gay ekfansi: Michel Tournier (1924-2016), a tribute

Μισέλ Τουρνιέ, (1924-2016), αφιέρωμα

Υπάρχει ένα αδιάψευστο στοιχείο με το οποίο αναγνωρίζεις ότι αγαπάς κάποιον ερωτικά, κι αυτό είναι όταν το πρόσωπό του σου προκαλεί μεγαλύτερη επιθυμία από οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματος.

H μεγάλη διαφορά μεταξύ αγάπης και φιλίας είναι ότι δεν μπορείς να έχεις φιλία χωρίς ανταπόδοση.

Μια φορά στις δύο, ένας φίλος που παντρεύεται είναι ένας φίλος που χάνεται.

Μισέλ Τουρνιέ

Προλεγόμενα

Ο Μισέλ Τουρνιέ δεν είναι πια μαζί μας. Άφησε την τελευταία του πνοή μια κρύα νύχτα του φετινού Γενάρη.

Εκπρόσωπος της γαλλικής αφηγηματικής παράδοσης ο Μισέλ Τουρνιέ, θα επιβληθεί και θα καθιερωθεί από το πρώτο του κιόλας μυθιστόρημα. Χωρίς να χρειαστεί καμιά προεργασία, το έργο του από την πρώτη στιγμή θα έχει μια απίστευτα θετική αποδοχή από κοινό, κριτικούς αλλά και πανεπιστημιακούς κύκλους. Στις ιστορίες που ούτε στιγμή δεν έπαψε να μας αφηγείται, κυριαρχεί το παράδοξο, το υπερφυσικό και το απρόοπτο. Εξάλλου ο ίδιος υποστήριζε πως όταν η λογοτεχνία αντιγράφει τόσο πολύ τη ζωή δεν μπορεί παρά να είναι κακή.

Αν είναι να σταθούμε σε ένα σημείο και να μιλήσουμε για κάτι που διαπερνά το έργο του, τούτο είναι πως, ουσιαστικά προσπάθησε να καταδείξει ότι η εικόνα του καλά διαμορφωμένου και με ακρίβεια και οργάνωση γερμανικού αλλά και γαλλικού συστήματος είναι μια ουτοπία. Ο ίδιος πρόσφατα μιλώντας στο Spiegel είχε πει: «Η γερμανική ιστορία, από τον τριακονταετή πόλεμο μέχρι την πτώση του Τείχους, είναι ένα σκέτο χάος, αλλά οι Γάλλοι νομίζουν ότι πουθενά αλλού δεν υπάρχει καλύτερη οργάνωση από ότι στη Γερμανία».

Το 2006 θα έρθει στην Αθήνα για μια σειρά διαλέξεων στο Πανεπιστήμιο, στο Γαλλικό Ινστιτούτο αλλά και στη Λεόντειο Σχολή με αφορμή την κυκλοφορία του μυθιστορήματός του Η χρυσή σταγόνα, από το Βιβλιοπωλείον της Εστίας. Σε συνέντευξή του τότε στον Ν. Μπακουνάκη (ΒΗΜΑ, 28 Απριλίου 1996), μιλώντας για τις γλώσσες θα πει:

«Το ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι που μιλούν σήμερα αγγλικά για να μπορούν να συνεννοούνται στα αεροδρόμια, δεν μιλούν μια γλώσσα συνδεδεμένη με ένα πολιτισμικό σύνολο. Αλλά μια γλώσσα αγγλοειδή. Οι Ρωμαίοι στην αρχή της χριστιανικής εποχής είχαν κατακτήσει όλον το τότε γνωστό κόσμο. Οι Έλληνες αναδιπλώθηκαν. Τι έγιναν οι γλώσσες τους; Τα λατινικά εξελίχθηκαν σε πορτογαλικά ισπανικά, γαλλικά, ιταλικά και ρουμανικά, δηλαδή σε άλλες γλώσσες. Τα ελληνικά διατηρήθηκαν. Εγώ σήμερα στην Αθήνα με τα αρχαία ελληνικά τού καθολικού οικοτροφείου, όπου μεγάλωσα, μπορώ να διαβάσω τις αφίσες. Νομίζω λοιπόν ότι μια γλώσσα έχει αξία και υπόσταση αν είναι συνδεδεμένη με ένα πολιτισμικό σύστημα. Τα γαλλικά είναι η γαλλική λογοτεχνία, είναι η μουσική του Ντεμπυσύ, είναι τα κρασιά του Μπορντό, είναι οι πλαγιές της Προβηγκίας. Όσο λοιπόν μια γλώσσα εκφράζει ένα ισχυρό πολιτισμικό σύνολο, δεν κινδυνεύει. Το ίδιο μπορώ να πω και για τα ελληνικά επειδή ακριβώς εκφράζουν την μεγάλη φιλολογία. Τα αγγλικά όμως κινδυνεύουν. Όπως κινδυνεύουν τα ισπανικά και τα πορτογαλικά. Είναι γλώσσες που απειλούνται με εκφυλισμό λόγω ακριβώς της μεγάλης διάδοσής τους».

