BEND, a film by Sean Mathias

ΜΠΕΝΤ (1997), μια ταινία του Σον Ματάιας (Sean Mathias)

Το φιλμ Μπεντ βασίζεται στο ομώνυμο πολυβραβευμένο θεατρικό έργο του Μάρτιν Σέρμαν (Martin Sherman). Είχε προηγηθεί το θεατρικό ανέβασμα του Μπεντ από τον Ματάιας το 1989-1990 στο Λονδίνο.

Ο Κώστας Γαβράς και ο Ράιαν Βέρνερ Φασμπίτερ είχαν ενδιαφερθεί στο παρελθόν για το περίφημο θεατρικό έργο του Μάρτιν Σέρμαν, που πρωτοανέβηκε σε θεατρική σκηνή του Λονδίνου το 1979, με πρωταγωνιστή τον Ίαν Μακ Κέλεν (Ian McKellan), για να παιχτεί την επόμενη χρονιά στο Μπρόντγουαιη απ’ τον Ρίτσαρντ Γκιρ (Richard Gere). Ο ίδιος ο συγγραφέας υπέδειξε τον θεατρικό σκηνοθέτη και μυθιστοριογράφο Σον Ματάιας, που αρνήθηκε κατηγορηματικά μια νατουραλιστική ιστορική ανασύνθεση, προτιμώντας να κάνει μια αληθινή πολιτική ταινία πάνω στις ερωτικές σχέσεις. Το φιλμ κέρδισε το Διεθνές Βραβείο Κριτικών στο Φεστιβάλ των Καννών, το 1977. Να σημειώσουμε ότι την υπέροχη φωτογραφία της ταινίας υπογράφει ο Γιώργος Αρβανίτης, γνωστός από τις συνεργασίες του με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Τη μουσική της ταινίας υπογράφει ο Φίλιπ Γκλας (Philip Glass). 

Το Μπεντ (Bent) ανοίγει με τον Mick Jagger να τραγουδά το «In drag singing», ένα μελαγχολικό τραγούδι για τις καλές στιγμές, που τελειώνουν στο Βερολίνο. Η παρουσία βέβαια του Mick Jagger δεν προσδίδει τίποτα περισσότερο από ένα όνομα το οποίο μπορεί να πουλήσει λίγο περισσότερα εισιτήρια. Ο Mick Jagger μοιάζει με μια ιδιότυπη ανάμειξη μεταξύ Sandra Bernhard και Maggie Thatcher. Είναι στη σκηνή για λιγότερο από δέκα λεπτά.

Το Μπεντ είναι ένα περίεργο και σκοτεινό φιλμ. Η ταινία αρχίζει τις μέρες παρακμής του Βερολίνου, όταν οι Ναζί κατέλαβαν την πόλη. Η διαμορφωμένη πολιτική κατάσταση έχει σαν στόχο το ανελέητο κυνηγητό των ομοφυλόφιλων. Το να είσαι ομοφυλόφιλος είναι από παράνομο έως θανατηφόρο. Ο Μαξ προτιμά να μένει κοντά στον αγαπημένο του Ρούντυ παρά να καταφεύγει στην ασφάλεια που θα είχε αν έφευγε για την Ολλανδία. Ο Μαξ και ο Ρούντυ ανακαλύπτονται απ' τις αρχές και καταλήγουν σ' ένα τραίνο με κατεύθυνση το στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου. Καθώς ο Ρούντυ βασανίζεται ο Μαξ επαναλαμβάνει στον εαυτό του: «Αυτό δεν μπορεί να είναι αληθινό. Αυτό δεν μπορεί να είναι αληθινό». Ένας άλλος φυλακισμένος τον συμβουλεύει πως μόνος τρόπος επιβίωσης είναι να απαρνηθεί τον εραστή του. Ο Μαξ ευθυγραμμίζεται με τη συμβουλή αυτή και αποδεικνύει ότι αξίζει το κίτρινο αστέρι και όχι το ροζ τρίγωνο. Σ’ αυτόν τον κόσμο είναι προτιμότερο να είσαι περιφρονημένος Εβραίος παρά περιφρονημένος ομοφυλόφιλος.

