Θερμὲς εὐχὲς γιὰ Καλὴ Χρονιά...!!

"Tom of Finland", a film by Dome Karukoski

Tom of Finland, μιὰ ταινία τοῦ Ντὸμ Καρουκόσκι

Οἱ Φινλανδία, χώρα ποὺ αὐτοανακυρίχτηκε ἀνεξάρτητο κράτος μόλις τὸ 1917, μέσα στὴ σύγχυση ποὺ ἔφερε ἡ Ὀχτωβριανὴ ἐπανάσταση, ἔχει νὰ ἐπιδείξει μιὰ ἱστορία σύντομη –κάπου 700 ἐτῶν– ἀφοῦ οἱ μογγολικῆς καταγωγῆς Φίννοι, λαὸς ποὺ ἐγκαταστάθηκε ἐκεῖ ἐρχόμενος ἀπὸ τὴν περιοχὴ τοῦ Καυκάσου τὸν 11ο αἰώνα, καὶ ἀπὸ τὸν ὁποῖο ἀποτελεῖται σήμερα ὴ Φινλανδία, ἔδωσαν τὸ ὄνομά τους στὴ χώρα. Τὸ 1901 ἔγινε ὁ μεγάλος ξεσηκωμὸς τῶν Φινλανδῶν ποὺ χτύπησαν ἀνηλεῶς τοὺς Ρώσους, οἱ ὁποῖοι πανικόβλητοι τοὺς ἀφαίρεσαν τὸ Σύνταγμα ποὺ τοὺς ἔχαν δώσει. Ἀκολούθησε μάλιστα καὶ νέα κλιμάκωση καὶ ἔνταση τὸ 1905.

Τὸ 1939, καθὼς ὁ Β᾿ Παγκόμιος Πόλεμος ἦταν πρὸ τῶν πυλῶν, οἱ Σοβιετικοὶ πιὰ καὶ ὄχι οἱ Ρῶσοι, ζητοῦν ἀπὸ τοὺς Φινλανδοὺς νὰ τοὺς παραχωρήσουν ἐδάφη προκειμένου νὰ ἐγκαταστήσουν τὶς στρατιωτικές τους βάσεις. Οἱ Φινλανδοὶ ὅμως ἀρνοῦνται, ἔτσι οἱ Σοβιετικοὶ εἰσβάλλουν στὴ Φινλανδία καὶ τῆς ἐπιβάλλουν μιά –εὐνοϊκὴ γι᾿ αὐτήν– συνθήκη εἰρήνης. Καὶ ἐρχόμαστε στὸ 1941, χρονιὰ ποὺ οἱ Φινλανδοὶ συμμαχοῦν μὲ τὸν Χίτλερ καὶ εἰσβάλλουν στὴ Ρωσία. Ἡ ἥττα ὅμως τῆς ναζιστικῆς Γερμανίας ἀποτελεῖ, οὐσιαστικά, καὶ ἢττα τῆς Φινλανδίας, ποὺ θὰ ἀναγκαστεῖ, μετὰ τὸ πέρας τοῦ πολέμου νὰ ἐκχωρίσει στὴ ΕΣΣΔ τὰ ἀμφισβητούμενα ἐδάφη.

Ἡ παραπάνω συντομότατη ἀναφορά μας στὴν πρόσφατη ἱστορία τῆς Φινλανδίας ἀποτελεῖ καὶ ἕνα κομβικὸ σημεῖο προκειμένουνὰ δοῦμε τούτη τὴν ταινία, ἀφοῦ ἡ ἴδια ἡ ταινία τοποθετεῖται ἱστορικά, καὶ γενικὰ θὰ λέγαμε πὼς δὲν ἀγνοεῖ τὸ ἱστορικὸ πλαίσιο, πράγμα ποὺ συστηματικὰ βλέπουμε νὰ κάνουν ἀρκετὲς ταινίες τώρα πιά.

