αυτό του δυτικού αετώματος οι Έλληνες του 460 προ Χριστού αναγνώριζαν το νόημα των δικών τους αγώνων εναντίον των βαρβάρων της Ασίας. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Σύμπλεγμα Δηιδάμειας και του Ευρυτίωνα, του βασιλιά των Κενταύρων. Τμήμα από το δυτικό αέτωμα του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. Ο βασιλιάς των Κενταύρων έχει αρπάξει με χέρια και με πόδια τη νύφη Δηιδάμεια που προσπαθεί να ελευθερωθεί από το βίαιο εναγκαλισμό του. Το ιδανικό κάλλος και το ήθος που εκπέμπει το πρόσωπο και όλο το σώμα της ηρωίδας αντιδιαστέλλονται προς την ειδεχθεί μορφή του Κενταύρου, κυρίως προς τη ζωώδη έκφραση του προσώπου του, με τα φιλήδονα μάτια, το στενό μέτωπο και τα παχιά αισθησιακά χείλη. Η Δηιδάμεια με τη σπειροειδή γύρω από τον άξονά της περιδίνηση, σε μια τριπλή αντιθετική κίνηση, είναι ένας έξοχος εκπρόσωπος των νέον καλλιτεχνικών τάσεων. (Πηγή κειμένου: Γιαλούρη 1987, σ. 117 κ.ε. Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο Θησεύς, φίλος του Πειρίθου, εφορμά εναντίον άλλου Κενταύρου που προσπαθεί να απαγάγει μια Λαπιθίδα. Δυτικό αέτωμα του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Μάχη Λαπίθα με Κένταυρο. Τμήμα από το δυτικό αέτωμα του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Λαπίθας εν δράσει, δεξιά γωνία του δυτικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Λαπίθας εν δράσει, αριστερή γωνία του δυτικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Λαπιθίδες πεσμένες στο έδαφος παρακολουθούν με αγωνία τη σύγκρουση, αριστερή γωνία του δυτικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Σκηνή κενταυρομαχίας. Δεξιό άκρο του δυτικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Πήλινη κεφαλή Αθηνάς, αρχές 5ου αι. π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Πήλινο αγαλμάτιο Πανός, (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Πήλινος κορμός πολεμιστή, πιθανόν από αναθηματικό σύμπλεγμα. Κορινθιακό εργαστήριο. Αρχές 5ου αι. π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Σύμπλεγμα Διός Γανυμήδου, ακρωτήριο ναού της Ολυμπίας. Ο θεός, οδοιπόρος με το ραβδί στο χέρι, απαγάγει το γιο του βασιλιά της Τροίας για να τον οδηγήσει στο Όλυμπο, όπου θα τον ορίσει οινοχόο των θεών. Ο πετεινός που κρατάει ο Γανυμήδης είναι σύμβολο του έρωτα που ένιωσε ο θεός για το ωραίο βασιλόπουλο. Η έκφραση αποφασιστικότητας και ικανοποίησης στο πρόσωπο του ώριμου άνδρα έρχεται σε αντίθεση με την αμέριμνη ματιά του έφηβου. Η δήλωση αυτή της ψυχολογίας της ηλικίας τώρα πρωτοφανερώνεται στην τέχνη. Λιτά είναι τα χρώματα της ζωγραφικής του ιματίου του Διός, μακριά από τη χρωματική πλησμονή που παρουσιάζουν τα ενδύματα κατά τους αρχαϊκούς χρόνους. Πρόκειται για εξαίρετο έργο, κορινθιακού εργαστηρίου, αντιπροσωπευτικό του αυστηρού ρυθμού. Πηλός, 480-470 π.Χ. (Πηγή κειμένου: Mallwitz - Herrmann 1980, σ. 155, πιν. 106. Γιαλούρη 1987, σ. 91. Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Το πήλινο σύμπλεγμα Διός Γανυμήδου, αποτελούσε την επίστεψη στο αέτωμα άγνωστου μικρού κτιρίου της Άλτεως και τα κομμάτια του βρέθηκαν σκορπισμένα σε διάφορα σημεία της Άλτεως και του Σταδίου. Έργο θαυμαστής λεπτότητος, τόσο στην πλαστική ευαισθησία των επιφανειών όσο και στην "ηθογραφική" απόδοση των προσώπων. Πηλός, 480-470 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Μετόπη Ηρακλή και Άτλαντα. Ο Άτλας φέρνει τα μήλα των Εσπερίδων στον Ηρακλή που κρατάει στους ώμους του το στερέωμα, επάνω σε μαλακό μαξιλάρι. Πίσω του η θεά Αθηνά συνεπίκουρος στηρίζει και αυτή με το χέρι της τον ουρανό. Σε αντίθεση προς τον ήρωα που στενάζει κάτω από το βάρος, η θεά εικονίζεται γαλήνια, με θεϊκή άνεση και μεγαλοσύνη. Η διαφορά της θεότητας από τον ήρωα δηλώνεται λιτά, χωρίς ρητορείες. Η Μετόπη του Ατλαντος στην ανατολική πλευρά, που εικονίζεται εδώ, είναι από τις πρωιμότερες χρονολογικά, όπως συμπεραίνεται από την αυστηρή στατική σύνθεση των κατακόρυφων αξόνων των τριών μορφών. 470-456 π.Χ. (Πηγή κειμένου: Mallwitz - Herrmann 1980, σ. 173, πιν. 126. Γιαλούρη 1987, σ. 134. Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο Άτλας φέρνει τα μήλα των Εσπερίδων στον Ηρακλή που κρατάει το στερέωμα επάνω σε μαλακό μαξιλάρι, με τη θεά Αθηνά συνεπίκουρο. Μετόπη του ναού του Διός στην Ολυμπία. 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο Ηρακλής και Κέρβερος στον ομώνυμο άθλο. Μετόπη του ναού του Διός στην Ολυμπία. Λεπτομέρεια, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο Ηρακλής στον άθλο του καθαρισμού της κόπρου του Αυγεία. Μετόπη του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, 470-456 π.Χ. Εδώ ο ήρωας δεν αγωνίζεται να καταβάλει άγρια θηρία και τέρατα αλλά να εξασφαλίσει υγιεινή ζωή στους Ηλείους, απομακρύνοντας την κοπριά από τους στάβλους του Αυγεία που είχε με τα χρόνια σωρευτεί σε λόφους. Ο Ηρακλής κινείται με ευρύ διασκελισμό προς τα αριστερά, κρατώντας λοξά και με τα δυο του χέρια το μακρύ κοντάρι κάποιου εργαλείου, ίσως δικέλλας, όπως εικονίζεται σε ρωμαϊκό ψηφιδωτό της Ήλιδας. Η εντύπωση της ορμητικής κίνησης του Ηρακλή επιτείνεται από την ακινησία της θεάς Αθηνάς, που στέκει σαν πύργος πανίσχυρος πίσω του, και του συμπαραστέκεται ενεργά. (Πηγή κειμένου: Mallwitz - Herrmann 1980, σ. 173, πιν. 127. Γιαλούρη 1987, σ. 134, 135. Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο Ηρακλής στον άθλο του καθαρισμού της κόπρου του Αυγεία, συμπαραστεκόμενος από τη θεά Αθηνά. Μετόπη του ναού του Διός στην Ολυμπία. 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο Ηρακλής στον άθλο του Κνώσιου Ταύρου. Μετόπη του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου. 470-456 π.