Πορτρέτο του Μισέλ Τουρνιέ από την Sophie Bassouls
Choisel, 10/1970 - © Sophie Bassouls (πηγή)

Γνωρίζοντας τον Μισέλ Τουρνιέ

Ο Μισέλ Τουρνιέ, (Michel Tournier), γεννήθηκε στο Παρίσι στις 1924. Οι γονείς του είχαν γνωριστεί στη Σορβόνη, την εποχή που ο ένας προετοιμαζόταν για το διαγωνισμό που θα του επέτρεπε να διδάξει στα Λύκεια γερμανική φιλολογία και εκείνη για τις πτυχιακές της εξετάσεις στη γερμανική φιλολογία. Δεν θα τα καταφέρουν όμως ποτέ να γίνουν καθηγητές, έτσι ο πατέρας του θα ασχοληθεί επαγγελματικά με μια εταιρεία (την ΒΙΕΜ, Διεθνές Γραφείο Μουσικο-Μηχανικών Εκδόσεων) που θα ιδρύσει και που λειτουργούσε σαν εισπρακτικός οργανισμός δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας των μουσικών. Ο πατέρας του, θα λάβει μέρος στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και θα τραυματιστεί σοβαρά πολεμώντας τους Γερμανούς. Δεν θα διστάσει όμως να στείλει και τα 4 παιδιά του για διακοπές στη Γερμανία αλλά και να φροντίσει ώστε από μικρά να γίνουν γνώστες των γερμανικών.

Επόμενο ήταν λοιπόν, και ο γιος τους Μισέλ, να κληρονομήσει την αγάπη των γονιών του για τη Γερμανική φιλολογία και να σπουδάσει εκεί που σπούδασαν και αυτοί. Έτσι ο Τουρνιέ τελειώνοντας το Λύκειο Παστέρ στο Νεϊγί, το 1941, εγγράφεται και σπουδάζει Φιλοσοφία στη Σορβόνη. Συνέχισε όμως τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Τίμπινγκεν, και γίνεται ο πρώτος Γάλλος που μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο πάει να σπουδάσει στη Γερμανία. Παράλληλα δεν θα πάψει να μελετά και να εμβαθύνει στα αρχαία ελληνικά. Η διπλωματική του εργασία, που παρουσίασε το 1944, είχε ως θέμα τον κόσμο των πλατωνικών ιδεών.

Δεν μπόρεσε όμως να διδάξει φιλοσοφία στη Γαλλία μια και απέτυχε στις εξετάσεις. Το γεγονός αυτό θα τον κάνει να στραφεί στις μεταφράσεις έργων μεγάλων συγγραφέων, όπως για παράδειγμα του ΄Εριχ Μαρία Ρεμάρκ ενώ παράλληλα θα εργαστεί συστηματικά σε εκδοτικούς οίκους και ραδιοφωνικά ιδρύματα.

Το 1967 κυκλοφόρησε το πρώτο του μυθιστόρημα, με τίτλο Παρασκευάς ή στις Μονές του Ειρηνικού, (Vendredi ou les Limbes du Pacifique), έργο που απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος (Grand Prix) της Γαλλικής Ακαδημίας των Παρισίων. Τούτο το βιβλίο θα καθιερώσει τον Τουρνιέ κατατάσσοντάς τον στους σημαντικότερους Γάλλους συγγραφείς.