Ὁ Τούκο Λαακσόνεν (Touko Laaksonen), ὅπως ἦταν τὸ πραγματικό του ὄνομα –τὸ Tom Of Finland ἦταν τὸ καλλιτεχνικὸ ψευδώνυμο ποὺ ἐπέλεξε προκειμένου νὰ δημοσιεύσει τὸ ἔργο του– γεννήθηκε στὶς 8 Μαΐου τοῦ 1920, τρία χρόνια δηλαδὴ ἀφότου ἡ Φινλανδία αὐτοανακυρίχτηκε ἀνεξάρτητο κράτος. Ἡ οἰκογένειά του ἦταν μιὰ μεσοαστικὴ οἰκογένεια δασκάλων. Περισσότερα γιὰ τὴ βιογραφία τοῦ Tom Of Finland ὁ ἀναγνώστης μπορεῖ νὰ διαβάσει στὸ σχετικὸ ἀφιέρωμα τοῦ blog: (κλὶκ ἐδῶ).

Ὁ σκηνοθέτης Ντόμε Καρουκόσκι, εὔστοχα θὰ ἔλεγε κανείς, ἑστιάζει στὶς ἀπαγορεύσεις καὶ στὸ ἀνομολόγητο τῆς ὁμοερωτικῆς σεξουαλικῆς ἐπιθυμίας, ἀλλὰ καὶ στὸ γεγονὸς πὼς ἡ τέχνες ποὺ ἔχουν ὡς θεματική τους τέτοιες μορφὲς σεξουαλικότητας δὲν ἦταν μπορετὸ νὰ βροῦν τὸ δρόμο τους, προκειμένου νὰ συναντηθοῦν μὲ τὸ κοινό τους.

Ἡ ταινία, ἂν καὶ μᾶς παρουσιάζει τὴ στρατιωτικὴ περίοδο τοῦ Τοῦκο, τὴν περίοδο δηλαδὴ ποὺ ὑπηρέτησε τὴ στρατιωτική του θητεία, ἀρνῆται νὰ μᾶς ξεκαθαρίσει πὼς ὁ Τοῦκο ὑπηρετοῦσε στὸ πλευρὸ τῶν ναζί –καθ᾿ ὅλη τὴ διάρκειά της δὲν βλέπουμε οὔτε ἕναν ἀγκυλωτὸ σταυρό- μαχόμενος γιὰ ἕναν κόσμο ποὺ θὰ κυριαρχεῖ ὁ ὁλοκληρωτισμὸς καὶ ὁ φασισμός. Καὶ γνωρίζουμε βέβαια τὸ πῶς ἡ ναζιστικὴ Γερμανία τοῦ Χίτλερ φέρθηκε στοὺς ὁμοφυλόφιλους, συγκεντρώντάς τους στὰ στρατόπεδα τοῦ θανάτου, φορώντας τους τὸ ρὸζ τρίγωνο...

 Ἀπὸ τὴν ἄλλη, μπορεῖ νὰ ἱσχυριστεῖ κανεὶς πώς, οὐσιαστικά, οὔτε καὶ ὁ ἴδιος ὁ Τοῦκο γνώριζε γιατὶ μάχονταν... καὶ σίγουρα ἀγνοοῦσε τὶς ναζιστικὲς ἐκκαθαρίσεις καὶ τὴ θανάτωση χιλιάδων ὁμοίων του, ἀλλὰ καὶ Ἑβραίων καὶ κομμουνιστῶν στὰ στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ὰὐτὸ ἀκριβῶς ἐξυπηρετεῖ δραματουργικὰ καὶ τὸ γεγονὸς ποὺ τὸν στοιχειώνει· τὸ ὅτι σκότωσε ἐν ψυχρῶ ἕναν ὄμορφο Ρῶσο ἀλεξιπτωτιστή, τὴ στιγμὴ ποὺ αὐτὸς προσγειώθηκε, ἀπρόσμενα, μπρός του. Ὅμως ὁ πόλεμος δὲν γνωρίζει ἀπὸ συναισθηματισμούς. Μᾶς τὸ μαρτυράει ὸ Ποιητὴς τῶν Ποιητῶν, ὁ Ὅμηρος, ὅταν μᾶς λέει πὼς ὅλους τοὺς θερίζει ὁμοίως!

