gay ekfansi: Gregory J. Markopoulos 1928-1992, a tribute

Twice A Man (1963)

Γκρέγκορι Μαρκόπουλος (Gregory J. Markopoulos 1928-1992), αφιέρωμα στον κινηματογραφιστή δημιουργό

«Προτείνω μια αφηγηματική μορφή που να προκύπτει από τη σύμμειξη της κλασικής τεχνικής του μοντάζ με ένα πιο αφηρημένο σύστημα. Αυτό το σύστημα προϋποθέτει τη χρήση μικρών φιλμικών φράσεων που ανακαλούν σκέψεις-εικόνες. Κάθε φιλμική φράση συντίθεται από ορισμένα επίλεκτα καρέ παρόμοια με τα αρμονικά μέρη μιας μουσικής σύνθεσης και οι φράσεις δημιουργούν μεταγενέστερες φράσεις μεταξύ τους. […] απεριόριστη αλλαγή ρυθμού ή η ξαφνική παρεμβολή μιας παρήχησης, μεταφοράς συμβόλου, ή οποιασδήποτε ασυνέχειας που εισάγει στη δομή της ταινίας, δίνει τη δυνατότητα να τραβήξει την προσοχή του θεατή, καθώς ο σκηνοθέτης σταδιακά τον πείθει όχι μόνο να ακούσει, αλλά και να συμμετάσχει σ’ αυτό που δημιουργείται στην οθόνη, τόσο στο αφηγηματικό επίπεδο όσο και σ’ αυτό της ενδοσκόπησης».

Γκρέγκορι Μαρκόπουλος

Ο Γκρέγκορι Μαρκόπουλος (Gregory J. Markopoulos 1928-1992) γεννήθηκε στις 12 Μαρτίου του 1928 στο Τολέδο του Οχάιο των ΗΠΑ. Ο Πατέρας του Γιάννης Μαρκόπουλος, ήταν από την Λυσσαρέα της Γορτυνίας της Αρκαδίας, και η μητέρα του Μαρία, από την Τρίπολη. Εκεί, στο Οχάιο, είχαν μεταναστεύσει στις αρχές του 20 αιώνα αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Από μικρή ηλικία ο Γκρέκορι εντυπωσιάστηκε από μια κινηματογραφική μηχανή 8mm που είχε την τύχη να έχει και με αυτή να αποθανατίζει διάφορες οικογενειακές στιγμές με τους γονείς και τ’ αδέλφια του. Γράφτηκε και σπούδασε κινηματογράφο στο αντίστοιχο τμήμα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια. Εκεί γνωρίστηκε με τον καθηγητή σκηνοθεσίας Josef von Sternberg, από την τεχνική του οποίου έμελλε να επηρεαστεί το μετέπειτα κινηματογραφικό έργο του. Άλλη σημαντική επιρροή στο έργο του είχε η Αρχαία Ελληνική Μυθολογία, αυτό είναι εμφανές σε ταινίες που τον καθιέρωσαν όπως: Twice a man (1963) και The Illias Passion (1964-1967). Άρχισε να γυρνά ταινίες από την δεκαετία του '40, με πρώτη την A Christmas Carol. Στη δεκαετία του '50 ολοκληρώνει την κινηματογραφική μεταφορά της Γαλήνης (Serenity) του Hλία Bενέζη. Η ταινία απεικόνιζει τις συνέπειες της Ελληνοτουρκικής σύγκρουσης του 1920-21. Το φιλμ που θα ολοκληρωθεί κάτω από δυσκολίες και διαμάχες με τους παραγωγούς, θα κάνει τελικά πρεμιέρα -μια μικρή βερσιόν της- στο Spoleto το 1961 και μία μεγαλύτερη βερσιόν προβάλλεται τρεις φορές στις Ηνωμένες Πολιτείες για να εξαφανιστεί εντελώς, παραχωρημένη ως ενέχυρο από το σκηνοθέτη έναντι της πληρωμής του. Έκτοτε αναζητείται.

