gay ekfansi: 2021

Κυριακή 5 Δεκεμβρίου 2021

Κυριακή 27 Ιουνίου 2021

Stonewall Inn, 27 Ἰουνίου 1969

Προλεγόμενα

Μὲ τὴν Ὁμοφυλοφιλική Ὑπερηφάνεια, γνωστὴ διεθνῶς μὲ τὴν ὀνομασία Gay Pride ἀσχοληθήκαμε σὲ παλαιότερη ἀνάρτησή μας (κλὶκ ἐδῶ), ἀναφέροντας ἐν συντομίᾳ τὰ γεγονότα ποὺ ὁδήγησαν στὰ Gay Pride. Ἐδῶ, λέμε νὰ ἀναφερθοῦμε λιγάκι ἀναλυτικότερα στὰ γεγονότα ἐκείνης τῆς βραδιᾶς, ἀλλὰ καὶ τῶν ἑπόμενων ἡμερῶν, ποὺ σημάδεψαν τὴν ἱστορία τοῦ Ὁμοφυλοφιλικοῦ Κινήματος ἤ, ἂν θέλετε, τὴν ἔγραψαν!

Νέοι ἔξω ἀπὸ τὸ κλὰμπ Stonewall Inn τὴ δεκαετία τοῦ ᾿60 διασκεδάζουν.

Stonewall Inn, 27 Ἰουνίου 1969

Τὸ gay κλὰμπ Stonewall Inn βρίσκεται στὴν Νέα Ὑόρκη καὶ συγκεκριμένα στὴν ὁδὸ Christopher στὸ Greenwich Village. Πρόκειται γιὰ ἕνα δημοφιλὲς gay κλὰμπ τὸ ὁποῖο συγκέντρωνε τὰ πλέον ἀναξέλεκτα στοιχεῖα τοῦ χώρου, ὅπως ἐκδιδόμενους νεαροὺς ποὺ πουλοῦσαν τὰ κάλλη καὶ τὰ «προσόντα» τους στὸ γειτονικὸ πάρκο, τραβεστί, λεσβίες, μαύρους, ἰσπανόφωνους ἀλλὰ καὶ ἄλλους θαμῶνες, στὴν συντριπτική τους πλειοψηφία ὁμοφυλόφιλους ποὺ διασκέδαζαν, χόρευαν, ἔπιναν τὸ ποτό του καὶ ἀναζητοῦσαν στὰ γύρω του βλέμματα τὸν ἔρωτα.

Τὴ νύχτα λοιπὸν τὴς 27ης Ἰουνίου τοῦ 1969, στὶς μία καὶ εἴκοσι ἀκριβῶς, ἀστυνομικὲς δυνάμεις εἰσέβαλλαν στὸν χῶρο τοῦ κλὰμπ αἰφνιδιαστικά, μὲ σκοπὸ, δῆθεν, τὴν ἀναζήτηση ναρκωτικῶν οὐσιῶν.

Ἀξίζει νὰ ἀναφέρουμε πὼς τὸ Stonewall Inn ἐφάρμοζε ἕνα πολὺ ἀποτελεσματικὸ σύστημα σὲ περίπτωση γνωστῆς ἀστυνομικῆς ἐφόδου: Στὴν πίστα, τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ἦταν ἀπαγορευμένος ὁ χορὸς γιὰ ζευγάρια τοῦ ἰδίου φύλου, γι᾿αύτὸ ἄναβε ἕνα λευκὸ φῶς τὸ ὁποῖο προειδοποιοῦσε, καὶ ἔτσι σταματοῦσε ὁποιαδήποτε χορευτικὴ δραστηριότητα στὸ χῶρο. Ὅμως αὐτὴ τὴ φορὰ ἡ αἰφνιδιαστικὴ εἰσβολὴ τῆς ἀστυνομίας δὲν ἐπέτρεψε νὰ λειτουργήσει αὐτὸ τὸ προειδοποιητικὸ σύστημα.