Σε αυτό το έργο ο Τουρνιέ διασκευάζει τον κλασικό μύθο του Ροβινσώνα Κρούσου και αναρωτιέται για το νόημά του, δίνοντας μια εικόνα της ανθρώπινης μοναξιάς αλλά και ξαναθέτοντας το πρόβλημα του πολιτισμού μας, με το ευφυές τέχνασμα τού να παρουσιάσει σαν ισότιμο δίδυμο ένα δυτικό ναυαγό και τον ιθαγενή που συναντούσε κάποια στιγμή στο ερημικό νησί. Όπως χαρακτηριστικά λέει ο Ζιλ Ντελέζ: Ένα μυθιστόρημα κωμικών περιπετειών κι ένα μυθιστόρημα κοσμικών μεταμορφώσεων. Ένα μυθιστόρημα που αναπτύσσει την ίδια τη «θέση» του Ροβινσώνα: ο άνθρωπος χωρίς άλλον πάνω στο νησί του.

Θα ακολουθήσει το 1970 μια δεύτερη μεγάλη επιτυχία με το μυθιστόρημά του Ο Δράκος (Le roi des aulnes), το οποίο θα τιμηθεί με μια μεγάλη διάκριση. Το γνωστό Βραβείο Γκονκούρ (Prix Goncour) για το μυθιστόρημα και όχι μόνο αυτό. Η απόφαση της επιτροπής θα είναι ομόφωνη, πράγμα εξαιρετικά σπάνιο. Το έργο αναφέρεται σε έναν άνθρωπο που στρατολογεί παιδιά στον ναζισμό. Το βιβλίο θα γνωρίσει μεγάλη επιτυχία, και στη Γερμανία, και θα μεταφερθεί το 1995 στη μεγάλη οθόνη με τίτλο The Orge από τον σκηνοθέτη Φόλκερ Σλέντορφ (Volker Schlöndorff) με πρωταγωνιστή τον Τζον Μάλκοβιτς. Τη μεταγραφή του βιβλίου σε κινηματογραφικό σενάριο υπέγραφε ο Ζαν Πωλ Καρριέρ (Jean-Claude Carrière) και τη μουσική της ταινίας ο Μάικλ Νάιμαν (Michael Nyman.).

Ο Τουρνιέ πέρα από το έργο του για ενήλικες έχει να παρουσιάσει και συγγραφικό έργο για παιδιά και μάλιστα δεν θα διστάσει να μεταγράψει σε παιδικό το βιβλίο του Παρασκευάς ή στις μονές του Ειρηνικού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2004 ο Τουρνιέ πρωτοστάτησε στην έκδοση μιας ανθολογία διηγημάτων που μαζί με δεκατρείς άλλους σημαντικούς συγγραφείς όπως ο Άρθουρ Μίλερ, ο Γκύντερ Γκρας, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες κυκλοφόρησε με τίτλο «Λέγοντας Ιστορίες». Όλα τα έσοδα από τις πωλήσεις της ανθολογίας διατέθηκαν στη μάχη ενάντια στο AIDS στη Νότια Αφρική.

Ο Τουρνιέ έχει τιμηθεί επίσης με το Μετάλλιο Γκαίτε, ήταν από το 1972 μέλος της Ακαδημίας Κονκούρ, επίσης μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Ανατολικής Γερμανίας και της Βαυαρικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών αλλά και της Ακαδημίας Τεχνών της Σαξονίας.

Ο πολύπλευρος και σημαντικός Γάλλος συγγραφέας έφυγε από τη ζωή στις 18 Ιανουαρίου 2016. Την ανακοίνωση του θανάτου

Μισέλ Τουρνιέ, (1924-2016), αφιέρωμα

H μεγάλη διαφορά μεταξύ αγάπης και φιλίας είναι ότι δεν μπορείς να έχεις φιλία χωρίς ανταπόδοση.

Μια φορά στις δύο, ένας φίλος που παντρεύεται είναι ένας φίλος που χάνεται.

