Αφιέρωμα στον Ντομινίκ Φερναντέζ (Dominique Fernandez)

Ντομινίκ Φερναντέζ και Μίλαν Κούντερα

Βιογραφικό σημείωμα

Γιος του διάσημου κριτικού Ρομόν Φερναντέζ, ο Ντομινίκ Φερναντέζ (Dominique Fernandez) γεννήθηκε στο Παρίσι του 1929. Σπούδασε στην Εκόλ Νορμάλ Συπεριέρ και απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα με μια διατριβή για τον ομοφυλόφιλο Ιταλό συγγραφέα Τσέζαρε Παβέζε.

Το 1957 διορίστηκε καθηγητής στο γαλλικό ινστιτούτο της Νάπολης· όμως λίγους μήνες αργότερα έχασε τη θέση του και αναγκάστηκε να ξαναγυρίσει στη Γαλλία, εξαιτίας μιας διάλεξής του για τον ερωτισμό και τον κομμουνισμό στο έργο του Γάλλου συγγραφέα Ροζέ Βαγιάν, που «εστερείτο επισήμου χαρακτήρος».

Το 1971 διαλύει τον γάμο του, μετά από δέκα χρόνια και έχοντας αποκτήσει δύο παιδιά, και παραδέχεται δημοσίως την ομοφυλοφιλία του, πράγμα που αργότερα επηρέασε τις κριτικές για το έργο του. Ο Φερναντέζ, στα βιβλία και τις συνεντεύξεις του, υπογραμμίζει τις συμβολικές προεκτάσεις της ομοφυλοφιλίας στις οποίες αποδίδει μεγαλύτερη σπουδαιότητα από τις σεξουαλικές. Ομοφυλόφιλος δεν είναι μόνον αυτός που κοιμάται με άνδρες αντί για γυναίκες, λέει. Είναι επίσης (τουλάχιστον εκείνος ο ομοφυλόφιλος που συμβάλλει στην ομοσεξουαλική κουλτούρα) αυτός που αισθάνεται και σκέπτεται διαφορετικά από τη μάζα των ομοφύλων του, που δεν συγχρωτίζεται με το πλήθος, που δεν αναγνωρίζει τις τρέχουσες αξίες, που δραπετεύει από τα όρια του χρόνου και του τόπου του, που δεν ικανοποιείται από την υποταγή του στο σύστημα και που ακατάπαυστα επιδιώκει έναν διαφορετικό κόσμο, που είναι σε πολλούς άγνωστος.

Δούλεψε ως διδάκτωρ της ιταλικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Άνω Βρετάνης και τακτικός αρθρογράφος στο Express και στο Diapason.

Συγγραφέας πολυγραφότατος έχει γράψει μυθιστορήματα, ταξιδιωτικά και δοκίμια. Η γραφή του χαρακτηρίζεται από τη λεπτότητα της ανάλυσης και την καθαρότητα του ύφους. Τα ελληνικό αναγνωστικό κοινό γνώρισε και αγάπησε τον Ντομινίκ Φερναντέζ από το μυθιστόρημά του, «Εγώ ο Πιέρ Πάολο στα χέρια του Αγγέλου» εκδόσεις Αστάρτη, 1985.

Πηγή:

---

Από το βιβλίο, Η δόξα του παρία, εκδόσεις Αστάρτη, Αθήνα 1987

 

 
Πρόλογος του Λουκά Θεοδωρακόπουλου, στο βιβλίο Πορπορίνο ή Τα μυστήρια της Νάπολης

Η λογοτεχνική μου γνωριμία με τον Ντομινίκ Φερναντέζ χρονολογείται από το 1980, όταν, σε ένα μικρό αφιέρωμα του ΑΜΦΙ στο γαλλικό Μάη του ’68, είχα μεταφράσει ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του Το Ροζ Αστέρι που αναφερόταν στο ίδιο γεγονός και από το οποίο διακρινόταν καθαρά η προβληματική των επονομασθέντων αργότερα «κοινωνικών κινημάτων» - ανάμεσα στα οποία και το ομοφυλοφιλικό – που, ξεκινώντας από τα αμερικανικά κινήματα αμφισβήτησης, διαμορφώθηκαν τότε με περισσότερη ιδεολογική σαφήνεια και πήραν μέρος στην επανάσταση των φοιτητών μαζί με τις άλλες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις. Ακολούθησε η μετάφραση της καταπληκτικής μυθιστορηματικής βιογραφίας του μεγάλου Ιταλού συγγραφέα ποιητή και κινηματογραφιστή Πιέρ Πάολο Παζολίνι (τη μόνη, απ’ όσο ξέρω, αυτοβιογραφία που γράφει ένας άλλος συγγραφέας για τον πεθαμένο συνάδελφό του, ταυτιζόμενος απόλυτα μαζί του, και την οποία είμαι σχεδόν απόλυτα βέβαιος, ο Παζολίνι θα προσυπέγραφε χωρίς κανένα δισταγμό) με την οποία ο Φερναντέζ μπαίνει επιβλητικά στο χώρο του ελληνικού αναγνωστικού κοινού και καθιερώνεται ως ένας απ’ τους πιο ενδιαφέροντες και σημαντικούς σύγχρονους Γάλλους συγγραφείς.