Ἐπιπλέον, σεναριογράφοι καὶ σκηνοθέτης ἀφήνουν ἀπέξω ἀπὸ τὴν ταινία τους τὴν φετιχιστικὴ ἐμμονὴ τοῦ Τοῦκο στὸ ναζισμό, ἀφοῦ σχεδὸν ὅλο τὸ ἔργο του φλερτάρει –εἰδωμένο ἀπὸ εἰκαστικὴ ἀπεικονιστικὴ γλώσσα πάντα– μὲ τὰ ἔργὰ τοῦ ναζισμοῦ – πέραν τοῦ γεγονότος ὅτι ὑιοθέτησε τὴ ναζιστικὴ ἀμφίεση καὶ στὸν κοινωνικό του βίο. Νὰ θυμήσουμε ἐν τάχη τὶς ἐκθέσεις παραστατικῆς ζωγραφικῆς ποὺ προωθοῦσε τὸ ναζιστικὸ καθεστῶς τοῦ Χίτλερ, παρουσιάζοντας παράλληλα ἐκθέσεις μὲ ἔργα μοντέρνων κινημάτων, ὅπως ὁ ἐξπρεσιονισμός, ὑπὸ τὸν τίτλο Ἐκφυλλισμένη Τέχνη. Ἀρνοῦνται ἐπίσης καὶ ἀποφεύγουν νὰ ἑρνημεύσουν, νὰ τονίσουν καὶ νὰ δείξουν τὴν καλλιτεχνικὴ τρέλλα, τὴν προκλητικότητα, κυρίως ὅμως τὸν ἄκρατο, τολμηρὸ ἐρωτισμὸ τῶν σχεδίων τοῦ Τοῦκο.

Ὁ σκηνοθέτης Ντόμε Καρουκόσκι, μὲ ἐπιμονὴ ὅμως, ἑστιάζει στὶς ἀνώνυμες, γρήγορες καὶ ἀγχωτικὲς συνευρέσεις τῶν ὁμοφυλόφιλων ποὺ πραγματοποιοῦνται σὲ πάρκα, τουαλέτες καὶ λέσχες, πάντα κάτω ἀπὸ τὸν φόβο μιᾶς ἀστυνομικῆς ἐφόδου, ἀλλὰ καὶ στὸ γεγονὸς τῆς δυσκολίας/ἀπαγόρευσης τῆς δημοσίευσης τῶν τολμηρῶν σχεδίων τοῦ συνεσταλμένου ἀλλὰ συνειδητοποιημένου καὶ παραγωγικότατου Τοῦρο, μέχρι τὴ στιγμὴ ποὺ αὐτὰ θὰ ἔρθουν στὴν Ἀμερική, ἡ ὁποία θὰ τὸν δοξάσει καὶ θὰ τὸν τοποθετήσει στὸ ψηλότερο βάρθρο τῆς gay εἰκονογραφίας. Ἐδῶ ἔγκειται τὸ ἐπιτυχημένο κομμάτι τῆς ταινίας του.

Ἀπὸ τὴ συννεφιασμένη, ὁμιχλώδη Φιλανδία, ὁ Τόμ, τώρα πιά, θὰ βρεθεῖ στὸν ξάστερο, καταγάλανο οὐρανὸ τῆς Ἀμερικῆς καὶ μετὰ ἀπὸ χρόνια ἀσφυξίας θὰ ἀναπνεύσει τὸν ἐλεύθερο ἀέρα της. Ὁ Τὸμ στάθηκε τυχερὸς μιὰ καὶ τὸ 1962 τὸ Ἀνώτατο Δικαστήριο ἀποποινικοποίησε τὸ ἀνδρικὸ γυμνό· ἀποφάνθηκε δηλαδὴ πὼς καλλιτέχνες ὁπως ὁ Τὸμ ἀλλὰ κυρίως φωτογράφοι μποροῦν νὰ δημοσιεύουν ἐλεύθερα φωτογραφίες καὶ σχέδια γυμνῶν ἀντρῶν, ἀφοῦ κάτι τέτοιο δὲν θεωροῦνταν ἄσεμνο πιά! Ἔτσι ἡ ζήτηση γιὰ δουλειὲς μὲ αὐτὴ τὴ θεματικὴ αὐξήθηκαν ἀπὸ περιοδικὰ ὅπως τὸ Beefcake.