Η βία συμμετέχει εκτός κάμερας, αλλά ο ψυχολογικός βασανισμός που ασκείται από τους Ναζί στα θύματά τους εμφανίζεται με ανατριχιαστική λεπτομέρεια. Σε μια παγερή παλέτα από γκρι, μαύρο και κόκκινο του αίματος βλέπουμε τον Μαξ να μεταμορφώνεται από ανθρώπινη ύπαρξη σε ένα ον του οποίου η αιτία ύπαρξης έχει αντικατασταθεί από μια θερμή επιθυμία να ζήσει με κάθε κόστος.

Ο Μαξ όμως θα ξανακερδίσει την ανθρωπιά του. Δένεται μ’ έναν άλλο φυλακισμένο, τον Χορστ. Σκηνή ανθολογίας αυτή του «πλατωνικού» σεξ μεταξύ Μαξ κα Χορστ. Στέκονται προσοχή και χωρίς οπτική επαφή, χωρίς το παραμικρό άγγιγμα, φτάνουν σε οργασμό. Δεν είναι μόνο μια τρυφερή στιγμή που περιγράφεται εδώ, είναι η περιφρόνηση ουσιαστικά στο πρόσωπο των δεσμωτών τους.

Συγκλονιστικές οι ερμηνείες των ηθοποιών και εξαιρετική η δουλειά του Γιώργου Αρβανίτη στη φωτογραφία.

Το Μπεντ ποτέ δε γίνεται διφορούμενο και δεν αφήνει περιθώρια για πολλαπλές ερμηνείες. Απλά δείχνει την κόλαση πάνω στη γη. Ένα φιλμ απίστευτης έντασης, συγκινητικό, πραγματικά αξέχαστο.

Πηγή:

---

Andrea Chase, «Movie Magazine International», 26 Νοεμβρίου 1997

Ο ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ

«Η ταινία εστιάζεται σε δύο σημαντικά θέματα. Το πρώτο είναι ότι αποκαλύπτει το καλά κρυμμένο ιστορικό γεγονός ότι στη ναζιστική Γερμανία διώχθηκαν και εκτελέστηκαν κι άλλοι άνθρωποι εκτός από τους Εβραίους. Το Bent ασχολείται με τις διώξεις των ομοφυλόφιλων. Το δεύτερο θέμα είναι μια ερωτική ιστορία ανάμεσα σε δυο χαρακτήρες κάτω από πολύ δύσκολες καταστάσεις, όπου το ανθρώπινο πνεύμα νικάει και η φιλία επιβιώνει…

Το Bent δίνει μια νέα προοπτική στα γεγονότα του Ολοκαυτώματος πράγμα που είναι πολύ υγιές. Ταυτόχρονα δείχνει τη γέννηση μιας ομοφυλόφιλης σχέσης μ’ ένα νέο πρίσμα, πράγμα που έχει νομίσω να κάνει με το σήμερα».

Σον Ματάιας

Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ

«Η συνεργασία μου με τον Σον Ματάιας ήταν πάρα πολύ καλή. Βέβαια ο Σον Ματάιας είναι πολύ γνωστός θεατρικός σκηνοθέτης στην Αγγλία, αλλά δεν είχε ξανακάνει σινεμά. Μιλάμε ναι τελείως διαφορετική γλώσσα. Παρ’ όλα αυτά συντονιστήκαμε και ξεπεράσαμε όλες τις δυσκολίες. Αυτό που χάρηκα ιδιαίτερα στην ταινία ήταν οι πολύ καλές ερμηνείες των ηθοποιών. Είναι ευλογία να δουλεύεις με πολύ καλούς ηθοποιούς. Ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύουν έναν χαρακτήρα σου δίνει πολλές φορές "εμπνεύσεις φωτισμού". Κάποτε είχα φωτίσει ένα πλάνο, όπου ένας ηθοποιός έλεγε ένα μονόλογο, το είχα φωτίσει έτσι ώστε να διακρίνεται μόνο η σιλουέτα του. Όπως προχωρούσε, έβγαινε στις τελευταίες του φράσεις στο φως. Αν ήταν από την αρχή φωτισμένος, το πλάνο δεν θα είχε κανένα ενδιαφέρον. Αυτή τη λύση μου την ενέπνευσε η ερμηνεία του».

Γιώργος Αρβανίτης (απόσπασμα συνέντευξής του στην Ελένη Ράμμου, «Κινηματογραφιστής», Μάρτιος-Απρίλιος 1998)

 

Από αρ. Martin Sherman, Brian Weber, Lothaire Bluteau, Sean Mathias, και Clive Owen.
Από την πρεμιέρα του Bent στη Νέα Υόρκη (20 Nοεμβρίου 1997)

Photo: Ron Galella, Ltd./WireImage

© φωτογραφιών της ταινίας: 1997 Metro-Goldwyn-Mayer Studios Inc. All Rights Reserved. 
 