Ἡ ἀστυνομία λοιπὸν εἰσβάλλει στὸ χῶρο τοῦ κλὰμπ στὶς μία καὶ εἴκοσι. Οἱ θαμῶνες ἀντιστέκονται στὴ βίαιη καὶ ἀναίτια ἐπίθεση ποὺ δέχονται ἀπὸ τοὺς ἀστυνομικούς. Στὶς δύο καὶ πενήντα πέντε, μποστὰ στὴν ἀπρόσμενα σκληρὴ ἀντίσταση τῶν ὁμοφυλόφιλων, οἱ ἀστυνομικοὶ καλοῦν νὰ ἔρθουν ἐνυσχύσεις· καταφτάνει λοιπὸν μιὰ εἰδικὴ ὁμάδα ἐξόντωσης ταραχοποιῶν ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ 24 ἀστυνομικοὺς σὲ στρατιωτικὸ σχηματισμό, ἐξοπλισμένους μὲ κράνη, κλὸμπ καὶ δακρυγόνα, οἱ ὁποῖοι πάνοπλοι εἰσβάλλουν στὸν χῶρο. Ὅμως κάθε φορὰ ποὺ διαλύουν τὸ πλῆθος, αὐτό, κάνοντας τὸν γύρω τοῦ τετραγώνου, ἐπανέρχεται δριμύτερο γιὰ νὰ προκαλέσει καὶ νὰ καθυβρίσει τοὺς ἀστυνομικούς.

Κατὰ τὴ διάρκεια αὐτῶν τῶν πρώτων ἐπεισοδίων οἱ ὁμοφυλόφιλοι ἔχουν τὸ πάνω χέρι καὶ «ἐπικρατοῦν» προβάλλοντας μιὰ προκλητικὴ συμπεριφορά.

Συγκεκριμένα: Μιὰ ὁμάδα τραβεστὶ τραγουδᾶ σκωπτικὰ τραγούδια στὰ ὁποῖα κυριαρχεῖ τὸ θηλυπρεπὲς στοιχεῖο, ἀπειλώντας πὼς θὰ βιάσουν τὰ πληρωμένα ὄργανα τῆς καταστολῆς τοῦ κράτους!

Μετὰ τὴν πρώτη νύχτα τῶν βιαιοπραγιῶν, καταγράφονται πολλοὶ ἀπὸ τοὺς στασιαστές, ποὺ ἔχουν ἀγρίως ξυλοκοπηθεῖ καὶ φέρουν τραύματα, δεκατρεῖς ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἔχουν συλληφθεῖ, ἀλλὰ καὶ 4 ἀστυνομικοὶ ποὺ ἔχουν τραυματιστεῖ ἀπὸ τὶς συμπλοκές.

Τὴν ἑπομένη ἡ ἐφημερίδα Village Voice, κυκλοφορεῖ μὲ ἕνα ἄρθρο ποὺ ἀναφερεται στὰ νυχτερινὰ ἐπεισόδια γύρω ἀπὸ τὸ κλὰμπ «Stonewall Inn». Τὸ ἄρθρο θὰ ἀποτελέσει τὴν ἀφορμὴ γιὰ τὴν ἐπανάληψη τῶν ἐπεισοδίων, ἀφοῦ κάπου χίλιοι στασιαστὲς θὰ συγκεντρωθοῦν γύρω ἀπὸ τὸ κλάμπ, ὁρμώμενοι κατὰ τῶν ἀστυνομικῶν δυνάμεων ποὺ συρρέουν στὴν περιοχή· ἐπεισόδια τὰ ὁποῖα θὰ διαρκέσουν πέντε μέρες καὶ θὰ συγκλονίσουν τὴ Νέα Ὑόρκη.