Μέσα στὰ ἑπόμενα χρόνια τῆς δεκαετίας τοῦ ᾿70, μιὰ σειρὰ ἐκθέσεων στὸ Λὸς Ἄντζελες, Σὰν Φρανσίσκο καὶ Νέα Ὑόρκη, ἔκανε γνωστὸ τὸν ντροπαλὸ καλλιτέχνη τοῦ Ἐλσίνκι.

Ὅμως ἡ μοίρα δὲν ἔχει πεῖ τὸν τελευταῖο της λόγο, ἔτσι ὁ Τὸμ θὰ βρεθεῖ μέσα στὸν κυκλώνα τῆς ἐπιδημίας τοῦ αἰώνα, ποὺ ἀρχικὰ χτυπᾶ σκληρὰ τοὺς ὁμοφυλόφιλους στὶς πόλεις τῆς Ἀμερικῆς ἀλλὰ καὶ τὸ φιλικό του περιβάλλον, καὶ θὰ κατηγορηθεῖ πὼς μὲ τὰ χαρούμενα, ἐλεύθερα καὶ ἡδονιστικὰ σκίτσα του ἔφερε τὴ χαλάρωση τῶν ἠθῶν καὶ τὴν ἄρση τῆς ἐγκράτιας. Λὲς καὶ αὐτὰ περίμεναν οὶ Ἀμερικανοί!!

Ὅμως ὁ διαμορφωμένος ἀπὸ τὰ ἀσφυκτικὰ ἐρωτικὰ ἤθη, ἀρχικὰ συνεσταλμένος Τόμ, τώρα γνωρίζει γιατί πρέπει νά συνεχίσει νὰ σχεδιάζει τὶς «ἱερὲς» εἰκόνες του, ἀπτόητος...

Ἡ ταινία ἀποτελοῦσε τὴν ἐπίσημη συμμετοχὴ τῆς Φνιλανδίας στὰ Ὄσκαρ, χωρὶς νὰ τιμηθεῖ μὲ τὸ πολυπόθητο, χρυσὸ ἀγαλματίδιο.

Στοιχεῖα τῆς ταινίας:

Σκηνοθεσία: Ντὸμ Καρουκόσκι (Dome Karukoski)

Σενάριο: Ἀλέκσι Μπάρντι (Aleksi Bardy) κ.ἄ.

Φωτογραφία: Λάσε Φρανκ (Lasse Frank)

Μοντάζ: Χάρι Γλόνεν (Harri Ylönen)

Μουσική: Χίλντουρ Γκουοναντότιρ (Hildur Guðnadóttir)

Πρωταγωνιστούν: Πέκα Στρανγκ (Pekka Strang), Λόρι Τίκανεν (Lauri Tilkanen), Τζέσικα Γκραμπόφσκι (Jessica Grabowsky), κ.ἄ.

Διάρκεια: 116 λεπτά

Παραγωγή: Ἀλέκσι Μπάρντι, Μίια Χααβίστο (Miia Haavisto), Ἀνίκα Σάκσντορφ (Annika Sucksdorff)

Διανομή: Trianon Filmcenter

Χώρα: Φινλανδία, 2017

---

© κειμένου: www.gayekfansi.blogspot.com - μὲ τὴν ἐπιφύλαξη κάθε νομίμου δικαιώματος.

© φωτογραφιῶν: στὶς ἑταιρεῖες παραγωγῆς καὶ διανομῆς.

 

 

 

 

 

 

 

«Ὕμνος στὸν κῶλο», ἕνα ποίημα ἀγνώστου ποιητῆ

Ὕμνος στὸν κῶλο

Ὧ κῶλε, καπετάνιε τῶν ψωλών(ε)

ἐσὺ ποὺ τροφαντὸς προβάλλεις

τρέμεις στὸ κάθε βῆμα τῶν ποδιών(ε)

καὶ δὲν ἀργεῖς ποτέ σου νὰ στροφάρεις.

Σένα σοῦ πρέπουν γιασεμιὰ καὶ ρόδα

σένα σοῦ πρέπουν τὰ πολλὰ καὶ τὰ μεγάλα

τὶ σέρνεις ἅμαξα χωρὶς τὴ ρόδα

νεόψητο λαγήνι ἀπὸ καμίνι, πλῆρες γάλα!