Μισέλ Τουρνιέ

Προλεγόμενα

Ο Μισέλ Τουρνιέ δεν είναι πια μαζί μας. Άφησε την τελευταία του πνοή μια κρύα νύχτα του φετινού Γενάρη.

Πορτρέτο του Μισέλ Τουρνιέ από την Sophie Bassouls
Choisel, 10/1970 - © Sophie Bassouls (πηγή)

Γνωρίζοντας τον Μισέλ Τουρνιέ

Ο πολύπλευρος και σημαντικός Γάλλος συγγραφέας έφυγε από τη ζωή στις 18 Ιανουαρίου 2016. Την ανακοίνωση του θανάτου του έκανε ο βαφτισιμιός του Λορόν Φελικουλί, τον οποίο ο συγγραφέας θεωρούσε θετό του γιό. Ο Τουρνιέ από το 1957 ζούσε στο Σουαζέλ ένα χωριό 550 περίπου κατοίκων, που βρίσκεται νοτιοδυτικά του Παρισιού. Όπως διαβάζουμε στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης ο ίδιος είχε εκφράσει την επιθυμία να ταφεί στο χωριό όπου ζούσε και μάλιστα -όπως χαρακτηριστικά ανακοίνωσε ο δήμαρχος Αλέν Σινιέρο- να προνοήσει να επιλέξει τον τόπο ταφής του δίπλα σε ένα δέντρο.

Χρονολόγιο του Μισέλ Τουρνιέ

1924. Γέννηση του Μισέλ Τουρνιέ στο Παρίσι. Οι γονείς του γνωρίστηκαν στη Σορβόνη όταν σπούδαζαν και οι δύο γερμανική φιλολογία. «Η οικογένεια λοιπόν βρέθηκε, κατά κάποιο τρόπο από την ίδρυσή της, κάτω από τον αστερισμό της Germanistik», θα δηλώσει ο Τουρνιέ.

1931. Σε ηλικία έξι ετών οι γονείς του τον στέλνουν λόγω της κακής υγείας του στο οικοτροφείο Σαλέ Φλώρα στο Γκστάαντ της Ελβετίας. Η διαπαιδαγώγηση και η ζωή στο οικοτροφείο είναι σκληρή. «Είμαι εντελώς πεισμένος για την αδυναμία που έχουν οι μεγάλοι να διασχίζουν την άβυσσο που τους χωρίζει από το παιδί, και ακόμα πιο πολύ από τις κοινότητες παιδιών, που είναι πιο μυστικές και πιο κλειστές κι από τις εταιρείες των συνωμοτών.»

1933. Παραθερίζει τόσο στις πασχαλινές όσο και στις καλοκαιρινές διακοπές του στη Γερμανία με τον θείο του Γκιστάβ Φουρνιέ. Εκεί αποχτά τις πρώτες του εμπειρίες από την εγκαθίδρυση του Ναζισμού.

1936-1940. Διαμένουν διαδοχικά στο Σεν-Ζερμέν-ανΛε και στο Νεϊγί με αποτέλεσμα να αλλάζει συχνά σχολεία. «Έχοντας γεννηθεί στο Παρίσι, θεωρώ ότι δεν έχω γεννηθεί πουθενά, ότι έπεσα από τον ουρανό, σαν μετεωρίτης… Για να αγαπήσεις το Παρίσι, για να τραγουδήσεις τη Μονμάρτη και το Πιγκάλ πρέπει να είσαι Αμερικανός σαν την Τζοζεφίν Μπέικερ, Ιταλός σαν τον Υβ Μοντάν ή Δανός σαν τον Ζορζ Ουχμέρ…»

1941. Τελειώνει το Λύκειο Παστέρ στο Νεϊγί. Παίρνει την απόφαση να σπουδάσει φιλοσοφία. Γνωρίζεται με τον Ζιλ Ντελέζ και σχηματίζουν μια ομάδα που την ενώνουν το πάθος και ο φανατισμός για μια συστηματική φιλοσοφία. Εκδίδουν το μοναδικό τεύχος του περιοδικού Espace που στο εξώφυλλο φιγουράρει μια λεκάνη αποχωρητηρίου.