Το 1954 ταξίδεψε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Το 1960 συμμετείχε με μαζί με άλλους όπως τον Αντι Γουόρχολ, τον Τζόνας Μίκας και τη Μάγια Ντέρεν στην ίδρυση του New American Cinema Group του οποίου στόχος είναι η αποδέσμευση των κινηματογραφιστών από τους περιορισμούς του καθεστώτος της κινηματογραφικής παραγωγής. Το 1966 χρησιμοποίησε ως πρωταγωνιστή στην ταινία του Eros o Basileus (1967) τον νεαρό κινηματογραφιστή Ρόμπερτ Μπίβερς.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 απέσυρε τις ταινίες του από την αμερικανική διανομή και τις ταινιοθήκες, καθώς έχει απογοητευτεί από το καθεστώς της ανεξάρτητης κινηματογραφίας και το 1967 φεύγει για την Ευρώπη. Κορύφωση του έργου του θεωρείται ο κύκλος Eνιαίος. Ένας κύκλος που αποτελείται από 22 ταινίες συνολικής διάρκειας 80 ωρών. Το μοντάζ των ταινιών ολοκλήρωσε ο ίδιος ένα χρόνο πριν από τον θάνατό του, αλλά τα φιλμ δεν είχαν τυπωθεί έως πρόσφατα. Επιθυμίας του ήταν να προβληθούν οι ταινίες αυτές στη Λυσσαρέα της Αρκαδίας.

Αν μπορούμε να πούμε κάτι για τον Γκρέγκορι Μαρκόπουλος χωρίς φλυαρίες και επαναλήψεις αυτό θα συμπυκνωνόταν στο ότι, κατάφερε να φτάσει σε ένα τέτοιο κινηματογραφικό ύψος, αλλά και στην ουσία του σινεμά μέσω μιας εξαιρετικής αγνότητας και απλότητας, με λιτά μέσα, αδιαφορώντας για όλα αυτά που ο κινηματογράφος, ιδιαίτερα ο αμερικάνικος μας έχει συνηθίσει, υπερβολή, λάμψη, πρωταγωνιστές, εφέ κλπ. Ο Μαρκόπουλος αντιλαμβάνονταν την ταινία σαν διαδικασία ενιαία, δίχως να διαχωρίζει τον σκηνοθέτη, τον διευθυντή φωτογραφίας ή τον μοντέρ. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να λειτουργεί εξ ολοκλήρου ο ίδιος σαν Δημιουργός στις ταινίες του και ως εκ τούτου επιτύγχανε μια πρωτοφανή συνέπεια στην οπτική τους αντίληψη. Έχοντας λοιπόν αυτά τα σπάνια στοιχεία το έργο τούτου του μοναδικού και ασυμβίβαστου καλλιτέχνη που θα ήταν λάθος να τον δούμε απλά σαν έναν ακόμα αμερικανό εικαστικό του πειραματικού (underground) κινηματογράφου, ισορροπεί μοναδικά η αγνότητα με το αισθησιακό και ερωτικό στοιχείο, χαρακτηριστικό της μεσογειακής του καταγωγής. Χρώματα, αισθησιασμός, ερωτικές σκηνές, τρόπος αφήγησης αλλά και η μικτή τεχνική που χρησιμοποιούσε στο μοντάζ - κίνηση, ακινησία – μας φανερώνουν έναν σπουδαίο δημιουργό, έναν δημιουργό που είχε στόχο όχι μόνο την αισθητική αρτιότητα, αλλά και την έρευνα.

Όπως ήταν φυσικό οι καινοτομίες του Γκρέγκορι Μαρκόπουλος αξιοποιήθηκαν από πολλούς νεότερους δημιουργούς του ανεξάρτητου κυρίως σινεμά, αλλά και από καλλιτέχνες της βίντεο αρτ.

Αξίζει να σημειώσουμε εδώ, ότι, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα το βιβλίο του Γκρέγκορι Μαρκόπουλος, Βουστροφηδόν και άλλα γραπτά, που περιέχει τέσσερις ενότητες από ποιητικές σκέψεις του Γκρέγκορι Μαρκόπουλος για τον κινηματογράφο. Τη μετάφραση στα ελληνικά, έκανε η κριτικός χορού Νατάσα Χασιώτη.