Θα πρέπει να πω ότι από την πρώτη μου επαφή με τα κείμενα του Φερναντέζ ένοιωσα μια εκλεκτική συγγένεια ανάμεσά μας. Ανήκοντας στην ίδια γενιά και παρά τη διαφορά εθνικότητας, νοοτροπίας, περιβάλλοντος, κλπ. Φαίνεται να περάσαμε από τα ίδια πάνω κάτω στάδια, οδεύοντας προς την συνειδητοποίηση της διαφοράς μας, η οποία και μας οδήγησε τελικά στην πεποίθηση ότι δεν είχαμε άλλο τρόπο να «δώσουμε τη μάχη μας» από το να μιλήσουμε γι’ αυτή τη «διαφορά».

Ο Φερναντέζ δεν κάνει τίποτ’ άλλο απ’ το ν’ αναμοχλεύει αυτή την προβληματική ξαναδείχνοντας τις ολέθριες συνέπειες της ανδρικής μισαλλοδοξίας και του ανδρικού «κώδικα τιμής» στην ανάπτυξη και εξέλιξη των δύο φύλων μέσα στα πλαίσια της πατριαρχικής κοινωνίας και της πυρηνικής οικογένειας. Εγκλωβισμένα μέσα στον ασφυκτικό κλοιό των «ρόλων» και των «προτύπων», τα δύο φύλα, κουτσουρεμένα, ευνουχισμένα, υποχρεωμένα, επί ποινή κοινωνικού αποκλεισμού, ν’ απαρνηθούν το άλλο μισό της οντολογικής τους ταυτότητας –το αρσενικό του στοιχείο το θηλυκό, το θηλυκό του στοιχείο το αρσενικό- παραδέρνουν μέσα στη δίνη του ανταγωνισμού και της υπαρξιακής ανολοκλήρωσης και μοναξιάς. Στον Πορπορίνο η διαδικασία αυτή έχει μια απροσδόκητη κατάσταση: Ο ευνούχος τραγουδιστής ήρωας –Il Castrato- συνειδητοποιώντας τους καταναγκαστικούς μηχανισμούς μέσω των οποίων η ιδεολογία της προόδου, του καταμερισμού της εργασίας, της παραγωγής και αναπαραγωγής ωθεί τα άτομα σ’ έναν αμείλικτο αγώνα ατομικής διάκρισης κι επιτυχίας, παραιτείται εκούσια απ’ αυτό τον αγώνα, καθώς κι από τις «χαρές» και τη «δόξα» που τον συνοδεύουν, αποδεχόμενος, χωρίς κανένα αίσθημα στέρησης, την ατομική του μοναξιά και τον κοινωνικό του αποκλεισμό. Με τον τρόπο αυτό, αμφισβητεί την παντοδυναμία ενός συστήματος, που δεν κάνει τίποτ’ άλλο απ’ το να κατακερματίζει το άτομο, δημιουργώντας στεγανά ανάμεσα στα δύο φύλα, και ταυτόχρονα αποκαλύπτει τους βαθύτερους και ουσιαστικότερους ευνουχισμούς και ακρωτηριασμούς που συνεπάγεται μια παροιμία ιδεολογία και πρακτική.

Το Πορπορίνο ή Τα μυστήρια της Νάπολης είναι ένα γοητευτικό βιβλίο που περιγράφει με θαυμαστή σαφήνεια μια ολόκληρη εποχή –την εποχή του διαφωτισμού που προετοίμασε τη Γαλλική Επανάσταση του 1789- δείχνοντάς μας παράλληλα τις πηγές και τις απαρχές της νεότερης ιστορίας του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου καπιταλισμού και της λεγόμενης «καταναλωτικής κοινωνίας».

Αποφεύγοντας τον όρο «στρατευμένος» που τόσο έχει κακοπάθει και δυσφημιστεί τα τελευταία χρόνια, θα έλεγα ότι ο Ντομινίκ Φερναντέζ είναι ένας συγγραφέας γεμάτος πάθος που, με κάθε του βιβλίο, θέτει και επαναθέτει σιωπηρά το πρόβλημα των ορίων της δημοκρατικότητας κάθε σύγχρονης πολιτείας, όπως αυτό προβάλει μέσα από τους περιορισμούς, τις διώξεις, τους κάθε μορφής εξοστρακισμούς και αποκλεισμούς, των ατόμων που η ίδια χαρακτηρίζει –αρκετά εύγλωττα- ως «διαφορετικούς»: δηλαδή, ως μη αναλώσιμους, μη αφομοιώσιμους, μη αποδεκτούς.