Σένα βαφτίζω βασιλιά μου,

σένα θὰ προσκυνῶ αὐγὴ καὶ βράδυ

τὴ χάρη σου γιὰ νἄχω ἄρχοντά μου

κι ἕνα σου γνέψιμο καὶ χάδι.

Τώρα σ᾿ ἀφήνω, ἀνασαιμιὰ τοῦ δυόσμου

νὰ ξεσηκώσεις σκέλη τριχωμένα,

τραγούδι ἐσὺ τοῦ Ἀπάνου Κόσμου

κι ἂν θέλεις, δώσε χάρη καὶ σὲ μένα!

---

Τὸ ποίημα βρέθηκε σὲ συρτάρι μὲ τὴν ἐρώτηση: Δύναται νὰ ἐκδωθῇ;

Εὐχαριστῶ τὸν φίλο Παναγιώτη Κ., κληρονόμο τοῦ ποιητῆ, γιὰ τὴν εὐγενικὴ παραχώρηση τοῦ ποιήματος, καὶ σέβομαι τὴν ἐπιθυμία του γιὰ τήν -πρὸς τὸ παρόν- διατήρηση τῆς ἀνωνυμίας τοῦ ποιητῆ· κληρονόμος στὸν ὁποῖο καὶ ἀνήκουν τὰ πνευματικὰ δικαιώματα (©) τοῦ παρόντος ποιήματος.

Ἀπαγορεύεται ἡ ἀναδημοσίευση, ἡ ἀναπαραγωγή, ὁλική, μερικὴ ἢ περιληπτική ἢ κατά παράφραση ἢ διασκευή καὶ ἀπόδοση τοῦ περιεχομένου του παρόντος ἔργου μὲ ὁποιοδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη συνεννόηση μαζί μας.

«Δὲν εἶμαι ὁ νέγρος σου» (I Am Not Your Negro) τοῦ Τζέιμς Μπόλντουιν (James Baldwin)

«Δὲν εἶμαι ὁ νέγρος σου» (I Am Not Your Negro) τοῦ Τζέιμς Μπόλντουιν (James Baldwin) κυκλοφορεῖ ἀπὸ τὶς Ἐκδόσεις Πόλις

Ὁ Ἀφρο-Αμερικανὸς μυθιστοριογράφος / δοκιμιογράφος καὶ μαχητὴς τῶν δικαιωμάτων τῶν Νέγρων, Τζέιμς Μπόλντουιν (James Baldwin) ἔφυγε ἀπὸ τὸν μάταιο τοῦτο κόσμο τὸ 1987. Τὰ τελευταῖα χρόνια τῆς ζωῆς του σχεδιαζε ἕνα βιβλίο βασισμένο σὲ τρεῖς φίλους του ποὺ ἦταν οἱ βασικοὶ πυλῶνες τοῦ κινήματος γιὰ τὰ πολιτικὰ δικαιώματα τῶν Νέγρων τῆς Ἀμερικῆς. Τρεῖς μεγάλες μορφὲς ποὺ καὶ οἱ τρεῖς τους δολοφονήθηκαν. Μιλᾶμε γιὰ τοὺς Μέντγκαρ Ἔβερς, Μάλκολμ Χ καὶ Μάρτιν Λοῦθερ Κίνγκ.

Ὁ Μπόλντουιν δὲν πρόλαβε νὰ ὁλοκληρώσει τὸ βιβλίο του. Τὸ πρόλαβε ὁ μαυρο-Χάροντας -γιὰ νὰ θυμηθοῦμε καὶ τὸν χαρακτηρισμὸ τοῦ Χάροντα στὰ μοιρολόγια μας.