Τέμενος

Το 1980 ο Γκρέγκορι Μαρκόπουλος εγκαταστάθηκε στην Πελοπόννησο, όπου μαζί με το φίλο, κινηματογραφιστή και σύντροφο της ζωής του Ρόμπερτ Μπίβερς (Robert Beavers), ίδρυσαν το «Τέμενος»- υπαίθριες προβολές ταινιών στην ειδυλλιακή Λυσσαρέα, που συνεχίστηκαν ως το 1986. Η ιδέα του Μαρκόπουλος για το «Τέμενος» γεννήθηκε από την ανάγκη του να δημιουργήσει ένα μόνιμο απομονωμένο χώρο προβολής, όπου θα κυριαρχεί το συναίσθημα της πληρότητας με το όραμα της ιδανικής εναρμόνισης τοπίου και κινηματογραφικού έργου. Ο ίδιος ορίζει ως Τέμενος (σύμφωνα με τον αρχαίο ελληνικό όρο που αναφέρεται στην παράδοση του Aσκληπιού και σημαίνει «αποκεχωρισμένο τεμάχιο γης» ή «τμήμα γης, κυρίως άλσος, με ναό ή βωμό, αφιερωμένο σε θεότητα ή ήρωα»). Για το όραμα αυτό επέλεξε μια αμφιθεατρική θέση στη Φούσια έξω απ' τη Λυσσαρέα.

Η Temenos, Inc είναι ένα μη κρατικό και μη κερδοσκοπικό σωματείο το οποίο ιδρύθηκε το 1994 με σκοπό πέρα από την συντήρηση των ταινιών του ελληνοαμερικανού κινηματογραφιστή «την αξιοποίηση και προβολή των ταινιών που δημιούργησε ο Gregory J. Markopoulos σε συνεργασία με τον παραγωγό Robert Beavers». Τα γραφεία του Σωματείου βρίσκονται στη Νέα Υόρκη. Για την υποστήριξη αυτής της προσπάθειας το 1999 ιδρύθηκε και ο Σύλλογος («association Temenos») στη Ζυρίχη. Επειδή πολλές ταινίες που γύρισε ο Μαρκόπουλος δεν προβλήθηκαν όσο αυτός ζούσε και κυρίως η μνημειώδης σειρά των 22 ταινιών Ενιαίος, στή Ζυρίχη, διατηρείται ενιαίο αρχείο των ανέκδοτων ταινιών, παράλληλα ταξινομεί τα γραπτά του Μαρκόπουλου του συνεργάτη του R. Beavers, αλλά και κάθε τι που αναφέρεται στη δουλειά τους.

ΕΝΙΑΙΟΣ: η ύστατη και καταληκτική δημιουργία του Gregory J. Markopoulos

Σύμφωνα με τα λόγια του δημιουργού πρόκειται για μια «αποκρυστάλλωση του Χρόνου, μια αποκρυστάλλωση μέσα στο Χρόνο». Οι σημαντικές καινοτομίες του, όπως το μοντάζ με βάση την ελάχιστη μονάδα φιλμ, δηλαδή το «μεμονωμένο» καρέ, στη βάση της ταινίας ως διαδοχής μεμονωμένων καρέ που δεν περιλαμβάνει κίνηση, η συγχρονική αφήγηση παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος και η ιδιότυπα προσωπική χρήση του χρώματος, συγκλίνουν σ' ένα νέο είδος εικονοποιίας συναισθημάτων στο έργο του Ενιαίος. Ο ήχος τον οποίο ο Markopoulos επεξεργάζεται πάντα ξεχωριστά από την εικόνα στα κινηματογραφικά του έργα, απαλείφεται τελείως στον Ενιαίο.