Πηγή:

---

Λουκάς Θεοδωρακόπουλος, από τον πρόλογο του βιβλίου Πορπορίνο ή Τα μυστήρια της Νάπολης (Porporino ou les Mystères de Naples), εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα 1990 

 

ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΝΤΟΜΙΝΙΚ ΦΕΡΝΑΝΤΕΖ (επιλογή)

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ

1959 - L'Écorce des pierres

1962 - L'Aube, Grasset

1971 - Les Enfants de Gogol

1987 - La Gloire du paria

1974 - Porporino ou les Mystères de Naples

1978 - L'Étoile rose

1980 - Une fleur de jasmin à l’oreille

1981 - Signor Giovanni

1982 -Dans la main de l'Ange

1969 - Lettres à Dora, Grasset

1986 - L'Amour

1997 - Tribunal d’honneur

 

 

ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΑ

1997 - Le Voyage d'Italie

2000 - Mère Méditerranée

2008 - Dictionnaire amoureux de l'Italie

2006 - Sicile

2005 - Rome

2006 – Amsterdam

 

 

ΔΟΚΙΜΙΑ

1958 - Le roman italien et la crise de la conscience moderne

1967 - L'échec de Pavese

1969 - Il muto dell' America

1972 - L'Arbre jusqu'aux racines

1976 - La Rose des Tudors

1980 - Le Promeneur amoureux: De Venise a Syracuse

1989 - Le Rapt de Ganymède

ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΝΤΟΜΙΝΙΚ ΦΕΡΝΑΝΤΕΖ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Εγώ ο Πιερ Πάολο στα χέρια του αγγέλου, Αστάρτη, 1985

0 Ένα μπουκέτο γιασεμί στ’ αυτί, AQUARIUS, 1988

Το ροζ αστέρι, Εξάντας, 1989

Πορπορίνο ή τα μυστήρια της Νάπολης, Εξάντας, 1991

Η αρπαγή του Γανυμήδη, Εξάντας, 1995

Δικαστήριο τιμής η ζωή και ο θάνατος του Τσαϊκόφσκι, Εξάντας, 2002

Τα παιδιά του Γκόγκολ, Ηλέκτρα, 2005

ΤΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΝΤΟΜΙΝΙΚ ΦΕΡΝΑΝΤΕΖ

Η δόξα του παρία (La Gloire du paria)

Στο μυθιστόρημά του «Η δόξα του παρία» σοκάρισε κριτικούς και κοινό όχι μόνο γιατί είχε για θέμα του το έιτζ, την πανούκλα του 20ου αιώνα, αλλά κυρίως, επειδή το παρουσιάζει κάτω από ένα, εντελώς ιδιαίτερο οπτικό πρίσμα.

Οι ήρωες του έργου –ο ώριμος, φτασμένος συγγραφέας Μπερνάν Μορέν και ο νεαρός φοιτητής Μάρκ Λαβέρν- ζουν μια σχεδόν «συζυγική ζωή», σ’ ένα ήσυχο, αστικό διαμέρισμα του Παρισιού. Ώσπου… «η τραγωδία ξανακατεβαίνει στη γη». Και μέσα από την τρομακτική συμφορά που πέφτει πάνω τους, ο Μπερνάρ και ο Μαρκ ανακαλύπτουν τη μυθική διάσταση του έρωτά τους.

Πηγή

Πηγή: Η δόξα του παρία, εκδόσεις Αστάρτη, Αθήνα, 1987 

 

Ένα μπουκέτο γιασεμί στ’ αυτί (Une fleur de jasmin à l’oreille)

Ένας χωρισμός κρύβει πίσω του μια αποτυχία; Δεν είναι στην πραγματικότητα γι’ αυτόν που αγαπά τη ζωή, η ευκαιρία μιας ανέλπιστης αναγέννησης; Ακόμα κι αν η δοκιμασία είναι σκληρή, είναι εντούτοις προσοδοφόρα γι’ αυτόν που ξέρει ν’ αναγνωρίζει στο εποχιακό πήγαιν’ έλα της φύσης ένα πρότυπο για την ανθρώπινη καρδιά. Ο Ζυλιέν και ο Ρομάν, έπειτα από έξι χρόνια ευτυχίας, αισθάνονται να εξαφανίζεται από τη σχέση τους η αρμονία. Ένα ξαφνικό ταξίδι στην Βόρειο Αφρική θα βοηθήσει τον Ρομάν να κάνει τον απολογισμό του. Ώριμος από μια ζωή, της οποίας έχει από νωρίς πάρει τα ηνία, θα πρέπει να διαλέξει Η τέχνη ζωής που τυχαία, ανακαλύπτει εκεί κάτω μπορεί να τον βοηθήσει σ’ αυτό. Όπως το έθιμο να φορούν οι άντρες ένα μπουκέτο γιασεμί στ’ αυτί. Οι απρόβλεπτες συναντήσεις, λιγότερο ή περισσότερο ευχάριστες όπως αυτή που θα ‘χει με το μικρό άχαρο οδηγό κι έπειτα μ’ έναν επιδέξιο κλέφτη που εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες του τουρίστα, θα του επιτρέψουν να δει πιο καθαρά. Τελικά θα είναι η έρημος, με την σπινθηροβόλα ξηρασία της και τους μυστικούς της ψιθύρους, που θα δείξει στον Ρομάν το αντικείμενο της αναζήτησής του.