Δεκαοχτώ χρόνια χωρίς το Μάνο... (Eighteen years without a Manos Hadjidakis)

 

Δεκαοχτώ χρόνια χωρίς το Μάνο...

Το βιογραφικό σημείωμα που ακολουθεί, συνέθεσε και δακτυλογράφησε ο Μάνος Χατζιδάκις στις 18 Νοεμβρίου 1979, για τις ανάγκες ενός προγράμματος επικείμενης συναυλίας, «αυτοβιογραφούμενος σε τρίτο πρόσωπο» -όπως προσθέτει με κέφι:

«Ο Μάνος Χατζιδάκις –σαφώς με ιώτα κι όχι με ήτα, όπως το συνηθίζουν πολλοί- γεννήθηκε στην Ξάνθη, την διατηρητέα απ’ το υπουργείο Πολιτισμού κι όχι στην άλλη την φρικτή, που κτίστηκε μεταγενέστερα από τους νεώτερους.

Γεννήθηκε λοιπόν ημέρα Τρίτη, 10 το βράδυ, 23 Οκτωβρίου του 1925. Κι απ’ το ’31 ζει στην Αθήνα, μελετώντας παράλληλα τον έρωτα, την αντίσταση και την ποιητική λειτουργία των καιρών.

Η κατοχική περίοδος τού συνειδητοποίησε πως δεν χρειαζόταν τα μαθήματα της Μουσικής, γιατί τον καθιστούσαν αισθηματικά ανάπηρο και τον απομάκρυναν ύπουλα από τους αρχικούς του στόχους που ήσαν, να διοχετευθεί, να επικοινωνήσει και να εξαφανισθεί. Γι’ αυτό και τα σταμάτησε, τα μαθήματα, ευθείς μετά την κατοχή, σαν ήρθε η απελευθέρωση.

Συνήλθε αμέσως και άρχισε να γράφει τόνους Μουσικής, για το θέατρο, για τον κινηματογράφο και για τον χορό. Παράλληλα έγραψε πάρα πολλά τραγούδια, περίπου τρεις χιλιάδες μέχρι στιγμής, μες στα οποία ξεχωρίζουνε αυτά που περιέχει ετούτ’ η συναυλία.

Το 1966 βρέθηκε στην Αμερική. Και επειδή χρωστούσε στην εφορία κάπου τριάμιση εκατομμύρια δραχμές, αναγκάστηκε να παραμείνει στο εξωτερικό ίσαμε να τα εξοφλήσει. Τα εξόφλησε το ’72 κι επέστρεψε αμέσως στην Αθήνα, όπου κατασκευάζει καφενείον ονομαζόμενο "Πολύτροπον".

Το 1975 αρχίζει μια διάσημη περίοδός του που θα τη λέγαμε "υπαλληλική περίοδο" μες την οποία αγωνίζεται να επιβιώσει πότε στην ΕΡΤ και πότε στο υπουργείο Πολιτισμού.

Αυτό το ρεσιτάλ είναι ένα κορύφωμα του καλού του γούστου και το χαρίζει αποκλειστικά στους φίλους του».

 

 

Για τη ΜΟΥΣΙΚΗ:

Δεν είναι καιρός να αποκαλυφθεί η πλάνη από μια επιρροή της μουσικής που σκέφτεται;

Δεν είναι καιρός να σταματήσουν οι νευρικές αντιδράσεις μιας πλούσιας σε ήχους μουσικής;

Πώς να επανέλθουμε στο απέριττο τραγούδι; Ποιοι κανόνες θα δεσπόζουν για να πετύχει η αφαίρεση του περιττού, η αφαίρεση του φιλολογικού, η αφαίρεση του περίτεχνου, η αφαίρεση του ιδιότυπου και εθνικού από μια μελωδική γραμμή που προορίζεται να φέρει σ’ επικοινωνία ανομοιογενείς ομάδες επί γης ή γήινους με εξωγήινους εκπροσώπους;

Τέλος, ποια είναι η ανάγκη της μουσικής σήμερα;

Για τη ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ:

Η ποίηση μπορεί να γράφεται πλέον με αριθμούς ή να ελέγχεται η δομής της από την αντοχή που επιδεικνύουν οι τοίχοι απέναντι στους στοίχους;

Βιολογικά, μπορούμε να οραματιστούμε την καθιέρωση και οριστικοποίηση μορφική του δυαδικού μας περιεχομένου, δηλ. μπορούμε να ‘μαστε μαζί και ο άντρας και η γυναίκα και το συμπλήρωμά μας να ‘ναι ανθρώπινο κι όχι η διάθεση μας σα μισοί να επιζητούμε το άλλο μισό.