Το μοντάζ ολοκληρώνεται ένα χρόνο πριν το θάνατό του, με αποτέλεσμα ο Markopoulos να μη δει ποτέ τη δημιουργία του ολοκληρωμένη, καθώς δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να τυπώσει τα φιλμ. Εδώ και χρόνια, βρίσκεται σε εξέλιξη, με πρωτοβουλία του ιδρύματος Temenos στη Ζυρίχη, η προσπάθεια αποκατάστασης και εκτύπωσης του συνολικού έργου, με την προοπτική της συστηματικής παρουσίασής του, κατά την επιθυμία του ίδιου του δημιουργού, στην τοποθεσία Τέμενος κοντά στη Λυσσαρέα της Αρκαδίας, τόπο καταγωγής του πατέρα του.

Η παγκόσμια πρώτη προβολή των ενοτήτων Ι και ΙΙ του Ενιαίος έγινε στην ίδια τοποθεσία που είχε επιλέξει ο δημιουργός τους κοντά στη Λυσσαρέα της Αρκαδίας, τον Ιούνιο του 2004. Η προβολή των ενοτήτων III, IV, V του έργου Ενιαίος έγινε ξανά στην «Τέμενος» το τριήμερο 27, 28, και 29 Ιουνίου 2008, σε συνέχεια της πρεμιέρας των ενοτήτων I και II, που πραγματοποιήθηκε στην ίδια τοποθεσία το 2004, για να ακολουθήση η παγκόσμια πρώτη προβολή των ενοτήτων VI, VII, VIII του έργου Ενιαίος κατά το τριήμερο 29, 30 Ιουνίου και 1η Ιουλίου 2012 μπροστά σ’ ένα ενθουσιασμένο και συγκινημένο κοινό τόσο από το εξωτερικό, όσο κι από την Ελλάδα, αλλά και τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής που παρακολούθησαν με δέος τις προβολές, σε τούτη την μοναδική τοποθεσία που ο ίδιος ο δημιουργός επέλεξε και οραματίστηκε για την προβολή του έργου του. Να προσθέσουμε ότι κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, το ελληνικό κοινό ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο του Γκρέγκορι Μαρκόπουλος στο Κέντρο Πειραματικού Κινηματογράφου, έναν από τους ελάχιστους αθηναϊκούς χώρους που έχουν φιλοξενήσει έργο του σκηνοθέτη.

Ο Γκρέγκορι Μαρκόπουλος τούτος ο πρωτοπόρους της Έβδομης Τέχνης δεν είναι απλώς μια θρυλική μορφή, ένα στερεότυπο του μοναχικού, ασυμβίβαστου καλλιτέχνη. Τα αποτυπώματά του δεν είναι παρά, ορισμένες πανέμορφες ταινίες και οι αναζητήσεις του σχετικά με την κατασκευή των οπτικών αντιλήψεων, αναζητήσεις που παραμένουν καίριες και καθ' όλα στο «πνεύμα της εποχής». Οι ταινίες του αποτελούν σχόλια στην οπτική γλώσσα και προοιωνίζονται τα διλήμματα που κυριαρχούν στις σύγχρονες εικαστικές τέχνες σχετικά με την εγκατάλειψη της γραμμικής αφήγησης και την «αποσπασματικότητα» της συλλογικής εμπειρίας.

Επίσημη ιστοσελίδα της ΤΕΜΕΝΟΣ: http://www.the-temenos.org/

Πηγές:

- Αποσπάσματα από το Μagus of Μemory του Kirk Alan Winslow. Το πλήρες κείμενο εκδόθηκε αρχικά στον κατάλογο του Ευρωπαϊκού Φεστιβάλ Media Art, Osnabrück 1999.

- Γκρέγκορι Μαρκόπουλος, Βουστροφηδόν και άλλα γραπτά, μτφ. Νατάσα Χασιώτη, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2004

Twice A Man (1963)