Ο Ντομινίκ Φερναντέζ είναι ένας τρομερά προικισμένος συγγραφέας. Είναι μια πραγματική απόλαυση το γράψιμό του.

Πηγή

FRANCE HUSEN, NOUVEL OBSERVATEUR Ένα μπουκέτο γιασεμί στ’ αυτί, εκδόσεις AQUARIUS, Αθήνα, 1988

Δικαστήριο τιμής, η ζωή και ο θάνατος του Τσαϊκόφσκι (Tribunal d' honneur)

Μυθιστορηματική βιογραφία του μεγάλου Ρώσου συνθέτη, η οποία αναφέρεται στο τέλος της ζωής του Τσαϊκόφσκι, -για τον οποίο εδώ και έναν αιώνα γράφεται ότι πέθανε από χολέρα- και πιο συγκεκριμένα από την εποχή που ξέσπασε το σκάνδαλο της ομοφυλοφιλίας του στην τσαρική αυλή μέχρι τον τραγικό θάνατό του το 1893.

Ο Φερναντέζ ξετυλίγει με μεγάλη σπουδή το περίτεχνο νήμα της ζωής του Απόλυτου Καλλιτέχνη, ενός ανθρώπου που αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στη δουλειά του και προσπάθησε με κάθε τρόπο να τη διαχωρίσει από την προσωπική του ζωή. Η εποχή που έζησε όμως, ο 19ος αιώνας, όπου η υποκρισία βασίλευε σε όλο της το μεγαλείο, κυρίως στους τσαρικούς κύκλους, όπου ο Τσαϊκόφσκι, όπως και οι περισσότεροι καλλιτέχνες της εποχής έβρισκαν τη δυνατότητα να δουλέψουν και να αναδείξουν το τάλαντο και την αξία τους, σφράγισε τραγικά τη ζωή του καλλιτέχνη. Οι κριτές του είχαν πολλά να κρύψουν κι έτσι τον χρησιμοποίησαν, ως αποδιοπομπαίο τράγο, σπιλώνοντας τη δημόσια εικόνα του και κατηγορώντας τις σεξουαλικές του προτιμήσεις σε τέτοιο βαθμό, ώστε να τον σπρώξουν στην αυτοκτονία. Φρόντισαν μάλιστα να εκβιάσουν την οικογένειά του ώστε να δηλώσει δημόσια ότι πέθανε από την επιδημία της χολέρας που τότε μάστιζε τη χώρα, για να μην μαθευτούν ποτέ τα πραγματικά αίτια του θανάτου του.

Το βιβλίο είναι η αποκατάσταση της τιμής του Απόλυτου Καλλιτέχνη, η δικαίωση των επιλογών του και η θεώρηση, από όλες σχεδόν τις οπτικές γωνίες, ενός ζητήματος που συνεχίζει να απασχολεί τον κόσμο σήμερα, όπως και τότε.

«...Το αφηνιασμένο άλογο με τον μπρούτζινο καβαλάρη δεν έχει πάψει να ανησυχεί τους ποιητές. Η ιστορία του Τσαϊκόφσκι του Φερναντέζ προσθέτει εδώ ένα ακόμη επεισόδιο στην μεγαλειώδη και σατανική προέλαση του Μέγα Πέτρου και της αυλής του...».

Πηγή

,Le Figaro litteraire, 19/01/09, Δικαστήριο τιμής, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα, 2002

Εγώ ο Πιέρ Πάολο στα χέρια του Αγγέλου (Dans la main de l'ange)

Χριστός ή δαίμονας; Άγιος ή ληστής;

Ένας άνθρωπος. Ένας άνθρωπος μόνος ενάντια σ’ όλους, ο αιώνια ασυμβίβαστος, ο κατεξοχήν εξεγερμένος. Ένα ανησυχητικό, συγκινητικό πλάσμα που βιώνει τραγικά τα πολυάριθμα σκάνδαλα που προκαλεί σχεδόν άθελά του, τη σεξουαλική ιδιομορφία του και τις πολιτικές επιλογές του, που προσπαθεί πεισματικά να μεταμορφώσει τις αδυναμίες του σε δύναμη και οδεύει προς τον θάνατό του μέσα σ’ έναν ίλιγγο αυτοκαταστροφής.

Ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι: αυτός είναι ο ήρωας που μας μιλάει σε πρώτο πρόσωπο σ’ αυτή τη μυθιστορηματική βιογραφία του Ντομινίκ Φερναντέζ, όπου ο συγγραφέας έχει ταυτιστεί απόλυτα με τον Π.Π.Π.

Βίαιο και τρυφερό, τολμηρό και αθώο συνάμα, αυτό το μυθιστόρημα ποταμός κρατά αιχμάλωτο τον αναγνώστη από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα του.