1942. Γράφεται στη Σορβόνη και παρακολουθεί φιλοσοφία προκειμένου να γίνει καθηγητής φιλοσοφίας. Ο πατέρας του και η αφελφή του Ζανίν μένουν στο Νεϊγί ενώ η μητέρα του και οι δυο μικρότεροι αδελφοί του πηγαίνουν στο Λιζινί, ένα μικρό χωριουδάκι κοντά στο Μπλινί. Ο Τουρνιέ πηγαινοέρχεται ανάμεσα στα δυο κομμάτια της οικογένειας που τα χώρισε η πείνα και η γερμανική κατοχή.

1943. Ανακαλύπτει και διαβάζει το βιβλίο του Ζαν-Πωλ Σαρτρ, Το είναι και το μηδέν. «Μια μέρα του Οκτωβρίου του 1944, ένα βιβλίο έπεσε στα θρανία μας, σαν μετεωρίτης. Όπως οι εταίροι του Λυκείου τον 4 αιώνα π.Χ. ή οι φοιτητές στην Ιένα το 1850, είχαμε την ανεπανάληπτη ευτυχία να δούμε μπρος στα μάτια μας τη γέννηση ενός φιλοσόφου. Αυτόν τον μαύρο και παγωμένο χειμώνα του πολέμου τον περάσαμε τυλιγμένοι στις κουβέρτες, με τα πόδια μέσα σε κουνελοτόμαρα, αλλά με το κεφάλι φλογισμένο, διαβάζοντας μεγαλοφώνως τις εφτακόσιες είκοσι δύο πυκνογραμμένες σελίδες της νέας μας Βίβλου».

1944. Η Απελευθέρωση τον βρίσκει στο χωριό. Επιστρέφει στο Παρίσι. Εμβαθύνει στις γνώσεις του στα Αρχαία Ελληνικά και ετοιμάζει τη διπλωματική εργασία του με θέμα της πλατωνικές ιδέες. Ασχολείται ειδικά με τα οντολογικά προβλήματα που θέτει το δεύτερο μέρος του Παρμενίδη.

1945. Παρακολουθεί στις 28 Οκτωβρίου την διάλεξη του Σαρτρ με θέμα «Ο Υπαρξισμός είναι ένας Ανθρωπισμός.

1946-1949. Τον Ιούνιο στη Σορβόνη, υποστηρίζει την διπλωματική του εργασία με Θέμα τον Πλάτωνα. Νοσταλγεί να επιστέψει στη Γερμανία τώρα που τελείωσε ο πόλεμος. Ενδιαφέρεται για τη γερμανική φιλοσοφία, Φίχτε, Σέλινγκ, Χέγκελ, Χούσερλ, Χάιντεγκερ. Στις 26 Ιουλίου φτάνει με τρένο στο Τίμπινγκεν (στη Γαλλική Ζώνη Κατοχής), τυπικά ως μέλος στρατιωτικής αποστολής. Μένει στο Τίμπινγκεν έως το 1949 σπουδάζοντας φιλοσοφία. Γνωρίζεται με το Κλοντ Λαντζμάν και την αδελφή του Εβελίν που είναι θετρική ηθοποιός. Συνδέεται φιλικά με τον Τόμας Χάρλαντ, γιο του σκηνοθέτη Βέιλ Χάρλαντ.

1949. Επιστέφει στο Παρίσι Δίνει εξετάσεις για να προσληφθεί ως καθηγητής φιλοσοφίας στο Λύκειο. Όλα τα μέλη της παλιάς παρέας κόβονται στις εξετάσεις εκτός από δύο. «Αν θα έπρεπε να χρονολογηθεί η γέννηση του λογοτεχνικού προσανατολισμού μου, θα μπορούσε να επιλεγεί αυτός ο Ιούλιος του 1949, όταν στην αυλή της Σορβόνης ο Ζαν Μποφρέ με πληροφόρησε πως το όνομά μου δεν υπήρχε στον πίνακα αυτών που είχαν πετύχει στο διαγωνισμό.»

1950. Εργάζεται ως παραγωγός εκπομπών στη Γαλλική Ραδιοφωνία και μεταφράζει έργα για τις εκδόσεις Plon.