Τὸ 1917 ὁ σκηνοθέτης Ραουλ Πὲκ (Raoul Peck) γύρισε τὴν ταινία τεκμηρίωσης Δὲν εἶμαι ὁ νέγρος σου βασισμένος στὶς σημειώσεις, στὶς συνεντεύξεις καὶ γενικὰ στὰ κεὶμενα ποὺ ὁ Μπόλντουιν εἶχε προλάβει νὰ γράψει πρὶν πεθάνει γύρω ἀπὸ αύτὸ του τὸ ἀνολοκλήρωτο πόνημα. Βασιζόμενος σὲ ὅλα αὐτὰ ἔγραψε τὸ σενάριο καὶ γύρισε τὴν ταινία. Μιὰ ταινία ποὺ κυκλοφόρησε τὸ 2017 μὲ μεγάλη ἐπιτυχία.

Ἐν συνεχείᾳ ἡ ταινία ἔγινε βιβλίο, βιβλίο μὲ κείμενα τοῦ Μπόλντουιν ἀλλὰ καὶ ἕνα βιβλίο ποὺ άποτελεῖ μιὰ θαυμάσια εἰσαγωγὴ στὸ ἔργο του, ἀφοῦ, ὅπως διαβάζουμε καὶ στὸ ὀπισθόφυλλο τοῦ βιβλίου, ἀποτελεῖ: Ἕνα ταξίδι στὸν χρόνο, ποὺ ἀποκαλύπτει τὴν τραγικὴ και βαθιὰ ἀνθρώπινη ματιὰ τοῦ Μπόλντουιν πάνω στὴν ἱστορία τῶν φυλετικῶν διακρίσεων στὶς ΗΠΑ καὶ στὸ κίνημα χειραφέτησης τῶν μαύρων.

---

Ἀφιέρωμα τοῦ blog στὸν Τζέιμς Μπόλντουιν: Κλὶκ ἐδῶ

Ἕνα ποίημα τοῦ Ναπολέοντα Λαπαθιώτη

 

 

ΣΟΥ ΕΙΧΑ ΔΟΣΜΕΝΗ

Σοῦ εἶχα δοσμένη τὴν ἀναπνοή μου, μόνο καὶ μόνο γιατὶ μοῦ τὴ ζήτησες.

Σοῦ εἶχα δοσμένο τὸ αἷμα τῆς καριδιᾶς μου: ἦταν χειμώνας, δὲν ὑπῆρχαν ρόδα –και σὺ ἀγαποῦσες τ᾿ ἄλικα ρόδα.

Σοῦ εἶχα δοσμένη κι ὅλη μου τὴ σάρκα, γιὰ νὰ κάνεις ὅ,τι σὺ νομίζεις.

Ἐσὺ τί μοὔχες δώσει γιὰ ὅλ᾿ αὐτά;

Μοῦ εἶχες τάξει μόνο ἕνα χαμόγελο· ὅμως κι αὐτὸ τὸ περιμένω ἀκόμα.

(Δὲ λέω πὼς μοὔχες τάξει τὴν καρδιά σου: τέτοιο μεγάλο δῶρο, νὰ σοῦ πῶ, δὲν τ᾿ ἀπαιτῶ καὶ δὲν τὸ περιμένω –ποτὲ κανεὶς δὲν δίνει ὅ,τι ἔχει...)

Ναπολέων Λαπαθιώτης

---

Πρώτη δημοσίευση στὸ περιοδικὸ Μπουκέτο, 27 Ἀπριλίου 1927.

...καὶ ἕνα ρεμπέτικο δίστιχο!

Κούνα μπέμπη τὸν κεφτέ σου

νὰ φχαριστηθεῖ ὁ τζές σου.

---

Λεξιλόγιον ἀπαραίτητον γιὰ τὴν κατανόησιν μερικῶν ὅρων:

μπέμπης= μπάνικος νεαρός.

Κεφτές= πρωκτός, ἐννίοτε καὶ ὸ κῶλος.

Τζές= ἐραστής, λεγάμενος, ἐνδιαφερόμενος.

Τὸ δίστιχο μετὰ τοῦ λεξιλογίου του, ἀντλήσαμε ἀπὸ τὸ Ἅγιο χασισάκι τοῦ Ἠλία Πετρόπουλου, Ἐκδόσεις Νεφέλη, Ἀθήνα 1991. 