Για τις ΤΕΧΝΕΣ:

Η αναζωογόνηση των πόλεων

Ο ήχος και η πόλη

Ο αέρας και η πόλη

Πως θα τοποθετηθούν οι εικαστικές τέχνες στον τόπο και το χρόνο χωρίς τη δέσμευση από σχήματα και φόρμες του παρελθόντος;

Μπορεί η ζωγραφική ν’ αποκτήσει ροή, χρονική διάρκεια και να χάνεται αποτυπώνοντας μόνο τη διάβασή της, και μπορεί η ενέργειά της αυτή να επηρεάζει π.χ. τις συγκοινωνίες;

Για την ΠΟΛΙΤΙΚΗ:

Η αλήθεια σα μέσο στην πολιτική ή κοινωνική σκοπιμότητα. Κατά πόσο η αλήθεια εξυπηρετεί την πολιτική και ποια είναι η ηθική των σημερινών κοινωνικών συστημάτων –συντηρητικών και προοδευτικών;

Από την ώρα που η πολιτική παραδέχεται την ανάγκη ενός συστήματος, δεν επιτελείται μια εξομοίωση και μια ισοπέδωση τω πολιτικών ρευμάτων;

- Επίσημη ιστοσελίδα για το Μάνο Χατζιδάκι: www.hadjidakis.gr

Πηγή:

---

Δημήτρης Καλοκύρης: Πλώρη στον Εωσφόρο, Εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα, 2001 

 

Ο ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο Πλάτων στην ακαδημία του, σχέδιο του Carl Johan Wahlbom

 

 

Ο ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ανάρτηση αφιερωμένη εξαιρετικά...

Για τον Πλάτωνα τον εξαιρετικά προικισμένο γόνο μιας επιφανούς αθηναϊκής οικογένειας φάνταζε εντελώς αυτονόητο ν’ αφιερώσει το έργο της ζωής του στην πολιτική προς χάρη της πατρίδας. Είναι, εξάλλου κάτι που τονίζει κατηγορηματικά στην αρχή της Έβδομης Επιστολής. Στην Επιστολή ο Πλάτωνας ουσιαστικά αυτοπαρουσιάζεται:

«Όταν εγώ ήμουν κάποτε νέος, έπαθα ακριβώς ό,τι παθαίνουν οι περισσότεροι. Νόμισα ότι πρέπει, εάν κατορθώσω να γίνω γρήγορα κύριος του εαυτού μου, αμέσως να αναδειχθώ στις κοινές υποθέσεις της πόλης».

(Έβδομη Επιστολή 324b/I, 302)

 

Το 404 φάνηκε ότι θα του δινόταν μια τέτοια ευκαιρία. Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος είχε ως συνέπεια την ήττα της Αθήνας. Με την υποστήριξη των Σπαρτιατών, την εξουσία στην πόλη ανέλαβαν 30 Αθηναίοι αριστοκράτες, μεταξύ των οποίων ο Κριτίας, ο εξάδελφος της μητέρας του Πλάτωνα, καθώς και ο Χαρμίδης, ο αδελφός της:

«Λοιπόν μερικοί από αυτούς έτυχε να είναι δικοί μου συγγενείς και γνωστοί, και μάλιστα μου πρότειναν αμέσως να λάβω μέρος σε πράγματα που ταίριαζαν σε μένα».