Γκρέγκορι Μαρκόπουλος και Τέμενος- Ιδιοφεγγής, μια ταινία της Ευδοξία Μπρα

Στο ντοκιμαντέρ Γκρέγκορι Μαρκόπουλος και Τέμενος- Ιδιοφεγγής (Gregory Markopoulos and Temenos: Radiating with ones own light, Ελλάς/ Γερμανία/ ΗΠΑ, 86', 2010), η Ευδοξία Μπρα ακολουθεί τα ίχνη της ζωής και του έργου του σκηνοθέτη Γκρέγκορι Μαρκόπουλου, καθώς και την πνευματική κληρονομιά του Τεμένους, μιας υπαίθριας κινηματογραφικής προβολής στην Πελοπόννησο. Όπως εξομολογήθηκε η ίδια στην συνέντευξη Τύπου, η μεγαλύτερη πρόκληση και την ίδια στιγμή η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισε στην υλοποίηση του ντοκιμαντέρ, ήταν να καταφέρει να εξασφαλίσει τα δικαιώματα των ταινιών και των φωτογραφιών του Γκρέγκορι Μαρκόπουλου. Σε αυτό το κομμάτι είχε την τύχη να την βοηθήσει ιδιαίτερα ο σκηνοθέτης Ρόμπερτ Μπίβερς, ο οποίος συνεχίζει τις προβολές του έργου του Μαρκόπουλου στην Ελλάδα. «Ο Ρόμπερτ μου είχε πει ότι ο Γκρέγκορι δεν θα ήθελε να γυριστεί ένα τέτοιο ντοκιμαντέρ, διότι γενικότερα απέφευγε τις ταμπέλες και δεν έθετε “κεφάλαια” στο βιβλίο της ζωής του» ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Μπρα. Και πρόσθεσε: «Επιθυμία του Ρόμπερτ Μπίβερς είναι να γίνει σιγά - σιγά γνωστό το έργο του Γκρέγκορι Μαρκόπουλου στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Θεωρώ, ωστόσο, ότι ο Ρόμπερτ δεν θα μου επέτρεπε να κάνω αυτό το ντοκιμαντέρ εάν δεν πίστευε και ο ίδιος πραγματικά ότι αυτό είναι σωστό».
Η ταινία στο imdb: Εδώ

L to R - Andy Warhol, Gregory Markopoulos, Tylor Mead, Gerard Malanga, Jack Smith. Andy Warhol’s factory. © Dennis Hopper.

Συνέντευξη του Ρόμπερτ Μπίβερς (Robert Beavers) στον Αυγουστίνο Ζενάκο στο ΒΗΜΑ

Συναντηθήκαμε προ ημερών στο κυλικείο του Ινστιτούτου Γκαίτε. Είχα την τύχη να παρακολουθήσω δύο σύντομες ταινίες, το Ming Green και το Bliss, και μετά την προβολή ζήτησα από τον Ρόμπερτ Μπίβερς να μου μιλήσει λίγο για την ιδιότυπη τεχνική του Μαρκόπουλου.

«Το καταπληκτικό» μου είπε ο Ρόμπερτ Μπίβερς «είναι αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε "στατική ροή". H ποιότητα της σύνθεσης έχει τρομερή ακρίβεια και εν τούτοις, λόγω της πολύ ειδικής τεχνικής του μοντάζ, επιτυγχάνεται η συνύπαρξη "στάσης" και "ροής". Βέβαια σε ορισμένες ταινίες, όπως στο "Psyche", υπάρχουν πολύ όμορφες κινήσεις της κινηματογραφικής μηχανής, γενικά όμως ο Μαρκόπουλος απέδιδε την κίνηση με το μοντάζ».

Είπα στον Ρόμπερτ Μπίβερς ότι παρακολουθώντας τις σύγχρονες εικαστικές τέχνες διαπιστώνει κανείς πως πολλά έργα video είναι «παιδιά» του Μαρκόπουλου.

«Αυτό είναι αλήθεια» μου απάντησε. «Δεν ξέρω όμως αν θα τα αναγνώριζε!..» συμπλήρωσε γελώντας.