Τὴ δεύτερη μέρα ἡ συντηρητικὴ ἐφημερίδα Mattachine Society, καλεῖ τοὺς ὁμοφυλόφιλους νὰ ἐπιδείξουν μιὰ «συμπεριφορὰ εἰρηνικὴ καὶ διακριτική». Αὐτὸ ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα σὲ μιὰ συγκέντρωση ποὺ ἔγινε μιὰ ἑβδομάδα ἀργότερα νὰ ἐπιφέρει ἕνα σχῆσμα στὸ χῶρο το ὁμοφυλόφιλων, ἀφοῦ νεαροὶ ριζοσπάστες ποὺ δὲν ἀσπάζονταν τὴν ἄποψη αὐτὴ ἐγκατέλειψαν τὴν αἴθουσα καὶ ἐν συνεχείᾳ ἱδρύουν τὸ Gay Liberation Front GLF (Ἀπελευθερωτικὸ Μέτωπο τῶν Ὁμοφυλόφιλων), μιὰ ὀνομασία ποὺ σχετίζεται καὶ δόθηκε πρὸς τιμὴν τοῦ Ἀπελευθερωτικοῦ Μετώπου τοῦ Βιετνάμ – μάλιστα τὸ ἔμβλημα τῆς ὀργάνωσης ἦταν τὸ ἑλληνικὸ γράμμα λάμδα (λ). Ἡ ριζοσπαστικὴ αὐτὴ παράταξη τῶν ὁμοφυλόφιλων, ποὺ ἦταν καὶ ἡ πρώτη σχισματικὴ κίνηση στὸ κίνημα, θὰ ἀποτελέσει τὸ παράδειγμα καὶ θὰ ματαλαμπαδεύσει τὴν ἀγωνιστικότητά της στὶς δυτικὲς κοινωνίες, ἂν καὶ ἡ ἴδια δὲν θὰ ἔχει μέλλον. Σὲ χῶρες ὅπως ἡ Βρετανία (Ὀκτώβριο 1970), ἡ Γαλλία ((τὴν ἴδια χρονιά), Γερμανία (Αὔγουστος 1971) Ἰταλία (τὸ 1970) ἱδρύονται ἀπελευθερωτικὰ κινήματα ὁμοφυλόφιλων. Ἡ ὅλη ἀναταραχὴ στὸ Stonewall, βέβαια, θὰ τελειώσει μὲ τὸ κλεισιμο τοῦ κλάμπ, τὸ ὁποῖο θὰ ἐπαναλειτουργήσει μόλις τὸ 1989.

Σὲ τοῦτο τὸ αὐθόρμητο, χαοτικὸ γεγονὸς ποὺ συνέβη τὴ Νέα Ὑόρκη τὶς πέντε μέρες τοῦ Ἰουνίου, ἀρχικά, δὲν ἀνιχνεύεται κάποιο πολιτικὸ στοιχεῖο. Χαρακτηρίζεται δὲ ὡς ἕνα αὐθόρμητο, ἄνευ στόχου ξέσπασμα τοῦ θυμοῦ τοῦ λοῦμπεν στοιχείου τῆς ἐποχῆς.