Χ. Ο Ηρακλής, ο πιο μεγάλος από τους ήρωες, προσπαθεί να συλλάβει τον ατίθασο ταύρο που κατέστρεφε εξαγριωμένος τη χώρα κοντά στην Κνωσό. Η υπερένταση της σκληρής αντιπαράθεσης του ανθρώπου με την άγρια φύση αποδίδεται με τη χιαστική διάταξη των δύο αντιπάλων, όπου ο ιδανικός εκπρόσωπος του ανθρώπου έχει επιστρατεύσει όλη τη φυσική του ρώμη αλλά και την ακλόνητη θέλησή του να δαμάσει το ακατάβλητο ζώο. Η μετόπη αυτή αντιστοιχεί τόσο ως θέμα όσο και ως σύνθεση, προς το δυτικό αέτωμα όπου ο κόσμος της ηθικής τάξης, οι Λαπίθες, συμπλέκονται σε ανάλογες δραματικές συγκρούσεις με τους Κενταύρους, σύμβολα της άλογης, χαοτικής φύσης. (Πηγή κειμένου: Mallwitz - Herrmann 1980, σ. 177. Γιαλούρη 1987, εικ. σ. 136. Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο Ηρακλής στον άθλο του Κνώσιου Ταύρου (λεπτομέρεια). Μετόπη του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Η νίκη του Παιωνίου. Από τα λάφυρα του πολέμου εναντίον των Σπαρτιατών το 425 π.Χ. οι Μεσσήνιοι και οι σύμμαχοί τους Ναυπάκτιοι ύψωσαν πάνω σε βάθρο ύψους εννέα μέτρων μαρμάρινο άγαλμα Νίκης, ευχαριστήρια προσφορά στο Δία μπροστά στη νοτιοανατολική γωνιά του ναού του. Έργο του Παιωνίου από την Μένδη της Χαλκιδικής, το άγαλμα αυτό θεωρείται μοναδικό στην ιστορία της αρχαίας τέχνης. Ποτέ άλλοτε δεν αποδώθηκε με τόση επιτυχία η ιπτάμενη μορφή ως μνημειώδες περίοπτο έργο. Περίπου 421 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ειδώλεια λιονταριών. Β' μισό 6ου αι. π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ειδώλεια πολεμιστών, πιθανόν ζευγάρι που ήταν επιθήματα λαβών λέβητα. Φορούν κράνος και ζώνη. Ηλειακού εργαστηρίου. Α΄ μισό 7ου αι. π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ειδώλιο αλόγου, (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Κορινθιακά κράνη ώριμου (μέσα 7ου αρχές 6ου αι. π.Χ.) και ύστερου (τέλη 6ου μέσα 5ου αι. π.Χ.) τύπου. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο Ερμής του Πραξιτέλη, περίπου 330 π.Χ. Το άγαλμα το είδε και ο Παυσανίας στημένο στο Ηραίο και αναφέροντάς το απλώς προσθέτει ότι είναι "τέχνη Πραξιτέλους" (V 17, 3). Λείπουν και είναι συμπληρωμένα με γύψο το αριστερό πόδι από το γόνατο και κάτω, η δεξιά κνήμη, καθώς και το κατώτερο μέρος του κορμού του δέντρου. Στο αριστερό χέρι, που το στηρίζει σε κορμό δέντρου καλυμμένο με το ιμάτιό του, κρατάει ο Ερμής το νεογέννητο Διόνυσο και θα κρατούσε επίσης και μεταλλικό κηρύκειο, ενώ στο δεξί ίσως σταφύλι, το οποίο προσπαθεί να φτάσει ανυπόμονος ο μικρός θεός, όπως ορθά εικάζεται με βάση άλλα συμπλέγματα Ερμή-Διονύσου. Την αισθητική εντύπωση του έργου συμπλήρωναν χρώματα που διακρίνονται αμυδρά στα μαλλιά και στο σανδάλι. Τα ίχνη εργαλείων στη ράχη του αγάλματος και η στίλβωση της επιφάνειάς του, χαρακτηριστικά της μαρμαρογλυπτικής των ρωμαϊκών χρόνων, οδήγησαν μερικούς στο συμπέρασμα ότι το άγαλμα είναι αντίγραφο και όχι αυθεντικό πραξιτέλειο έργο. Ωστόσο, τα ίχνη εργαλείων είναι μεταγενέστερη επέμβαση αφού βρίσκονται σε βαθύτερο επίπεδο από τη λοιπή, λεία, επιφάνεια, ενώ η στίλβωση του μαρμάρου δεν ήταν άγνωστη στην πλαστική του 4ου αιώνα, μάλιστα σ' αυτήν κατά τις φιλολογικές μαρτυρίες επιδιδόταν με ιδιαίτερη επιτυχία ο Πραξιτέλης. Στην εικόνα του θεού, ο νατουραλισμός, που διστακτικά και σκόρπια