1954. Προσλαμβάνεται στον ιδιωτικό ραδιοφωνικό σταθμό Europe no 1, αλλά η επιθυμία του είναι να γράψει φιλοσοφικά μυθιστορήματα. «Είχα την φιλοδοξία να προσφέρω στους διψασμένους για έρωτες και περιπέτειες αναγνώστες μου το λογοτεχνικό ισοδύναμο αυτών των υπέροχων μεταφυσικών ευρημάτων: το cogito του Ντεκάρτ, την προαποκαταστημένη αρμονία του Λάιμπνιτς, τα υπερβατικά σχήματα του Καντ, τη φαινομενολογική αναγωγή του Χούσερλ…».

1958. Γράφει συνέχεια χωρίς να δημοσιεύει τα κείμενά του. Επιχειρεί μια πρώτη εκδοχή του μυθιστορήματος Le roi des aulnes για να το εγκαταλείψει το 1962.

1962. Αρχίζει να γράφει το Vendredi, όπου θέλει να συμπεριλάβει όσα έμαθε στο Μουσείο του Ανθρώπου κάτω από τη διεύθυνση του Κλοντ Λεβί-Στρος.

1966. Τελειώνει το Vendredi.

1967. Εκδίδεται το πρώτο του μυθιστόρημα Vendredi ou les Limbes du Pacifique. (Παρασκευάς ή στις ακτές του Ειρηνικού) από τις εκδόσεις Gallimard. Το βιβλίο σημειώνει εξαιρετική επιτυχία, και ο συγγραφέας παίρνει το Μεγάλο Βραβείο της Γαλλικής Ακαδημίας για το μυθιστόρημα. «Απέκτησα επιτέλους την λογοτεχνική υπηκοότητα. Είμαι πολιτογραφιμένος στη λογοτεχνία, μυθιστοριογράφος κάπως ηλιοκαμένος από τον ήλιο της μεταφυσικής. Μόλις πρόλαβα να φορέσω την ωραία στολή του ακαδημαϊκού κι αντιλαμβάνομαι ότι χάσαμε τον ήρωα, την ψυχολογία, την πλοκή, τη μοιχεία, το έγκλημα, τα τοπία, την έκβαση του δράματος, όλα τα υποχρεωτικά συστατικά του παραδοσιακού μυθιστορήματος. Λοιπόν, λέω όχι… όχι στους μυθιστοριογράφους που γεννήθηκαν μες το σεράι και επωφελούνται απ’ αυτό για να γκρεμίσουν την παράγκα. Αυτή την παράγκα εγώ τη χρειάζομαι! Ο σκοπός ου δεν είναι να νεωτερίσω στη μορφή, αλλά αντίθετα, να περάσω σε μια μορφή όσο το δυνατόν πιο παραδοσιακή, συντηρημένη και καθησυχαστική, ένα υλικό που δεν διαθέτει καμιά απ’ αυτές τις ιδιότητες. Ίσως θα μιλήσω για παρωδία. Εντάξει για την παρωδία. Αλλά υπάρχει παρωδία και παρωδία…».

1967-1970. Ξαναπιάνει από την αρχή το Le roi des aulnes. Παράλληλα συνεχίζει την έρευνά του για το ναζισμό και ιδιαίτερα την πολιτική του για τη νεολαία. Με τη βοήθεια γερμανών φίλων συναντά το 1965 δυο σημαντικούς ναζιστές που μόλις αποφυλακίζονται. Τον Μπάλντουρ φον Σίραχ, αρχηγό της χιτλερικής νεολαίας και τον Άλμπερτ Σπέερ, υπουργό Εξοπλισμών του Χίτλερ το 1945. Ερευνά γύρω από τη Ανατολική Πρωσία, για την πολιτική του ναζισμού απέναντι στα παιδιά και τους νέους, για τις Napoles –τα στρατόπεδα όπου οι SS μεγάλωναν επιλεγμένα παιδιά για να δημιουργήσουν τη νέα φυλή των Αρίων. «Ως μυθιστοριογράφος και μυθιστοριογράφος ενός είδους κάπως εγκυκλοπαιδικού με το νόημα που έδιναν στην έννοια ο Νταλαμπέρ και ο Ντιντερό, δεν παραλείπω ποτέ να διαβάσω ό,τι αναφέρεται στο θέμα που με ενδιαφέρει. Και όχι μόνο διαβάζω αλλά και λεηλατώ ό,τι είναι ντοκουμέντο: ιστορία, επιστήμη, γεωγραφία. Γράφοντα ένα μυθιστόρημα, πιστεύω πως αυτό είναι δικαίωμά μου, θα έλεγα μάλλον πως είναι καθήκον μου!».