Πραγματικά, μὲ μιὰ πρώτη ματιὰ παρατηρεῖ κανεὶς πὼς οἱ περισσότεροι ἀπὸ τοὺς πελάτες τοῦ κλὰμπ ποὺ ὑπέστησαν ἐκείνη τὴ νύχτα τὴν ἄργια συμπεριφορὰ τῆς ἀστυνομίας, χωρὶς νὰ ἔχουν φταίξει ἢ παρανομήσει σὲ κάτι, δὲν φαίνεται νὰ ἐνδιαφέρονταν γιὰ τὴν πολιτική. Ὅμως ἂς δοῦμε ποιοί ἦταν αὐτοὶ οὶ ἄνθρωποι. Ὅλοι τους ἦταν περαστικοὶ ὁμοφυλόφιλοι, τραβεστί, ἐκδιδόμενα ἄτομα, ἄστεγοι, ἔφηβοι, μετανάστες, μαῦροι, ἄτομα πού, πιθανότατα, εἶχαν συλληφθεῖ ξανὰ καὶ ξανά, εἶχαν δηλαδὴ ζήσει στὸ ἴδιο τὸ πετσί τους τὴν ἀστυνομικὴ βιαιοπραγία, ἔτσι ἡ ἀπέχθιά τους καὶ ὁ ἐκνευρισμός τους βρῆκε τὴ βραδιὰ αὐτὴ τὴ διέξοδο ποὺ καιρὸ ἀναζητοῦσε. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἀντέδρασαν άποφασιστικά, κατατροπόνοντας τὰ κατασταλτικὰ ὄργανα τοῦ κράτους. Οὐσιαστικά, ἀρχικά, μιλᾶμε γιὰ μιὰ ἐκπληκτικὴ ἐνστικτώδη ἀντίδαση. Γιὰ τὴν πρώτη ἀντίδραση στὴν Ἱστορία τῆς ἀμερικάνικης ὁμοφυλοφιλικῆς κοινότητας ἀπέναντη στὸ ἀστυνομοκρατούμενο κρατικὸ σύστημα.

Ἀργότερα τούτη ἡ αὐθόρμητη ἀντίδραση τοῦ λοῦμπεν στοιχείου θὰ ἀποτελέσει τὸ ὁρόσημο γιὰ τοὺς ὁμοφυλόφιλους ποὺ ἀνήκουν σὲ καλλιεργημένες καὶ οἰκονομικὰ εὔρωστες τάξεις καὶ θὰ ἀξιποιηθεῖ ὡς τὸ ἐναρκτήριο γεγονὸς ἀλλὰ καὶ σύμβολο τοῦ ἀγώνα τους.

Ἕνας ἀγώνας καὶ ἕνα κίνημα ποὺ ἀκόμα, βέβαια, βρισκόταν σὲ ἐμβυικὴ μορφή. Ὅμως ἂν ρίξει κανεὶς μιὰ προσεκτικὴ ματιὰ στὴν περίοδο αὐτή, παρατηρεῖ πὼς τὰ γεγονότα τῶν πέντε ἡμερῶν στὸ Stonewall Inn συνέβησαν σὲ μιὰ ἐποχὴ ἔντονης πολιτικοποίησης τῆς ἀμερικάνικης νεολαίας ποὺ στιγματίστηκαν καὶ ἐπηρεάστηκαν ἀπὸ ρεύματα καὶ ἄλλα κινήματα, ὅπως αὐτὸ τῆς γενιᾶς τῶν Μπίτνικ, τῶν Μαύρων Πανθήρων, τῆς μαύρης ἀμφισβήτησης, τοῦ στρατευμένου φεμινισμοῦ, τῶν ἀκτιβιστῶν τῆς ἀνυποταξίας στὸν Πόλεμο τοῦ Βιετνάμ, - λίγο ἀργότερα, 15 Αὐγούστου τοῦ 1969 ἄρχιζε ἕνα μουσικὸ φεστιβὰλ ποὺ ἔμελλε νὰ γράψει ἱστορία· αὐτὸ τοῦ Γούντστοκ (Woodstock Festival).

