Four Letters from Oscar Wilde to Robbie Ross (Letter First)

Robbie Ross καὶ Oscar Wilde

ΤΕΣΣΕΡΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΣΚΑΡ ΟΥΑΪΛΝΤ ΣΤΟΝ ΡΟΜΠΙ ΡΟΣ

Ὁ Οὐάιλντ, ὅταν μετὰ ἀπὸ ἕναν χρόνο φυλακῆς τοῦ δόθηκε μελάνι, χαρτὶ καὶ πέννα, μέσα ἀπὸ τὴ φυλακή, γράφει —πέρα ἀπὸ τὸ καταπληκτικὸ De Profuntis— τέσσερα γράμματα στὸν φίλο του Ρόμπι Ρὸς (Robbie Ross). Ὁ Οὐάιλντ εἶχε γνωρίσει τὸν Ρὸς τὸ 1886 καὶ ἡ πρώτη ἐρωτικὴ ἐπαφή τους καὶ σχέση τους θὰ δώσει τὴ θέση της σὲ μιὰ βαθιὰ φιλία ποὺ θὰ παραμείνει ἀναλλοίωτη μέχρι τὸ θάνατό τους. Τούτη ἡ ἀγάπη θὰ ὁδηγήσει τὸν Ρός, νὰ συμπαρασταθεῖ στὸν φυλακισμένο Οὐάιλντ.

Ὁ Ρὸς εἶναι αὐτὸς ποὺ τὸν ἐπισκέφτηκε στὴ φυλακή· εἶναι αὐτὸς ποὺ παρέα μὲ ἄλλους φίλους του μερίμνησε μήπως πετύχει μείωση τῆς ποινῆς ἀλλὰ καμιὰ προσωπικότητα τῆς ἐποχῆς δὲν θέλησε νὰ ὑπογράψει τὴ σχετικὴ αἴτηση· εἶναι αὐτὸς ποὺ τὸν βοήθησε ὅταν ἀποφυλακίστηκε, καὶ βέβαια ἦταν παρὸν στὶς τελευταῖες στιγμές του· κυρίως ὅμως, εἶναι αὐτὸς ποὺ μετὰ τὸ θάνατο τοῦ Οὐάιλντ φρόντισε νὰ διασωθεῖ καὶ νὰ διαδωθεῖ τὸ ἔργο του μεριμνώντας γιὰ τὴν ἐπανέκδοσή του, ἀλλὰ καὶ γράφοντας συστηματικὰ γι᾿ αὐτό. Ἀξίζει νὰ προσθέσουμε πὼς ἡ αἰτία τοῦ «κακοῦ», ὁ νεαρὸς λόρδος Ἄλφρεντ Ντάγκλας, οὐδέποτε ἐπισκέφτηκε τὸν φυλακισμένο Οὐάιλντ καὶ οὐδέποτε τοῦ ἀπέστειλλε ἔστω καὶ μιὰ ἐπιστολὴ συμπαράστασης στὰ δυὸ χρόνια ποὺ ὁ Οὐάλιντ ἦταν φυλακή —οἱ μοναδικὲς ἐπιστολές του ἀφοροῦσαν τὸν διευθυντὴ τῆς φυλακῆς καὶ ζητοῦσε τὴν ἄδεια τοῦ Οὐάιλντ νὰ δημοσιεύσει ἐπιστολές ποὺ ὁ Οὐάιλντ τοῦ εἶχε ἀποστείλλει. Ἑπιπλέων νὰ προσθέσουμε πὼς στὴ φυλακὴ τὸν ἐπισκέφτηκε μιὰ φορὰ καὶ ἡ γυναίκα του.

Οἱ δυὸ γιοὶ τοῦ Οὐάιλντ, Κύριλλος καὶ Βίβιαν, ἄλλαξαν ἐπώνυμο μετὰ τὰ γεγονότα προκειμένου ἡ οἰκογένεια νὰ συνεχίσει τὴ ζωή της· ὁ μὲν Κύριλλος σκοτώθηκε στὸν Πρῶτο παγκόσμιο Πόλεμο, ὁ δὲ Βίβιαν μὲ τὸ ὄνομα Holland, ἀσχολήθηκε μὲ τὴ λογοτεχνία, καὶ τὸ 1954 δημοσίευσε τὴν αὐτοβιογραφία του, ἀναφερόμενος στὶς πατρικὲς «ἁμαρτίες». Ὁ γιός τοῦ Βίβιαν καὶ ἐγγονὸς τοῦ Οὐάλντ, Μέρλιν Χόλαντ κυκλοφόρησε τὸ 2000 τὸ λεύκωμα-βιογραφία τοῦ Οὐάιλντ μὲ τίτλο Όσκαρ Ουάιλντ - Ἡ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του, (ἑλληνικὴ ἔκδοση, Ἐκδόσεις Ψυχογιός), ποὺ δὲν εἶναι τοῦ παρόντος νὰ κάνουμε κρίσεις πάνω σὲ αὐτὸ, σημειώνουμε μόνο πὼς ὁ ἐγγονὸς κρατάει ἀκόμα τὸ πλαστὸ ὄνομα Holland καὶ ὄχι τὸ κανονικό τῆς γενιᾶς του...