Πρόκειται για μια σύγχρονη Πιετά (συγκλονιστική σχέση μάνας-γιου), μια τεράστια κοινωνική τοιχογραφία (η Ιταλία από τη φασιστική κατοχή ως τις Κόκκινες Ταξιαρχίες), μια σειρά από ολοζώντανα πορτρέτα προσωπικοτήτων (από τις σελίδες του περνούν ο Τοσκανίνι, ο Μοράβια, ο Φελίνι, ο Μπερτολούτσι, ο Μπασάνι, η Κάλλας), μια πραγματία πάνω στην ομοφυλοφιλία (από την πρώτη αγάπη του Π.Π.Π. για τον αγγελικό Σβεν… ως το μοιραίο «ψωνιστήρι» με τον άγγελο-φονιά του), μια κωμωδία όχι Θεία αλλά διαβολική.

Η ανάγνωση του έργου δε μας αφήνει αναλλοίωτους: αυτό το βαθιά ευαίσθητο βιβλίο εγγράφεται ανεξίτηλα στη μνήμη και την εμπειρία μας.

Πηγή

Εγώ ο Πιέρ Πάολο στα χέρια του Αγγέλου, εκδόσεις Αστάρτη, Αθήνα, 1985

Το ροζ αστέρι (L'Étoile rose) [έργο αφιερωμένο στον Κριστιάν Φραπιέ]

Ριγμένος στο διπλό στρόβιλο, της ιστορίας και της καρδιάς του, ο Νταβίντ επιχειρεί να γράψει για χάρη του Αλέν μια ολοκληρωμένη διήγηση για τη ζωή του. Θα καταγράψει και για τους δυο τους, τις περιπέτειες τις σχέσης τους, στενά συνυφασμένες με τα γεγονότα του ’68, που ανέτρεψαν, βαθύτερα από όσο νομίζουμε, τα ήθη. Πρώτα όμως θα μιλήσει για την παιδική του ηλικία, για τα νεανικά του χρόνια, για μια εποχή τόσο κοντινή και τόσο μακρινή μαζί, ώστε ανάμεσα σε δύο γενιές φαίνεται να έχουν κυλίσει πολλοί αιώνες.

Ο Αλέν, τ’ ομορφόπαιδο του Μάη, ο ευέξαπτος καβαλάρης της κόκκινης μοτοσυκλέτας, απέρριψε με μια απλή κίνηση την οικογένειά του και την παιδεία του. Τίποτε ανάλογο με τον Νταβίντ, δεκαπέντε χρόνια μεγαλύτερό του. Έφηβος ανακάλυψε μέσα στην ντροπή και την αγωνία ότι οι προτιμήσεις του τον έσπρωχναν στο περιθώριο. Τον πρώτο καιρό καθησυχασμένο από τις επιεικές συμβουλές ενός φίλου ψυχαναλυτή, έπειτα κάτω από τονωτικές επιρροές, αρνούμενο να τον αντιμετωπίζουν ως «περίπτωση», τον ακολουθούμε σε όλα τα στάδια της ελευθερωτικής πορείας, που περνάει από τα «ροζ αστέρια» που εξοντώνονταν από τον Χίτλερ στις ανοιχτές κοινωνίες του Σαν Φραντσίσκο, από το σιωπηλό κόσμο των καταραμένων στους εξεγερμένους που απέκτησαν συνείδηση των δικαιωμάτων τους, από τους μισογύνηδες-θύματα των βιβλικών προκαταλήψεων στους φυσικούς συμμάχους του γυναικείου ζητήματος.

Μυθιστόρημα τολμηρό, όπου από το 1943 στο 1978, και την κατοχή στις μέρες μας, από το Παρίσι στην επαρχία, από τη Γαλλία στην Αμερική, από τον τρίτο κόσμο στην Ολλανδία, ο συγγραφέας ζωγράφισε την πιο τολμηρή τοιχογραφία του καιρού μας. Αγόρια και κορίτσια διασταυρώνονται κατά δεκάδες σ’ αυτή τη νυχτερινή κωμωδία των ηθών μας, εξίσου λαμπερή, εξίσου ζωηρά επαναστατική και ειρωνικά δηκτική με το ναπολιτάνικο καρναβάλι του Πορπορίνο. Δίκη συγχρόνως ενός ολόκληρου πολιτισμού και ύμνος στον έρωτα. Το ροζ αστέρι λάμπει μ’ ένα γενναιόδωρο φως σε όλα τα νυχτερινά μας γκέτο.

Πηγή

Το ροζ αστέρι, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα, 1989

Τα παιδιά του Γκόγκολ (Les enfants de Gogol)

Στην τρυφερή ηλικία των 12 ετών, ο Ετιέν συνθλίβεται από την αυτοκτονία του πατέρα του. Καθώς βιώνει το πατρικό έλλειμμα, ανακαλύπτει στον συγγραφέα Νικολάι Γκόγκολ - έναν άλλο γιό χωρίς πατέρα - τα αισθήματα παραίτησης και αποτυχίας που καθορίζουν τη ζωή του. Ταυτόχρονα, αναγάγει τον Γκόγκολ σε ιδεατό του πατέρα, μεταβάλλεται σ ένα "παιδί του Γκόγκολ".Το δράμα μόλις αρχίζει, καθώς ωριμάζοντας "υιοθετεί" τον δεκαεξάχρονο Στεφάν, ο οποίος δεν γνώρισε ποτέ τον ρωσικής καταγωγής πατέρα του και ζει βυθισμένος στην απάθεια, την αρρώστια, την κατάθλιψη, την αντικοινωνική συμπεριφορά...