Τὰ γεγονότα στὸ Stonewall ὅμως δήλωναν καὶ μιὰ συνέχεια· ἐκείνη τῆς παρουσίας τῶν ὁμοφυλόφιλων στὶς Ἡνωμένες Πολιτεῖες ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰώνα, ἀφοῦ ἀπὸ τὴ δεκαετία τοῦ 1890 ἀκόμα, ἡ Νέα Ὑόρκη ἦταν ἡ ἑστία μιᾶς ὁμοφυλόφιλης κουλτούρας ἰδιαίτερα ὁρατῆς, ἡ ὁποία ξεχώριζε ἀπὸ ἕναν ἰδιαίτερα ἐργατικὸ χαρακτήρα καὶ ἀναμιγνύονταν μέσα σὲ ἑτεροφυλόφιλους κύκλους τῶν σαλοὺν τοῦ Μπάουερι, τῶν κέντρων διασκέδασης τοῦ Χάρλεμ, τῶν μποὲμ καφενείων τοῦ Γκρίνουιτς Βίλατζ. Ἡ μεγάλη οἰκονομικὴ κρίση καὶ τὸ κρὰχ τῆς δεκαετίας τοῦ 1930 ἀποτέλεσαν «βούτυρο» στὸ ψωμὶ τοῦ κράτους καὶ ἔδωσαν τὴν ἔδωσαν τὴν εὐκαιρία γιὰ νὰ νὰ θέσει τὴν κατάσταση ὑπὸ ἔλεγχο. Ἔτσι, ἡ πολιτεία τῆς Νέας Ὑόρκης θέσπισε νόμο ποὺ καθιστοῦσε παράνομη ὁποιαδήποτε συγκέντρωση ὁμοφυλόφιλων σὲ μπάρ, ἑστιατόρια, καμπαρὲ καὶ γενικὰ σὲ κέντρα διασκεδάσεως. Τὴν ἐποχὴ τῆς ἐξεγέρσεως στὸ Stonewall ὁ νόμος αὐτὸς ἦταν ἀκόμα σὲ ἰσχύ. Μάλιστα στοὺς τότε ἀστυνομικοὺς χάρτες τῆς Νέας Ὑόρκης ἀνυχνεύει κανεὶς τὴν ἔνδειξη «QB», δηλαδὴ «Queen Bar» ποὺ σημαίνει μπὰρ ὁμοφυλόφιλων. Ὅσα ἀπὸ τὰ κέντρα αὐτὰ πλήρωναν -πῆτε το καὶ λάδωναν- τὴν ἀστυνομία παρέμεναν ἀνοιχτά, ἀλλὰ τόσο οὶ ὑπάλληλοι ὅσο καὶ οἱ πελάτες αὐτῶν τῶν κλὰμπ δέχονταν συνεχῶς τὶς ἀστυνομικὲς παρενοχλήσεις. Ἕνας ἄλλος πάλι νόμος τῆς πολιτείας τῆς Νέας Ὑόρκης ποὺ στρέφονταν κατὰ τῶν τραβεστὶ προέβλεπε πὼς ἦταν παράνομο νὰ φαρᾶ κάποιος λιγότερο ἀπὸ τρία ἐνδυματολογικὰ στοιχεῖα τοῦ ἰδίου φύλου· κάποιος πελάτης δηλαδὴ ποὺ φοροῦσε ἕνα φόρεμα μποροῦσε νὰ προσαχθεῖ, σὲ περίπτωση ἐλέγχου, στὸ τμῆμα, ὅπως καὶ ὅλοι ἐκεῖνοι ποὺ δὲν μποροῦν νὰ δικαιολογήσουν τὴν ταυτότητά τους ἐπιδεικνύοντας ἕνα ἔγγραφο.