είχε εμφανιστεί στα ώριμα κλασικά χρόνια, είναι σε πλήρη ανάπτυξη. Την γαλήνη και την ανάπαυση εικονίζονται να αποζητούν τώρα, παράλληλα με τους ανθρώπους, και οι θεοί, όπως εδώ ο Ερμής, που στέκεται λίγο να ξαποστάσει καθώς πηγαίνει να παραδώσει το Διόνυσο στις Νύμφες, στηρίζοντας το χέρι του στον κορμό ενός δέντρου. Η λυγερή κορμοστασιά του θεού πάλλεται από ζωή, όπως τονίζουν οι μετατοπίσεις των μελών και των μυών του σώματός του που προκαλούνται από τις διάφορες στάσεις και κινήσεις του. Δεν είναι πια η συμμετρία, αλλά η ευρυθμία που διατρέχει το άγαλμα και αποτελεί ένα από τα κύρια γνωρίσματα της τέχνης των ύστερων κλασικών χρόνων. (Πηγή κειμένου: Mallwitz - Herrmann 1980, σ. 192, πιν. 135 a-b. Γιαλούρη 1987, σ. 154. Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο Ερμής του Πραξιτέλη, περίπου 330 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο Ερμής του Πραξιτέλη. Το άγαλμα του Ερμού με το βρέφος Διόνυσο, που βρέθηκε το 1877 στο Ηραίο, υμνήθηκε ως πρωτότυπο έργο του Πραξιτέλη και ως κορυφαίο εύρημα της Ολυμπίας. Στην έντονη κυματιστή γραμμή που έχει πάρει το αναπαυόμενο σώμα, στις ήπιες πλαστικές μεταβάσεις των επί μέρους, στη χαμένη σε μακρινές σκέψεις έκφραση του προσώπου, που το σφραγίζει μια ανεπαίσθητη μελαγχολία και θλίψη, καθρεφτίζονται η ρευστότητα ο ψυχικός κάματος και η απογοήτευση των ύστερων κλασικών χρόνων. Στα σανδάλια και στο ιμάτιο σώζονται ίχνη από τους αρχαίους χρωματισμούς. Περίπου 330 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο Ηρακλής στον άθλο του λέοντος της Νεμέας. Μετόπη του ναού του Διός στην Ολυμπία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Μετόπη των Στυμφαλίδων Ορνίθων. Μάρμαρο Πάρου, 470-456 π.Χ. Η Αθηνά χωρίς τα όπλα της, ξυπόλητη, με νεανική χάρη κάθεται σε βράχο, στρέφοντας προς τον Ηρακλή που την πλησιάζει για να της παραδώσει τις Στυμφαλίδες Όρνιθες. Είναι σαν να δέχεται όχι τον καρπό του μόχθου του ευνοούμενού της ήρωα, αλλά λουλούδια από τον αγαπημένο της. Με την ειδυλλιακή αυτή εικόνα, το παλιό ηρωικό στοιχείο έχει παραμεριστεί. Η λυρική διάθεση έχει αντικαταστήσει την επική. (Πηγή κειμένου: Mallwitz - Herrmann 1980, σ. 155, πιν. 173. Γιαλούρη 1987, σ. 131. Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Πήλινα ανδρικά νευρόσπαστα. Εικονίζουν Ρωμαίους στρατιώτες. Θα ήταν παιδικά παιχνίδια. 1ος-3ος αι. π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Πτερωτές μορφές (Σειρήνες). Οι πτερωτές μορφές χρησίμευαν ως επιθήματα λεβήτων. Ορισμένες είναι γνήσιας ανατολικής προέλευσης και χρονολογούνται στον 8ο αι. π.Χ. Η παραγωγή τους στον ελλαδικό χώρο ξεκίνησε από το Άργος και ακολούθησαν άλλα εργαστήρια, όπως το κορινθιακό. Στο πίσω μέρος φέρουν μικρό δακτύλιο από τον οποίο περνούσε κρικοειδής λαβή μέσω της οποίας γινόταν η μετακίνηση του λέβητα. Β΄μισό 8ου αι. - Α΄μισό 7ου αι. π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Χάλκινα ειδώλια γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Χάλκινα αναθηματικά ειδώλια. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Καταδίωξη μαινάδας από σάτυρο (θραύσματα). (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Κάτω από την χριστιανική εκκλησία του 5ου αι., στο ιερό της Ολυμπίας, η αρχαιολογική έρευνα ανακάλυψε τα θεμέλια του εργαστηρίου όπου ο Φειδίας κατασκεύασε το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός. Μεταξύ των άλλων ευρημάτων ήλθε στο φως και αυτή η πήλινη οινοχόη, στη βάση της οποίας είναι χαραγμένη η επιγραφή ΦΕΙΔΙΟΕΙΜΙ (είμαι ιδιοκτησία του Φειδία). Το αγγείο χρονολογείται στο 430 π.Χ. και βεβαιώνει με την παρουσία του ότι ο Φειδίας δούλεψε στην Ολυμπία για το αριστούργημά του, αφού είχε ήδη τελειώσει στην Αθήνα την χρυσελεφάντινη παρθένο. Στο ίδιο εργαστήριο βρέθηκαν υπολείμματα των υλικών κατασκευής του χρυσελεφάντινου αγάλματος του Διός (τεμάχια οστών, ελεφαντοστού, υαλόμαζας, ορυκτών χρωμάτων), πήλινες μήτρες για την επεξεργασία της επενδύσεως του αγάλματος και εργαλεία, οστέινα και μεταλλικά (λεπτές σμίλες, κοπίδια, γλύφανα, κ.α.) για τη λεπτουργική εργασία της διακοσμήσεως. Χρονολογούνται στο Β΄μισό του 5ου αι. π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Μαρμάρινο αγαλμάτιο αναπαυόμενου Ηρακλή, 3ος αι. π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Μελανόμορφες λήκυθοι. Τέλη 6ου-α΄μισό 5ου αι. π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Άγαλμα ταύρου με αναθηματική επιγραφή της Ρήγιλλας γυναίκας του Ηρώδη του Αττικού (ΡΗΓΙΛΛΑ ΙΕΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΟΣ ΤΟ ΥΔΩΡ ΚΑΙ ΤΑ ΠΕΡΙ ΤΟ ΥΔΩΡ ΤΩ ΔΙΙ) Β΄μισό 2ου αι. μ.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο αγώνας αρματοδρομίας Πέλοπος και Οινομάου. Ανατολικό αέτωμα του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. Σύμφωνα με τον μύθο, ο γιος του Ταντάλου, ο Πέλοψ, έρχεται από τη μακρινή Λυδία στην Ελλάδα, στην Πίσα για να αγωνιστεί με τον Οινόμαο, το βασιλιά της, στην αρματοδρομία που είχε προκηρύξει με έπαθλο τη θυγατέρα του Ιπποδάμεια και έγινε γενάρχης της δυναστείας των Πελοπιδών, δίνοντας το όνομά του σε ολόκληρη τη χερσόνησο, την Πελοπόννησο. Στην μέση του αετώματος κυριαρχεί ο Ζευς με τα ζεύγη Οινόμαου-Στερόπης στα δεξιά του και Πέλοπα Ιπποδάμειας στα αριστερά του. Τους πλαισιώνουν τα τέθριππα των αντιπάλων, με τους υπηρέτες μπροστά από αυτά. Ο Ζευς, με το ιμάτιο να αφήνει γυμνό το πάνω μέρος του σώματος, κρατούσε κεραυνό στο αριστερό του χέρι. Τον απομονώνουν τονίζοντας την αόρατη παρουσία του τα δόρατα που κρατούσαν ο Οινόμαος και ο Πέλοψ. Οι δυο ήρωες φορούν κράνος. Ο Οινόμαος έχει ριγμένο στους ώμους κοντά ιμάτιο, ο Πέλοψ φορούσε πιθανότατα χάλκινο θώρακα. Η Στερόπη φοράει πέπλο με απόπτυγμα που πέφτει χαλαρός. Τα χέρια τα διπλώνει στο στήθος, με το αριστερό ίσως στο πιγούνι, προδίδοντας έτσι την αγωνία που την συνείχε. Πέπλο φοράει και η Ιπποδάμεια, με κόλπο και απόπτυγμα, που μοιάζει πιο επίσημος, σαν φορεσιά νυφιάτικη. Με το αριστερό της χέρι τον