Προχωροῦμε λοιπὸν χωρὶς ἄλλα σχόλια —ἀφοῦ τὸ τί διαφαίνεται στὴν κάθε ἐπιστολὴ τὸ ἀφήνουμε στὴν κρίση τοῦ ἀναγνώστη— σὲ μιὰ παρουσίαση τῆς πρώτης ἐκ τῶν τεσσάρων ἐπιστολῶν τοῦ Οὐάιλντ πρὸς τὸν Ρόμπι Ρὸς ποὺ διασώθηκαν στὸ ἀρχεῖο τοῦ Ρός.

gayekfansi.blogspot.com

Φυλακὴ τοῦ Ρῆντινγκ

10 Μαρτίου 1896

Ἐπιστολὴ πρώτη

Ἀγαπητέ μου Ρόμπι,

Ἐπιθυμῶ νὰ γράψεις ἀμέσως ἕνα γράμμα στὸ δικηγόρο μου κ... καὶ νὰ τοῦ ἐκθέσεις ὅτι, ἀφοῦ ἡ γυναίκα μου ὑποσχέθηκε νὰ μοῦ κληροδοτήσει τὸ ἕνα τρίτο στὴν περίπτωση ποὺ θὰ πέθαινε  πρὶν ἀπὸ μένα, δὲ θέλω ν᾿ άντιταχθῶ καθόλου στὸ ν᾿ ἀγοράσει τὸ μερίδιό μου ἀπὸ τὴν ἐπικαρπία. Ἔγινα αἰτία νὰ πέσει ἀπάνω της κάποια δυστυχία καὶ τέτοια καταστροφὴ στὰ παιδιά μου, ποὺ δὲν ἔχω τὸ δικαίωμα νὰ πάω σὲ τίποτα ἀντίθετα πρὸς τὶς έπιθυμίες της. Στάθηκε εὐγενικιὰ καὶ καλὴ γιὰ μένα, ὅταν ἦρθε νὰ μέ δεῖ ἐδῶ. Ἔχω ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη σὲ αὐτή. Κάνε μου τὴ χέρη νὰ τὸ γράψεις χωρὶς ἀργοπορία αὐτὸ τὸ γράμμα καὶ νὰ εὐχαριστήσεις τοὺς φίλους μου γιὰ τὶς καλοσύνες τους. Ἔχω τὴν πεποίθηση πὼς ένεργῶ ὅπως πρέπει, ἀφήνοντας αὐτὸ στὴ γυναίκα μου.