Ὅμως παρὰ αὐτὴ τὴν αὐστηρὴ νομοθεσία ποὺ ἐξακολουθοῦσε νὰ ἰσχύει στὰ τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ ᾿60 τὸ ὁμοφυλοφιλικὸ κίνημα κάνει δειλὰ – δειλὰ τὴν ἐμφάνισή του μετὰ τὸν Β᾿ Παγκόσμιο Πόλεμο. Συγκεκριμένα, τὴ δεκαετία τοῦ ᾿50 ἡ Mattachine Society¹ καὶ οἱ Daughters of Bilitisty² μάχονται γιὰ νὰ ἐπιβάλλουν μιὰ ἀξιοσέβαστη εἰκόνα τοῦ κινήματός τους. Ἡ ἑπόμενη γενιὰ θὰ προσανατολιστεῖ ἀλλοῦ. Τὸ 1967 ἱδρύεται τὸ Oscar Wilde Bookstor, τὸ πρῶτο βιβιοπωλεῖο ποὺ ἀπευθύνεται σὲ ἕνα ὁμοφυλόφιλο κοινό, παρὰ τὶς ἔντονες ἀντιδράσεις καὶ βίαιες ἀπειλὲς ἀπὸ τὴ μεριὰ τῶν ἑτεροφυλόφιλων. Ἕνα χρόνο ἀργότερα, τὸ 1968, ἐκπρόσωποι τῆς νεοσύστατης Columbia Student Homophile League³ εἰσβάλλουν σὲ σεμινάριο ἐπιφανῶν ψυχιάτρων, ἀπαιτώντας νὰ σταματήσει ἡ μεροληπτικὴ στάση κατὰ τῶν ὁμοφυλόφιλων ἐκ μέρους τοῦ ἰατρικοῦ κατεστημένου. Καὶ βέβαια στὸ Σὰν Φρανσίσκο, ὑπῆρχε ἤδη ἕνα gay κοινόβιο ποὺ λίγο ἀργότερα θὰ ὀργανωθεῖ ἐξαιρετικὰ ἀπὸ τὸν Χάρβεϊ Μὶλκ (Harvey Bernard Milk 1930–197 - περισσότερα στὸ ἀφιέρωμά μας στὸν Χάρβεϊ Μὶλ κλὶκ ἐδῶ).

Ὅλα αὐτὰ ἀποτελοῦν ἱστορία ποὺ προηγήθηκε τῶν γεγονότων στὸ Stonewall, ἔτσι μπορεῖ κανεὶς νὰ χαρακτηρίσει τὸ Stonewall ὡς «φυσικὴ συνέχειά» τους. Ἐξάλλου στὰ γεγονότα τοῦ Stonewall ἀνιχνεύονται κραυγὲς ὅπως «Gay Power» ἀλλὰ καὶ συνθήματα, γραμμένα στοὺς τοίχους, ὅπως: Παραβίασαν τὰ δικαιώματά μας (They Invaded Qur Rights), Στηρίξτε τὴ δύναμη τῶν γκέι (Support Gay Power), ποὺ ἦταν γραμμένο πάνω στὴ σφραγισμένη πόρτα τοῦ κλάμπ.

Ἀπὸ ἐδῶ καὶ μετὰ ἀρχίζει μιὰ ἱστορία καὶ ἀνδρώθηκε ἕνα κίνημα ποὺ ἔφερε καρπούς. Ὅλ᾿ αὐτὰ ὅμως τὰ στοιχεῖα ἀποτελοῦν τὸ ὑλικὸ καὶ ἑνὸς ἄλλου ἀφιερώματος...

Κλείνοντας, νὰ ἀναφέρουμε ὅτι στὴν 30η ἐπέτειο τῶν γεγονότων τῆς Νέας Υόρκης, τὸ 1999, τὸ μπὰρ Stonewall ἀνακηρύχθηκε Μνημεῖο Ἐθνικῆς Κληρονομιᾶς, καὶ τμῆμα τῆς ὁδοῦ Christopher μετονομάστηκε σὲ Stonewall Place, ἐνῶ στὴν 40η ἐπέτειο ὁ Πρόεδρος τῶν ΗΠΑ Μπαρὰκ Ὀμπάμα ἀνακήρυξε τὸν Ἰούνιο τοῦ 2009 μήνα Ὑπερηφάνειας τῶν ΛΟΑΤ.