 

«Τὸ κουαρτέτο τοῦ Χάρλεμ» (Just Above My Head) τοῦ Τζέιμς Μπόλντουιν (James Baldwin)

«Τὸ κουαρτέτο τοῦ Χάρλεμ» (Just Above My Head) τοῦ Τζέιμς Μπόλντουιν (James Baldwin) κυκλοφορεῖ ἀπὸ τὶς Ἐκδόσεις Πόλις
 
Μὲ τὸν Τζέιμς Μπόλντουιν (James Baldwin) ἀσχοληθήκαμε σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ ἀφιερώματά μας στὸ παρὸν blog, ὁπότε, ἐδῶ, δὲν ἔχουμε νὰ ποῦμε πολλά. Γιὰ ὅσους -λέμε τώρα- ἐνδιαφέρονται, ἂς δοῦν ἐδῶ.

Μὲ μεγάλη μας χαρὰ εἴδαμε πὼς μόλις πρὶν λίγες μέρες κυκλοφόρησε ἀπὸ τὶς Έκδόσεις Μεταίχμιο τὸ τελευταῖο μυθιστόρημα τοῦ Μπόλντουιν, μὲ τίτλο Τὸ κουαρτέτο τοῦ Χάρλεμ (Just Above My Head), σὲ μετάφραση τοῦ Χρήστου Οἰκονόμου. Τὴν ἐπιμέλεια τῆς ἔκδοσης ἔκανε ἡ Κωνσταντίνα Τσιάγκα.

Στὸ ὀπισθόφυλλο τοῦ βιβλίου, διαβάζουμε:

Τέσσερις νεαροὶ μαῦροι μουσικοί, μεταξὺ τῶν ὁποίων ὁ μετέπειτα διάσημος «Αὐτοκράτορας τῆς σόουλ» Ἄρθουρ Μοντάνα, ξεκινοῦν ἀπὸ τὸ Χάρλεμ τῆς δεκαετίας τοῦ ’40 γιὰ νὰ κατακτήσουν τὸν κόσμο μὲ ὄχημα τὸ πάθος τους γιὰ τὰ γκόσπελ. Τριάντα χρόνια ἀργότερα, ὅταν ὁ Ἄρθουρ θὰ βρεθεῖ νεκρὸς στὸ Λονδίνο, ὁ ἀδελφός του, ὁ Χάλ, ἐπιστρέφει στὸ παρελθὸν γιὰ νὰ ἀφηγηθεῖ μιὰ συναρπαστικὴ καὶ σπαρακτικὴ ἱστορία, ποὺ θὰ παρακολουθήσει τὴν περιπλάνηση τῶν ἡρώων ἀπὸ τὴ Νέα Ὑόρκη ὣς τὸ Παρίσι καὶ ἀπὸ τὸν ἀμερικανικὸ Νότο ὣς τὴν Ἀφρικὴ καὶ τὴν Κορέα, φέρνοντάς τους ἀντιμέτωπους μὲ προσωπικές, οἰκογενειακὲς καὶ κοινωνικὲς συγκρούσεις, μὲ τὶς ὀλέθριες συνέπειες τῆς ἀπώλειας, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἀκατάλυτους δεσμοὺς ποὺ γεννοῦν ἡ ἀφοσίωση, ὁ ἔρωτας (ὁμοφυλοφιλικὸς καὶ μή) καὶ ἡ φιλία.

Στὸ Κουαρτέτο τοῦ Χάρλεμ, τὸ τελευταῖο καὶ ἐκτενέστερο μυθιστόρημά του, ὁ Τζέιμς Μπόλντουιν χρησιμοποιεῖ ὡς φόντο τὸ κίνημα γιὰ τὰ πολιτικὰ δικαιώματα τῶν μαύρων, ποὺ συντάραξε τὶς ΗΠΑ τὴ δεκαετία τοῦ ’60, γιὰ νὰ ἀφηγηθεῖ ἕνα ἐπικὸ ἆσμα ἀγάπης, πάθους, πένθους καὶ ὀργῆς, ὅπου ἡ δυναμικὴ τῶν φυλετικῶν καὶ σεξουαλικῶν σχέσεων καθορίζει σὲ καταλυτικὸ βαθμὸ τὸν ἀέναο ἀγώνα τοῦ ἀνθρώπου νὰ παραμείνει ἄνθρωπος.
 