ανασύρει στη γνωστή σε σκηνές γάμου χειρονομία του "αποκαλύπτεσθαι". (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο αγώνας αρματοδρομίας Πέλοπος και Οινομάου. Ανατολικό αέτωμα του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο Ζεύς με το ιμάτιο να αφήνει γυμνό το επάνω μέρος του σώματος και ο Πέλοπας. Ανατολικό αέτωμα του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο Οινόμαος με ριγμένο στους ώμους κοντό ιμάτιο. Ανατολικό αέτωμα του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Τέθριππο με υπηρέτη μπροστά από αυτό. Αριστερό τμήμα του ανατολικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Υπηρέτης, από το δεξιό τμήμα του ανατολικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο ποτάμιος θεός και ο μάντης, από το δεξιό τμήμα του ανατολικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. Είναι το πιο αντιπροσωπευτικό των νέων δρόμων που ανοίγει ο δημιουργός του αετώματος γλυπτό. Το πλαδαρό από τα γερατειά σώμα του μάντη με το μαραμένο στήθος, το ρυτιδωμένο πρόσωπο με τη συννεφιασμένη και σε στιγμή ενόρασης ματιά, είναι στοιχεία πρωτόφαντα στη μεγάλη πλαστική της εποχής. (Πηγή: Γιαλούρη 1987, σ. 143. Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο μάντης και ο υπηρέτης, από το δεξιό τμήμα του ανατολικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Ο γηραιός μάντης του βασιλικού οίκου του Οινόμαου, προβλέπει με απόγνωση την έκβαση της μοιραίας αρματοδρομίας. Η μορφή αυτή είναι η παλαιότερη από τις τραγικές μορφές γερόντων της αρχαίας ελληνικής τέχνης. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. Ο (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Υπηρέτης, από το αριστερό τμήμα του ανατολικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο ποτάμιος θεός. Αριστερό τμήμα του ανατολικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Ο ποτάμιος θεός από τη δεξιά γωνία του ανατολικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. Διχογνωμία υπάρχει για την ταύτιση των δύο ποταμών στις δύο γωνίες του αετώματος. Στη σχετική περιγραφή του ο Παυσανίας ονομάζει τον εικονιζόμενο στη δεξιά γωνία Αλφειό και τον πάρισό του στην αριστερή Κλάδεο. Ο θεός δεξιά, πλήρως εξανθρωπισμένος και όχι όπως παλαιότερα ταυρόμορφος, είναι νέος με σφριγηλό κορμί. Πλαγιασμένος στο έδαφος μισοσηκώνεται, στηρίζοντας κάτω τους αγκώνες του, και βλέπει προς το μέσο του αετώματος. (Πηγή κειμένου: Mallwitz - Herrmann 1980 σ. 166. Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Υπηρέτης. Αριστερό τμήμα του ανατολικού αετώματος του ναού του Διός στην Ολυμπία. Μάρμαρο Πάρου, έργο του Φειδία, 470-456 π.Χ. (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας (Φωτογραφία: www.gayekfansi.blogspot.gr)

Πολύτιμη βοήθεια στην παρούσα ανάρτηση τα βιβλία: Νικόλαου Γιαλούρη, Ελληνική Τέχνη: Αρχαία γλυπτά, εκδόσεις Εκδοτική Αθηνών, 1990 και Αθανασία Γιαλούρη - Νικόλαου Γιαλούρη, Ολυμπία. Οδηγός του μουσείου και του ιερού, εκδόσεις εκδοτική Αθηνών, 1990.