Σημειώσεις

1. Ἡ Mattachine Society ἱδρύθηκε τὸ 1950, καὶ ἦταν μιὰ ἀπὸ τὶς πρῶτες LGBT ὀργανώσεις ποὺ μάχονταν γιὰ τὰ δικαιώματα τῶν ὁμοφυλοφίλων στὶς ΗΠΑ. Στὸ ὁμώνυμο ἔντυπο ποὺ κυκλοφοροῦσε ἀκούστηκαν οἱ πρῶτες διαμαρτυρίες τῶν ὁμοφιλόφιλων οἱ ὁποῖοι μιλοῦσαν γιὰ ἴση ἀντιμετώπιση, ἀλλὰ στὸ ἔντυπο γράφτηκαν καὶ εἰδήσεις σχετικὰ μὲ τὰ στρατόπεδα ἐργασίας ποὺ ὁ Κουβανὸς ἡγέτης Κάστρο -ξέρετε αὐτὸς τῆς ἐπανάστασης, τῆς ἐλευθερίας. τῆς ἰσότητας καὶ τοῦ κομμουνισμοῦ- ἔστελνε τοὺς ὁμοφυλόφιλους, ἀλλὰ καὶ ὀργανώσε καὶ διαμαρτυρίες στὰ Ἡνωμένα Ἔθνη καὶ στὸν Λευκὸ Οἶκο τὸ 1965.

2. Daughters of Bilitis ἦταν ἡ πρώτη ὀργάνωση στὶς ΗΠΑ γιὰ τὰ ἀτομικὰ καὶ πολιτικὰ δικαιώματα τῶν ὁμοφυλόφιλων γυναικῶν.

3. Ἡ Student Homophile League, ἦταν ἡ πρώτη ὁμοφυλοφιλικὴ φοιτητικὴ ὀργάνωση στὶς ΗΠΑ καὶ ἱδρύθηκε στὸ Πανεπιστήμιο τῆς Κολούμπια τὸ 1966.

Βιβλιογραφία

Ὁ αἰώνας τῶν ἀνατροπῶν - Τὸ λεξικὸ τῶν κινημάτων ἀμφισβήτησης στὸν 2ο αἰώνα, ἐπιμέλεια Emmanuel de Waresquiel, μετ. Βασιλικὴ Τσιγκάνου – Αἰμίλιος Βαλασιάδης – Μαρίνα Δρούτσα – Ἀντωνία Σαρρή, ἐπιμ. ἑλλην. ἔκδοσης Ἀφροδίτη Πολίτη, Ἐκδόσεις Ὀξύ, Ἀθήνα 2004.

Ὁμοφυλοφιλία μιὰ παγκόσμια ἱστορία, ἐπιμέλεια Robert Aldrich, μετ. Μαργαρίτα Μηλιώρη, Ἐκδόσεις Πάπυρος, Ἀθήνα 2008.

Bauml Martin Duberman, Stonewall, Plume, 1994.

Bausum Ann, Stonewall: Breaking Out in the Fight for Gay Rights, Speak, 2016.

Carter David, Stonewall: The Riots That Sparked the Gay Revolution, St. Martin's Griffin, ἐπανέκδοση 2010.

Duberman Martin, Stonewall: The Definitive Story of the LGBTQ Rights Uprising that Changed America, Plume, 2019.

Faderman Lillian, The Gay Revolution: The Story of the Struggle, Simon & Schuster, 2016.

Teal Donn, The Gay Militants/How Gay Liberation Began in America, 1969-1971 (Stonewall Inn editions), St Martins Pr, 1995.

Οἱ φωτογραφίες ποὺ ἀκολουθοῦν εἶναι ἀπὸ τὰ βίαια ἐπεισόδια ποὺ ἐκτυλίχτηκαν στοὺς δρόμους τῆς Νέας Ὑόρκης τόσο τὴν 27η Ἰουνίου τοῦ 1968, ὅσο καὶ τὶς μέρες ποὺ άκολούθησαν, καθὼς καὶ ἀπὸ τὶς πρῶτες δυναμικὲς παρελάσεις τῶν νεοσυσταθέντων ὀργανώσεων, καὶ ἀποτελοῦν, βέβαια, τὸ ἱστορικὸ ντοκουμέντο τῶν πεπραγμένων τῆς ἐποχῆς.