1970. Εκδίδεται το μυθιστόρημα Le roi des aulnes και με ομόφωνη απόφαση του απονέμεται το Βραβείο Γκονκούρ.

1972. Εκλέγεται μέλος της Ακαδημίας Γκονκούρ. «Μαθαίνω να γράφω παίρνοντας ως πρότυπο τον Ζιλ Ρενάρ, την Κολέτ, τον Ανρί Πουρά, τον Σατομπριάν, τον Τζιονό, τον Μορίς Ζενεβουά, αυτούς τους ποιητές της συγκεκριμένης ζουμερής και ζωντανής πρόζας, που η πατρωνία τους εξηγεί γιατί αισθάνομαι σαν στο σπίτι μου σ’ αυτή την Ακαδημία Γκονκούρ, που έμεινε επίμονα πιστή στις νατουραλιστικές και γήινες ρίζες της».

1974. Δημοσιεύει το τρίτο μεγάλο μυθιστόρημά του Les Météores (Τα μετεωρολογικά) με θέμα τους διδύμους. Αρχίζει μια δεκαετία εξαιρετικά παραγωγική για τον Τουρνιέ.

1977. Εκδίδεται η συλλογή δοκιμίων του Le very Paraclet.

1978. Δημοσιεύει τη συλλογή με διηγήματα και νουβέλες με τίτλο Le coq du bruyéte (Ο Τσαλαπετεινός).

1980. Δημοσιεύει το αφήγημα Gaspard, Melchior et Balthazar (Κάσπαρ, Μελχιόρ και Βαλτάσαρ) με θέμα την παράδοση των τριών μάγων.

1981. Εκδίδεται η συλλογή κριτικής της λογοτεχνίας Le vol de vampire.

1983. Δημοσιεύει το αφήγημα Gilles et Jeanne με θέμα τον Ζιλ ντε Ρε. Είναι η άλλη όψη -διεστραμμένη και εγκληματική- του Αλμπέρ Τιφάνς, του αγαθού δράκου που ήταν ο ήρωας του μυθιστορήματος Le roi des aulnes.

1984. Δημοσιεύει το αφήγημα Le Vagabond immobile με σχέδια του Ζαν-Μαξ Τουμπό.

1986. Τον Ιανουάριο εκδίδεται το τελευταίο μυθιστόρημά του La goutta d’or που το προετοίμαζε τα δέκα τελευταία χρόνια.

1989. Κυκλοφορεί το Le Medianoche amoureux.

1992. Κυκλοφορεί το φωτογραφικό λεύκωμα Le Crépuscule des masques

1994. Κυκλοφορεί το La Couleuvrine και το Le Miroir des idées

1996. Κυκλοφορεί το Eléazar ou la Source et le Buisson

2002. Κυκλοφορεί το Journal extime.

2003. Κυκλοφορεί το Allemagne, un conte d'hiver de Henri Heine.

2004. Πρωταγωνιστεί στην έκδοση της ανθολογία διηγημάτων «Λέγοντας Ιστορίες», που περιλαμβάνει κείμενα από δεκατρείς σημαντικούς συγγραφείς μεταξύ των οποίων, ο Άρθουρ Μίλερ, ο Γκύντερ Γκρας, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Τα έσοδα από τις πωλήσεις της ανθολογίας διατέθηκαν στη μάχη ενάντια στο AIDS στη Νότια Αφρική.

2006. Έρχεται στην Αθήνα με αφορμή την έκδοση στα ελληνικά του μυθιστορήματός του Η χρυσή σταγόνα, από την Εστία. Πραγματοποιεί σειρά διαλέξεων στο Πανεπιστήμιο, στο Γαλλικό Ινστιτούτο αλλά και στη Λεόντειο Σχολή. Κυκλοφορεί τη συλλογή δοκιμίων Les Vertes lectures.