Ποια ήταν λοιπόν, ρώτησα, η ιδέα του «Τεμένους», το οποίο ο Μαρκόπουλος πρωτοεμπνεύστηκε μαζί με τον Ρόμπερτ Μπίβερς;

«H λέξη "Τέμενος"» απάντησε ο Μπίβερς «σημαίνει έναν τόπο χωριστό από όλους τους άλλους. Ο Μαρκόπουλος την αντιλαμβανόταν με το πρόσθετο χαρακτηριστικό του τόπου στον οποίον τίποτε δεν γεννιέται και τίποτε δεν πεθαίνει. H βασική ιδέα ήταν η δημιουργία ενός χώρου θέασης σε αρμονία με το έργο. Επιπλέον, η δημιουργία ενός πλαισίου για τη διατήρηση του έργου, στο οποίο να μπορεί να διαφυλαχθεί μια οργανική ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό ο σοβαρός μελετητής θα έχει πρόσβαση στο σύνολο του έργου, σε όλες τις λήψεις πριν από το μοντάζ, στις σημειώσεις, στα σχέδια, στα ποιήματα, στα δοκίμια, στα ημερολόγια... Όλα αυτά βρίσκονται σήμερα στη Ζυρίχη. Πρέπει να αντιληφθείτε ότι για οποιαδήποτε ταινία, είτε εμπορική είτε "πειραματική", είναι πολύ σπάνια η διαφύλαξη του συνόλου του έργου. Στον εμπορικό κόσμο συνήθως ο σκηνοθέτης δεν έχει στην ιδιοκτησία του τα αρνητικά. Παίρνει μισθό και διατηρεί ορισμένα δικαιώματα αλλά η ταινία ανήκει στον παραγωγό. Οι παραγωγοί δεν είναι πολύ προσεκτικοί με τέτοιου είδους πράγματα, ο κινηματογραφικός κόσμος πάσχει από μια χαρακτηριστική "μυωπία" σε σχέση με τη συντήρηση των έργων».

Ο Μαρκόπουλος λοιπόν εμπνεύστηκε το «Τέμενος» για τις δικές του μόνο ταινίες;

«Για τις δικές του» απάντησε ο Ρόμπερτ Μπίβερς «και για τις δικές μου. Ήμασταν μαζί τότε. Ο Μαρκόπουλος εμπνεύστηκε το "Τέμενος" ως ένα είδος πρωτοτύπου. H ιδέα ήταν να δούμε τις ταινίες με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Είχε κατά καιρούς απογοητευτεί πολύ από τις προβολές των ταινιών του. Έχει μεγάλη σημασία να δει κανείς ταινίες σαν του Μαρκόπουλου στις σωστές συνθήκες. Γνώρισα τον Μαρκόπουλο το 1965. Γυρίσαμε μαζί την ταινία Eros o Basileus το 1966 και τον είδα επίσης να κινηματογραφεί το Ming Green. Ύστερα ο Γκρέγκορι πήγε στο Σικάγο για να γίνει ο πρώτος καθηγητής κινηματογράφου στο Ινστιτούτο Τεχνών και εγώ ήρθα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Ο Μαρκόπουλος ήρθε τότε και αυτός στην Ελλάδα και γύρισε το Bliss στην Ύδρα. Το "Τέμενος", τις υπαίθριες προβολές στην Αρκαδία, το ξεκινήσαμε το 1980 αλλά μέναμε στην Ευρώπη και ζούσαμε μεταξύ Ελβετίας και Ελλάδας από πιο παλιά».

Εκείνη την εποχή, ρώτησα τον Ρόμπερτ Μπίβερς, ο Μαρκόπουλος παρουσίαζε δημόσια τις ταινίες του ή είχε ήδη αποτραβηχτεί;