Δυὸ ποιήματα τοῦ Πλάτωνος

Ἀστέρας εἰσαθρεῖς, Ἀστὴρ ἐμός· εἴθε γενοίμην

οὐρανός, ὡς πολλοῖς ὄμμασιν εἰς σὲ βλέπω.

Ἀστὴρ πρὶν μὲν ἔλαμπες ἐνὶ ζωοίσιν Ἑῷος·

νῦν δὲ θανὼν λάμπεις Ἕσπερος ἐν φθιμένοις.

                             ***

Τ᾿ ἄστρα κοιτᾶς, ἀστέρι μου, μακάρι νὰ γινόμουν οὐρανός,

νὰ σὲ θωρῶ μ᾿ ὅλα τ᾿ ἀστέρια μου γιὰ μάτια.

Ἀστέρας ἔλαμπες στοὺς οὐρανοὺς Αὐγερινός·

τώρα, νεκρός, λάμπεις Ἀποσπερίτης μὲς στοὺς ἀποθαμένους.

---

Πλάτων, Παλατινὴ Ἀνθολογία 7, 669 καὶ 7, 670.
Ἀπόδοση στὰ νέα ἑλληνικά: https://gayekfansi.blogspot.com/

«Τὰ σφιχτά σου κωλομέρια», ἕνα ποίημα ἀγνώστου ποιητῆ

ΤΑ ΣΦΙΧΤΑ ΣΟΥ ΚΩΛΟΜΕΡΙΑ

Γιὰ τὰ σφιχτά σου κωλομέρια

ἦρθαν βλάμηδες στὰ χέρια

χρόνια φίλοι στὸ σεργιάνι,

στὸ γαμήσι στὸ ντουμάνι.

Γιὰ τὰ σφιχτά σου κωλομέρια

βγήκανε ξανὰ μαχαίρια,

ποιός θὰ στὰ πρωτογαμήσει

νὰ στὰ σκίσει, νὰ στὰ χύσει...

Τὰ σφιχτά σου κωλομέρια

νυχτοπαρπατᾶν στ᾿ ἀστέρια,

τὰ χαϊδεύουνε χαρμάνια

κι ὅλα τὰ παλιὰ τ᾿ ἀλάνια.

Τὰ σφιχτά σου κωλομέρια

γκρέμισαν σπιτιοῦ θεμέλια,

κάψανε τὴν οἰκουμένη

τὴν πολυτραγουδισμένη.

Τὰ σφιχτά σου κωλομέρια

μοῦ ᾿καψαν᾿ τὰ καλοκαίρια,

νταβρουτζᾶς ἄμα τὰ εἶδα

κι ὅλος ὁ σεβντᾶς μιὰ τρύπα!...

Ρεφρέν

Σφιχτὰ σφιχτά, κι ἀμὰν ἀμὰν

σφιχτὰ σφιχτὰ και στρουμπουλά,

σφιχτὰ σφιχτὰ και στρουμπουλὰ

καὶ ποιὸς τὰ θέλει γιὰ μετά.

---

Τὸ ποίημα βρέθηκε σὲ συρτάρι μὲ τὴν ἔνδειξη: Δύναται νὰ μελοποιηθεῖ καὶ ὡς ρεμπέτικο.

Εὐχαριστῶ τὸν φίλο Παναγιώτη Κ., κληρονόμο τοῦ ποιητῆ, γιὰ τὴν εὐγενικὴ παραχώρηση τοῦ ποιήματος, καὶ σέβομαι τὴν ἐπιθυμία του γιὰ τήν -πρὸς τὸ παρόν- διατήρηση τῆς ἀνωνυμίας τοῦ ποιητῆ· κληρονόμος στὸν ὁποῖο καὶ ἀνήκουν τὰ πνευματικὰ δικαιώματα (©) τοῦ παρόντος ποιήματος.

Ἀπαγορεύεται ἡ ἀναδημοσίευση, ἡ ἀναπαραγωγή, ὁλική, μερικὴ ἢ περιληπτική ἢ κατά παράφραση ἢ διασκευή καὶ ἀπόδοση τοῦ περιεχομένου του παρόντος ἔργου μὲ ὁποιοδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη συνεννόηση μαζί μας.