2010. Κυκλοφορεί το φωτογραφικό λεύκωμα Voyages et paysages.

2011. Κυκλοφορεί το Je m'avance masqué σε συνεργασία με τον Michel Martin-Roland.

1015. Κυκλοφορεί το Lettres parlées à son ami allemand Hellmut Waller.

2016. 18 Ιανουαρίου. Θάνατος του Μισέλ Τουρνιέ στο Σουαζέλ. Ενταφιάζεται εκεί, στο Σουαλέζ, δίπλα σε ένα δέντρο, μετά από επιθυμία του.

Ελληνικά εξώφυλλα έργων του Τουρνιέ

Έργα του Τουρνιέ στα ελληνικά:

Παρασκευάς ή στις μονές του Ειρηνικού, μτφρ. Χρήστος Λάζος, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα, 1986.
Ο Δράκος, μτφρ. Σαπφώ Διαμάντη, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα, 2001.
Ερωτικό απόδειπνο, μτφρ. Λουκάς Θεοδωρακόπουλος, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα, 1990.
Ελεάζαρ ή η πηγή και η βάτος, μτφρ. Ευρυδίκη Τρισόν-Μιλσανή, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα, 1999.
Ο τσαλαπετεινός, μτφρ. Θανάσης Χατζόπουλος, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα 1987.
Γκασπάρ, Μελχιόρ και Βαλτάσαρ, μτφρ. Λήδα Παλλαντίου, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα 1986.
Τα μετεωρολογικά, μτφρ. Έλσα Σαμαρά, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα 1991.
Ο φετιχιστής, μτφρ. Θανάσης Χατζόπουλος, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα 1990.
Η χρυσή σταγόνα, μτφρ. Λήδα Παλλαντίου, εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα, 1996.
Ένα παιχνίδι για βασιλιάδες, μτφρ. Αγγελική Πασιά, εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα, 2002.
Ο Παρασκευάς ή η πρωτόγονη ζωή, μτφρ. Δημήτρης Ραυτόπουλος, εκδόσεις Πατάκη Αθήνα 2003.
6 Υπέρ ρεαλιστικά διηγήματα, (συλλογικό), μτφρ. Γιάννης Βασιλειάδης, εκδόσεις Αιγόκερος, Αθήνα 2010.
Δυο λόγια σχετικά με τον ποδηλάτη, (συλλογικό), μτφρ. Μαγιού Τρικεριώτη εκδόσεις Γράμματα, Αθήνα 1998.

Πηγές:

Για τη σύνταξη και τεκμηρίωση του αφιερώματος στον Μισέλ Τουρνιέ, αντλήθηκαν στοιχεία από τις παρακάτω πηγές:

Παρασκευάς ή στις μονές του Ειρηνικού, μτφρ. Χρήστος Λάζος, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα, 1986.

Ερωτικό απόδειπνο, μτφρ. Λουκάς Θεοδωρακόπουλος, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα, 1990.

Η χρυσή σταγόνα, μτφρ. Λήδα Παλλαντίου, εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα, 1996.

Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 28 Απριλίου 1996, συνέντευξη του Μ. Τουρνιέ στον Ν. Μπακουνάκη.

Τα κεριά, φωτογραφία του Δημήτρη Γέρου πάνω στο ομώνυμο ποίημα του Κ.Π. Καβάφη

(πηγή)

του έκανε ο βαφτισιμιός του Λορόν Φελικουλί, τον οποίο ο συγγραφέας θεωρούσε θετό του γιό. Ο Τουρνιέ από το 1957 ζούσε στο Σουαζέλ ένα χωριό 550 περίπου κατοίκων, που βρίσκεται νοτιοδυτικά του Παρισιού. Όπως διαβάζουμε στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης ο ίδιος είχε εκφράσει την επιθυμία να ταφεί στο χωριό όπου ζούσε και μάλιστα -όπως χαρακτηριστικά ανακοίνωσε ο δήμαρχος Αλέν Σινιέρο- να προνοήσει να επιλέξει τον τόπο ταφής του δίπλα σε ένα δέντρο.