Ύφος κομψό, στην παράδοση των μεγάλων γαλλικών μυθιστορημάτων, συνεχείς ανατροπές και βαθιά κατάδυση στους σκοτεινούς και φανερούς τρόπους επικοινωνίας πατέρα-γιου. Αυτή η εξερεύνηση είναι το μεγάλο επίτευγμα του έργου, καθώς αποκαλύπτονται με τρόπο σπαρακτικό οι ψευδαισθήσεις και τα οράματά μας, η ψυχική και σαρκική μας ταυτότητα, το βάρος μιας κληρονομιάς που μπορεί να αλλάξει όλη την πορεία της ύπαρξής μας.

Πηγή

Τα παιδιά του Γκόγκολ, εκδόσεις Ηλέκτρα, Αθήνα, 2005

Η αρπαγή του Γανυμήδη (Le rapt de Ganymede)

Με αφορμή τον ελληνικό μύθο, ο Φερναντέζ δημιουργεί ένα μοναδικό στο είδος του δοκίμιο-επανάσταση εναντίον των προτύπων του συστήματος, όπου υπερασπίζεται το δικαίωμα των ομοφυλοφίλων να ανήκουν στην κοινωνία. Αναλύει και τεκμηριώνει τις διώξεις τους, που ξεκίνησαν τον 19ο αιώνα και οφείλονται σε οικονομικούς και πολιτικούς λόγους. Αναφέρει μερικά από τα πιο λαμπρά πνεύματα (ποιητές, ζωγράφους, συνθέτες, συγγραφείς και κινηματογραφιστές), οι οποίοι έπλεξαν ένα δίχτυ έργων που μπορεί στο εξής να χρησιμεύσει ως ενθάρρυνση για να πάψει αυτή η κοινωνική κατηγορία να βρίσκεται στο περιθώριο.

Πηγή

Πηγή: Η αρπαγή του Γανυμήδη, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα, 1995

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΝΤΟΜΙΝΙΚ ΦΕΡΝΑΝΤΕΖ ΣΤΗΝ ΜΑΡΙΑ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΙΤΗ

Οι πολλοί θαυμαστές του έργου σας στην Ελλάδα, θεωρούν ότι το "Εγώ, ο Πιέρ Πάολο στα χέρια του αγγέλου" δεν είναι απλά το καλύτερο σας βιβλίο αλλά και ένα από τα πιο σημαντικά ευρωπαϊκά βιβλία, της προηγούμενης δεκαετίας. Εσείς μετά από 15 χρόνια τι πιστεύετε;
Εγώ δεν πιστεύω ότι ήταν το καλύτερο μου βιβλίο. Νομίζω ότι το καλύτερο είναι το τελευταίο, και ένα άλλο που είναι πολύ λιγότερο γνωστό, και ονομάζεται "Ο έρωτας", που βγήκε το 86' και δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά. Είναι η ιστορία ενός Γερμανού ζωγράφου, του Lubek και εξελίσσεται στα χρόνια του Ναπολέοντα. Το 1810, φεύγει με τα πόδια για την Ρώμη, όπως έκαναν πολλοί άλλωστε τότε, και ιδρύει μαζί με άλλους Γερμανούς, ένα είδος κοινότητας εκεί. Είναι ακόμα ένα, μυθιστόρημα για την δημιουργία, το ταξίδι...

Για το τελευταίο σας βιβλίο θα ήθελα να σας κάνω μια ερώτηση. Είπατε στην παρουσίαση που κάνατε, ότι, η Αγία Πετρούπολη είναι για σας μια ιδανική πόλη. Γιατί το θεωρείτε αυτό;  
Επειδή δεν είναι μια πόλη εμπειρική, φτιαγμένη λίγο - λίγο αλλά υπάρχει η σύλληψη της μέσα στο κεφάλι ενός ανθρώπου, του Πέτρου του μέγα, μιας μεγαλοφυίας, αλλά και τρελού, μίγμα ευγένειας και αγριότητας. Η ιδέα του να υποτάξεις την πόλη στην θέληση, μου μοιάζει μοναδικό. Υπάρχουν μικρές ιδανικές πόλεις όπως η Πιένζα, στην Ιταλία. Μεγάλες πόλεις όμως όμορφες, με πολύ ωραία κτίρια στο ίδιο στυλ, όπως η Αγία Πετρούπολη, δεν υπάρχουν. Αργότερα μάλιστα οι επόμενοι τσάροι, η Ελισάβετ, η Αικατερίνη η Β΄ και ο Αλέξανδρος ο Α΄, όντας συντηρητικοί, συνέχισαν το αρχικό πρόγραμμα, και έτσι μέσα σε εκατό χρόνια από το 1710 μέχρι το 1825, χτίστηκε η πόλη. Ένα μοναδικό στυλ και μια μοναδική θέληση. Αντιθέτως το Παρίσι και η Ρώμη είναι πολύ όμορφες αλλά και πολύ άσχημες, συγχρόνως, πόλεις.