«Ως το 1973 περίπου τις παρουσίαζε κανονικά στους κινηματογράφους» μου απάντησε. «Εκείνη περίπου την εποχή απέσυρε τις ταινίες του από τη διανομή. Είχε μερικές πολύ κακές εμπειρίες με τους διανομείς. Επίσης δεν ήθελε να συνδέεται πλέον με τον Νέο Αμερικανικό Κινηματογράφο. Δεν έβλεπε τον κινηματογράφο ως μέσο καταγραφής μιας ερμηνείας, έβλεπε την ουσία στο ίδιο το μέσο. Μάλιστα χρησιμοποιούσε τη φράση "η ταινία ως ταινία". Εμπνεόταν από τις άλλες τέχνες, ζωγράφιζε μάλιστα ο ίδιος. Αλλά αυτό που τον ξεχωρίζει είναι η δύναμη της απλοποίησης, η στόχευση στο κέντρο μιας τέχνης. Το έκανε αυτό με μεγάλη συνέπεια για όλη του τη ζωή. Αυτό είναι σχεδόν το αντίθετο όσων έχουμε συνηθίσει στον κινηματογράφο. Ο κινηματογράφος είναι εντυπωσιασμός, είναι ταχύτητα, είναι περισπασμός. H κατεύθυνση του Μαρκόπουλου ήταν προς την ακινησία, προς το μυστήριο της ενότητας και της διάρκειας. Ο Μαρκόπουλος κάποια στιγμή πήρε την απόφαση να σταματήσει να εκτυπώνει τις ταινίες του και να συγκεντρωθεί στο να φτιάχνει καινούργια δουλειά. Παλαιότερες ιδέες μαζί με νέο υλικό τελικά οργανώθηκαν σε 22 κύκλους ταινιών υπό τον τίτλο Ενιαίος».

Πρόκειται, είπα, για το υλικό που ο Ρόμπερτ Μπίβερς παλεύει τώρα να συντηρήσει και να εκτυπώσει;

«Ναι» μου απάντησε «αλλά όχι μόνο. H προσπάθεια αφορά όλο το αρχείο. Ευτυχώς συναντώ κάποιο ενδιαφέρον. Το Ίδρυμα Κωστοπούλου, για παράδειγμα, εδώ στην Ελλάδα χορήγησε τη συντήρηση και την εκτύπωση των ταινιών που θα δείξουμε στο Ινστιτούτο Γκαίτε. Πράγματι, όμως, το "Ενιαίος" είναι το πιο δύσκολο. Το Ίδρυμα Schwyzer Winiker της Ζυρίχης ευτυχώς χορήγησε τη συντήρηση και την εκτύπωση των τεσσάρων πρώτων κύκλων. Αυτούς προγραμματίζουμε να προβάλουμε τον Ιούνιο του 2004 στο ίδιο σημείο όπου είχαμε κάνει τις προβολές το 1980. Ελπίζω ότι, εφόσον καταφέρουμε να πραγματοποιήσουμε και πάλι τις προβολές στην Αρκαδία, θα είμαστε σε θέση να επιτύχουμε τις σωστές συνθήκες. H προβολή στο Ινστιτούτο Γκαίτε είναι μια εισαγωγή σε αυτό το μεγάλο γεγονός που θα είναι η παρουσίαση των πρώτων τεσσάρων κύκλων του "Ενιαίος"».

Πηγή:

Βήμα, 25/05/2003, συνέντευξη στον Αυγουστίνο Ζενάκο (ολόκληρη η συνέντευξη Εδώ)

Ο Γκρέγκορι Μαρκόπουλος κατά το κόψιμο της ταινίας The Illiac Passion (1965)

ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ

A Christmas Carol, 1940. 8mm, black and white, silent; 5 minutes (18 frames per second
Du sang, de la volupté et de la mort, (Of Blood, of Pleasure and of Death), 1947 - 48. A trilogy. Dedicated to Carter H. Wolff, Jr.
Part I : Psyche. 16mm film, color, sound; 25 minutes.
Part II: Lysis. 16mm film, color, sound; 30 minutes.
Part III : Charmides. 16mm film, color, sound;15
Christmas U.S.A. (also known as Xmas-USA-1949), 1949. 16mm film
The Dead Ones, 1949. 35mm film
Jackdaw, 1950. 16mm film, color and black-and-white, silent; 14 minutes.
L'Arbre aux champignons (The Tree of Mushrooms), 1950. 16mm film, black-and-white, silent
Swain (previously known as Rain black, My Love),1950. 16mm film, color, sound; 24 minutes.
Flowers of Asphalt, 1951. 16mm film, black-and-white,silent; 7 minutes
Father's Day, 1952. 16mm film color and black-and-white, silen; approximately 6 minutes (unfinished).
Eldora, 1953. 8mm film, color, siilent; 11 minutes.
Serenity, 1961. 35mm film, color, sound; originally edited in two versions. Version I, 70 minutes; version II, 90 minutes.
Twice a Man, 1963. 16mm, color, sound; 49 minutes
Rushes for "The Illiac Passion" circa 1964. 16mm film, color, silent; 12 minutes.
Galaxie, 1966. 16mm film, color, sound; 82 minutes
Ming Green, 1966. 16mm film color, sound; 7 minutes.
Test with masques for "The Illiac Passion", 1966. 16mm film, color, silent; 3 minutes.
Bliss, 1967. 16mm film, color, sound; 6 minutes.
Eros, O Basileus (Eros, the King), 1967. 16mm film, color, sound; 45 minutes.
Himself As Herself, 1967. 16mm film, color, sound; 60 minutes
The Illiac Passion, 1964-67. 16mm film, color, sound; 92 minutes
Through a Lens Brightly : Mark Turbyfill, 1967. 16mm film, color, sound; 15 minutes.
The Divine Damnation, (original title: The Damnation of Damien), edited in 1968, printed in 1972. 16mm film, color, sound; 57 minutes.
Gammelion, 1968. 16mm film, color, sound; 55 minutes.
The Mysteries, 1968. 16mm film, color, sound; 80 minutes.
Index - Hans Richter, 1969. 16mm film, color, sound; 30 minutes.
The Olympian, 1969. 16mm film, color, silent; 23 minutes
Political Portraits, 1969. 16mm film, color, sound; 70 minutes.
Sorrows, 1969. 16mm film, color, sound; 6 minutes.
Alph, 1970. 16mm film, color, silent; 15 minutes.
Genius, 1970. 16mm film, color, silent; 60 minutes. Hagiographia (first version), 1970. 16mm film, color, silent; 60 minutes. Filmed in Mistra, Greece. Preserved in Anthology Film Archives, New York.
Moment, 1970. 16mm film, color, silent; 8 minutes.
Cimabue! Cimabue!, 1971. 16mmfilm,
Doldertal 7, 1971. 16mm film, color, silent; 8 minutes.
Saint Acteon, 1971. 16mm film, color, silent. 12 minutes.
35, boulevard General Koenig, 1971. 16mm film, color, silent. 8 minutes
Hagiographia (second version), 1973. 16mm film, color, silent; 60 minutes.
Heracles, 1973. 16mm film, color,
ENIAIOS, 1948 - 1990. 22 film cycles; 16mm film, color.

Αναλυτκή φλμογραφία: http://www.the-temenos.org/gm_filmography.htm#top

Christmas USA (1949)

Eros, O Basileus (1967)

Himself As Herself (1967)

Ο Andy Warhol στην ταινία The Illiac Passion του Gregory Markopoulos

Ο Γκρέγκορι Μαρκόπουλος (αριστερά) με τον Τζακ Σμιθ, το 1964, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του The Illiac Passion

ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ

Du sang, de la volupté et de la mort (1947-48); 3 parts: Psyche, Lysis, Charmides
The Dead Ones (1949, unfinished)
Christmas, U.S.A. (1949); 13 min
Swain (1950)
Flowers of Asphalt (1951)
Serenity (1961)
Twice a Man (1963)
Galaxie (1966)
Ming Green (1966)
Bliss (1967)
Eros, O Basileus (1967)
Himself As Herself (1967)
The Illiac Passion (1964-67)
Through a Lens Brightly: Mark Turbyfill (1967)
The Divine Damnation (1968)
Gammelion (1968)
The Mysteries (1968)
Index - Hans Richter (1969)
The Olympian (1969)
Political Portraits (1969)
Sorrows (1969)
Alph (1970)
Genius (1970)
Hagiographia (1970, first version)
Moment (1970)
Cimabue! Cimabue! (1971)
Doldertal 7 (1971)
Saint Actaeon (1971)
35, Boulevard General Koenig (1971)
Hagiographia (1973, second version)
Heracles (1973)
Meta (1973)
Prosopographia (1976)
Eniaios (1948-c.1990, κύκλος 22 ταινιών)