Λάβε ἀκόμη τὴν καλοσύνη νὰ γράψεις στὸν Στιούαρτ Μέριλ, στὸ παρίσι, ἢ στὸν Ρόμπερτ Σέραρντ, καὶ νὰ τοὺς πεῖς πόσο εὐτυχισμένος εἶμαι γιὰ τὴν παράσταση τοῦ ἔργου μου, καὶ διαβίβασε τὶς εὐχαριστίες μου στὸν Λυνιὰ Πόου. Εἶναι κάτι, νὰ μὲ θεωροῦν ἀκόμη καλλιτέχνη, σὲ μιὰ ἐποχὴ ντροπῆς καὶ ἀτίμωσης. Θὰ ἤθελα νὰ ἔνοιωθα άπ᾿ αὐτὸ πιὸ μεγάλη εὐχαρίστηση, μοῦ φαίνεται ὅμως σὰ νὰ εἶμαι νεκρὸς σὲ κάθε συγκίνηση ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἀγωνία καὶ τὴν άπελπισία. Πληροφόρησε πάντως τὸν Λυνιὲ Πόου¹ πὼς μὲ συγκίνησε ἡ τιμὴ ποὺ μοῦ ἔκαμε. Εἶναι κι ὁ ἴδιος ποιητής. Φοβᾶμαι μήπως δυσκολευτεῖς κάπως νὰ διαβάσεις αὐτὸ τὸ γράμμα, ἀλλὰ καθὼς δὲν μοῦ ἐπιτρέπουν νὰ ἔχω μαζί μου μελάνι καὶ πέννα, πιστεύω πὼς ξέχασαν πῶς γράφουν —θὰ μέ συγχωρήσεις γι᾿ αὐτό. Εὐχαρίστησε τὸν Μὸρ γιὰ τοὺς κόπους του νὰ μοῦ στείλει βιβλία· δυστυχῶς ὑποφέρω άπὸ πονοκεφάλους ἅμα διαβάζω τοὺς Ἕλληνες καὶ τοὺς Λατίνους ποιητές μου —κι ἔτσι δὲν μοῦ χρησίμευσαν καὶ πολύ— πάντως ἦταν μεγάλη του καλοσύνη ποὺ μοῦ τοὺς προμήθευσε. Παρακάλεσέ τον νὰ ἐκφράσει τὴν εὐγνωμοσύνη μου στὴν κυρία ποὺ κατοικεῖ στὸ Γουίμπλεντον. Ἀπάντησέ μου, σὲ παρακαλῶ, σ᾿ αὐτὸ τὸ γράμμα καὶ μίλα μου γιὰ φιλολογία, γιὰ τὰ καινούργια βιβλία κ.τ.λ. —καθὼς καὶ γιὰ τὸ ἔργο τοῦ Τζόουνς, γιὰ τὸν τρόπο ποὺ ὁ Φόμπς Ρόμπερσον διευθύνει τό θέατρό του, καὶ γιὰ κάθε καινούργια τάση στὶς σκηνὲς τοῦ παρισιοῦ τοῦ Λονδίνου. Προσπάθησε ἀκόμη νὰ δεῖς τί ἔγραψαν γιὰ τὴ Σαλώμη ὁ Λεμαίτρ, ὁ Μπωὲρ καὶ ὁ Σαρσύ,² καὶ δῶσε μου μιὰ περίληψη. Γράψε στὸν Ἁνρὺ Μπωὲρ καὶ πές του πὼς μὲ συγκίνησαν τὰ ἑραῖα πράματα ποὺ γράφει γιὰ μένα. Ὁ Ρόμπερτ Σέραρντ τὸν γνωρίζει. Ἦταν εὐγενικὸ ἀπὸ μέρους σου ποὺ ἦρθες νὰ μὲ δεῖς. Πρέπει νὰ ξανάρθεις καὶ τὴν ἐρχόμενη φορά. Ἐδῶ μὲ κατέχει ὁ τρόμος τοῦ θανάτου κι ὁ πιὸ μεγάλος ἀκόμη τρόμος τοῦ νὰ ζῶ στὴ σιωπὴ καὶ τὴν ἀθλιότητα...................................................³

Σὲ σκέπτομαι πάντα μὲ βαθιὰ στοργή.

Θὰ ἤθελα νὰ πάει ὁ Ἔρνεστ ν᾿ ἀναζητήσει στὴν ὁδὸν Ὄουκλυ τὸ μπαοῦλο μου, τὴ γούνα μου καὶ τὰ ἀντίτυπα τῶν ἔργων μου ποὺ εἶχα χαρίσει στὴ μητέρα μου⁴ —ζητῆστε τα ἀπὸ τὴν Λέβερσον, ποὺ στ᾿ ὄνομά της ἀγοράστικε ὁ ταφότοπος τῆς μητέρας μου.⁵

Φίλος σου γιὰ πάντα

ΟΣΚΑΡ ΟΥΑΪΛΝΤ

---

1. Ὁ Lugne Poé πρωτοανέβασε τὸ ἔγρο τοῦ Οὐάιλντ Σαλώμη, στὸ Théâtre de l'Oeuvre, στὸ παρίσι, στὰ 1896, χρονιὰ ποὺ ὁ Οὐάλντ βρισκόταν στὴ φυλακή. Μάλιστα τὸν ρόλο τοῦ Ἡρώδη ὑποδύθηκε ὁ ἴδιος ὁ Poé.

2. Τρεῖς διάσημοι Γάλλοι κριτικοὶ καὶ θεωρητικοὶ τῆς έποχῆς τοῦ Οὐάιλντ.

3. Στὸ σημεῖο αὐτό, ἕνα κομμάτι ἀπὸ τὸ γράμμα ἔχει λογοκριθεῖ καὶ κοπεῖ ἀπὸ τὸ τότε διευθυντὴ τῆς φυλακῆς Ρῆντινγκ Ἴζαακσον.

4. Ἡ μητέρα τοῦ Οὐάιλντ πέθανε ὅταν ὸ συγγραφέας ἦταν στὴ φυλακή.

5. Ἡ ἐπιστολὴ ἀντλήθηκε ἀπὸ τὴν ἔκδοση, Ὄσκαρ Οὐάιλντ, De Profundis, εἰσαγωγὴ -μετάφραση, Στάθης Σπηλιωτόπουλος, Ἔκδόσεις Παπύρου, Ἀθήνα 1974.

Δεύτερη ἐπιστολή:  Κλὶκ ἐδῶ

Τρίτη ἐπιστολή:  Κλὶκ ἐδῶ

Ἀφιέρωμα στὸν Ὄσκαρ Οὐάιλντ:  Κλὶκ ἐδῶ