Είναι εύκολο για κάποιον που κάνει λογοτεχνική κριτική να είναι και συγγραφέας;
Δεν είναι δύσκολο επειδή, είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Εγώ έχω κάνει μακρές σπουδές, και συγχρόνως έγραφα. Η ιδιότητα του συγγραφέα και του κριτικού είναι δύο διαφορετικά πεδία της δραστηριότητας μου, διαφορετικά "δωμάτια", όπως είναι και η ιδιότητα μου ως καθηγητή, που έχω ασκήσει για πολύ καιρό. Πρόκειται για διαφορετικές λειτουργίες του μυαλού. Οι πραγματικοί κριτικοί άλλωστε πιστεύω δεν είναι οι επαγγελματίες κριτικοί αλλά οι συγγραφείς όπως ας πούμε ο Μπωντλαίρ. Αυτοί που ξέρουν τι είναι ένα μυθιστόρημα και που μπορούν να κάνουν καθαρή κριτική όχι λόγω καλλιτεχνικής στειρότητας αλλά χάρη στη γνώση.

Ποια είναι η εικόνα που έχετε για την απόλυτη ευτυχία; Μια μόνο απάντηση είναι δύσκολη επειδή μπορεί να αλλάξει ανάλογα με την ώρα της ημέρας. Θα μπορούσα να πω το να δοκιμάζει κανείς ένα υπέροχο γλυκό, όπως τον κουραμπιέ. Ή το να ακούει μια θεϊκή μουσική, απάντηση που μου φαίνεται πιο σοβαρή (γέλια). Φυσικά και το κάνει κανείς έρωτα, αν και μου φαίνεται αρκετά μπανάλ ως απάντηση.

Ποιο πρόσωπο εν ζωή εκτιμάτε περισσότερο;
Δεν ξέρω ποιον θα μπορούσα να απαντήσω ότι "εκτιμώ". Έχω φιλίες, έρωτες, αλλά "εκτίμηση"... Σίγουρα κανένα πολιτικό, αυτό είναι σίγουρο. Μάλλον καλλιτέχνες, αλλά θα χρησιμοποιούσα την λέξη θαυμασμός, παρά εκτίμηση που είναι λίγο ψυχρή.

Τι θεωρείτε ποιο σημαντικό στις φιλίες σας;
Πρώτα αγαπά κανείς έναν άνθρωπο και μετά βλέπει τα χαρίσματα του. Αλλιώς μοιάζει λίγο αφηρημένο. Πιστεύω όμως το ότι να είναι κάποιος εύθυμος, μου αρέσει πολύ. Απεχθάνομαι αυτούς που είναι λυπημένοι και γκρινιάρηδες. Η ευθυμία θεωρώ ότι είναι μια μορφή θάρρους. Η ζωή είναι δύσκολη και το να είναι κανείς εύθυμος σημαίνει να έχει το κουράγιο να το ξεπερνά και μην βαραίνει τους άλλους. Ένα αρνητικό άτομο είναι ένα φοβερό βάρος. Μετά είναι πολύ σημαντικό ακόμα να είναι κανείς ανοικτός και να χαμογελά. Οι Γάλλοι είναι σπάνια χαρούμενοι, συνήθως γκρινιάζουν για το παραμικρό. Γι΄ αυτό κι όλοι σχεδόν οι φίλοι μου είναι ξένοι.

Σε τι έχετε προδώσει τον εαυτό σας;
Σε τίποτα! Στα έντεκα μου χρόνια ξεκίνησα να γράφω και συγχρόνως έθεσα στον εαυτό μου το πρόγραμμα να γίνω καθηγητής πανεπιστημίου. Πίστευα ότι ήταν η δουλειά που άφηνε περισσότερη ελευθερία. Προσωπική και χρόνου. Εφάρμοσα λοιπόν αυτό μου το πρόγραμμα και αφιέρωσα τον ελεύθερο μου χρόνο στο γράψιμο. Στάθηκα πιστός σε αυτό που ήθελα ως παιδί και ακολούθησα τη γραμμή που έθεσα στον εαυτό μου. Από αυτή την άποψη είμαι ευτυχισμένος.

Ποια πιστεύετε ότι είναι η πιο υπερεκτιμημένη αρετή;
Το στρατιωτικό θάρρος, η εθνική υπερηφάνεια, ο πατριωτισμός τέλος πάντων. Είναι φρικτός! Σήμερα τείνει να ελαττωθεί λίγο με την Ευρώπη κτλ, Εγώ έχω πολλές πατρίδες τη Γαλλία, το Μεξικό, την Ιταλία, τη Ρωσία, τη Βραζιλία, πνευματικά και την Ελλάδα, επειδή έχω μελετήσει αρχαία ελληνικά. Όλες τις χώρες, που έχω αγαπήσει την κουλτούρα και την τέχνη τους, σχεδόν όλες δηλαδή. Η πατρίδα μας δεν είναι μόνο το μικρό κομμάτι γης στο οποίο έτυχε να γεννηθούμε.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας ταξίδι;
Θα έλεγα η Ρωσία. Είναι μια συναρπαστική χώρα. Είναι μια μεγάλη πηγή ζωής. Είναι βέβαια αρκετά χαοτική πια αλλά οι άνθρωποι έχουν τέτοια αποθέματα ενέργειας, που ξεπερνούν τα προβλήματα που πάντα επιφύλασσε για αυτούς η ιστορία τους.

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;
Είναι πάρα πολλοί άλλα θα έλεγα και πάλι όλους τους Ρώσους συγγραφείς. Από τον Πούσκιν, τον Γκόγκολ, τον Τολστόι τον Τσέχωφ, τον Τουργκένιεφ. Έχουν μια εκπληκτική αφηγηματική δύναμη, μπορούν να δημιουργήσουν μια ατμόσφαιρα με λίγες λέξεις, έχουν μεγάλη πυκνότητα στο γράψιμο τους. Μετά οι Άγγλοι συγγραφείς όπως ο Στήβενσον, ο Ντίκενς, από τους Αμερικάνους μου αρέσει ο Μέλβιλ, μετά ο Θερβάντες, και τέλος οι αρχαίοι κλασσικοί. Δεν ξέρω αν ξεχνώ κανέναν.

Ποιος είναι ο αγαπημένος σας φανταστικός ήρωας;
Το αγόρι από τη Νήσο των Θησαυρών. Για μένα αυτό το μυθιστόρημα είναι το αρχέτυπο του μυθιστορήματος. Έχει μια τρυφερότητα και μια καθαρότητα, και συγχρόνως είναι γεμάτο μυστήριο. Είναι μοντέλο μυθιστορήματος.

Ποια είναι η αγαπημένη σας ταινία;
Ο "Ιβάν ο Τρομερός" του Αιζενστάιν, ειδικά το δεύτερο μέρος του είναι για μένα το μεγαλύτερο φιλμ που έχει γίνει ποτέ. Ο Αιζενστάιν άλλωστε είναι και αυτός που έχει δημιουργήσει το μοντέρνο σινεμά, έχει εφεύρει το "λεξιλόγιο".

Ποια πιστεύετε ότι είναι η μεγαλύτερη σας επιτυχία;
Δεν μου πολυαρέσει αυτή η λέξη. Από την εμπορική άποψη θα έλεγα ότι ήταν το βραβείο Γκονκούρ, που έχω κερδίσει, αφού στη Γαλλία όποιος θέλει να κάνει ένα δώρο για τα Χριστούγεννα παίρνει το βραβείο Γκονκούρ με αποτέλεσμα να πουλιούνται χιλιάδες αντίτυπα. Για μένα μια πραγματική επιτυχία όμως θα ήταν να συγκινήσω έναν άνθρωπο με τα βιβλία μου.

Πότε κλάψατε για τελευταία φορά;
Όταν πέθανε η Κάλλας. Ήμουν στη Βενετία και έβρεχε όταν το έμαθα. Αυτή θα ήταν ίσως και το άτομο που θα έλεγα ότι θαυμάζω περισσότερο. Λατρεύω την όπερα και εκείνη δεν έφερε στην όπερα μόνο την φωνή αλλά και την προσωπικότητα. Ήταν μια ιδιοφυΐα.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο ψέμα για τους διάσημους;
Το ότι ο κόσμος πιστεύει ότι δεν είναι μοναχικοί.

Μπορείτε να μου δώσετε πέντε λέξεις που να σας περιγράφουν;
Πεισματάρης, πιστός, αρκετά ειλικρινής, εργατικός και λαίμαργος κυρίως για γλυκά.

Για τι αισθάνεστε νοσταλγία;
Δεν είμαι από τους ανθρώπους που ανατρέχουν στο παρελθόν τους.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας ρητό;
Πεσιμισμός της ευφυίας, οπτιμισμός της θέλησης, δεν ξέρω ποιος το πρωτοείπε. Μιλάει για την δύναμη της θέλησης και πιστεύω ότι ο κόσμος πάει μπροστά μόνο έτσι.

Ποιο ταλέντο θα θέλατε να είχατε;
Της μουσικής. Θα ήθελα να μπορώ να παίζω πιάνο.

Ποια είναι η καλύτερη συμβουλή που σας έχουν δώσει;
Δεν θυμάμαι να μου έχουν δώσει ποτέ κάποια καλή συμβουλή. Με έχω φτιάξει, με έχω "χτίσει".

Πηγή

www.fortunecity.com