(Έβδομη Επιστολή 324b/I, 302)

 

Στην αρχή ο Πλάτων είχε στηρίξει τις ελπίδες του στους Τριάντα, γρήγορα όμως κατάλαβε πως δεν εκπληρώθηκαν. Στη διαπίστωσή του αυτή θα πρέπει να συνέτεινε ιδιαίτερα η μεταχείριση του Σωκράτη από τη νέα κυβέρνηση:

«Και, λοιπόν, αφού είδα ότι οι άνθρωποι εκείνοι μέσα σε μικρό διάστημα έκαναν να φανεί ότι ήταν θησαυρός το παλιό καθεστώς και εκτός των άλλων το φίλο μου, τον αρκετά ηλικιωμένο Σωκράτη, για τον οποίο εγώ δεν θα δίσταζα σχεδόν να πω ότι ήταν ο πιο δίκαιος άνθρωπος της εποχής εκείνης, τον έστειλαν μαζί με άλλους σε κάποιον πολίτη να τον φέρει δια της βίας για να θανατωθεί, και αυτό βέβαια για να είναι συμμέτοχος με αυτούς στα συμβαίνοντα είτε ήθελε είτε όχι. Όλα αυτά λοιπόν παρατηρώντας με προσοχή και μερικά άλλα παρόμοια όχι ασήμαντα, εξοργίσθηκα και αποσύρθηκα από τις αθλιότητες εκείνες».

(Έβδομη Επιστολή 324d-325a/I, 302)

 

Το 401 οι δημοκρατικοί επέστρεψαν στην Αθήνα. Στους αγώνες που ακολούθησαν σκοτώθηκε ο Κριτίας και ο Χαρμίδης. Ο Πλάτων άρχισε πάλι να ελπίζει:

«Σε λίγο χρόνο ανατράπηκε η αρχή των τριάντα και ολόκληρο το τότε πολίτευμα. Αλλά και πάλι, αν και κάπως αργά, όμως με τραβούσε η επιθυμία να διοικήσω τις κοινές και πολιτικές υποθέσεις. Και βεβαίως και σε εκείνους τους χρόνου, επειδή ήταν ταραγμένοι, γίνονταν πολλά για τα οποία μπορούσε κάνεις να νοιώθει αγανάκτηση και διόλου παράδοξο να συνέβαιναν μεγάλες εκδικήσεις εχθρών από μερικούς μέσα στις μεταβολές. Μολονότι βεβαίως οι αποκατασταθέντες έδειξαν μεγάλη επιείκεια».

(Έβδομη Επιστολή 325a-b/I, 303)

 

Το 399 συνέβη το γεγονός που κατέστρεψε οριστικά τη σχέση του Πλάτωνα με την πόλη όπου είχε γεννηθεί:

«Αλλά και πάλι με κάποια σύμπτωση αυτόν το φίλο μου Σωκράτη μερικοί κομματάρχες τον εγκαλούν στο δικαστήριο επιρρίπτοντας εναντίον του κατηγορία ασεβέστατη και από κάθε άλλο λιγότερο αρμόζουσα στο Σωκράτη. Οι δε δικαστές τον καταψήφισαν και σκότωσαν εκείνον, ο οποίος τότε δε θέλησε να λάβει μέρος στην ανόσια σύλληψη ενός από τους τότε καταδικασμένους φίλους, όταν και οι ίδιοι κακοπαθούσαν εξορισμένοι».

(Έβδομη Επιστολή 325b-c/I, 303)

 

Ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας. Andrea Pisano.

Campanile, Duomo, Florence, Italy. 14C. Attributed to Luca della Robbia.

 

Στην Πολιτεία ο Πλάτων περιγράφει την κατάσταση ενός νεαρού άντρα που ενώ κατά γενική ομολογία ήταν προορισμένος για τις κρατικές υποθέσεις, εκείνος προτίμησε τη Φιλοσοφία:

«Τι νομίζεις λοιπόν, είπα εγώ, πως θα κάμει ένας τέτοιος αν τύχει μάλιστα να είναι από μεγάλη πόλη και μέσα σ’ αυτή πλούσιος και από καλή γενιά κι ακόμα και με επιβλητικό παρουσιαστικό; Δε θα γεμίσει με τις πιο παράλογες ελπίδες, νομίζοντας πως θα είναι ικανός να διοικήσει και Έλληνες και βάρβαρους και μ’ αυτές τις τρελές ιδέες του μεγαλείου να παραφουσκώνει γεμάτος από καμάρι και κούφια έπαρση, άδειος όμως από νου;

 - Και βέβαια αυτό θα πάθει.

Αν λοιπόν εκεί που βρίσκεται σε τέτοιες διαθέσεις, τον πλησιάσει κανείς ήρεμα και του δώσει να καταλάβει την αλήθεια, πως δεν έχει νου στο κεφάλι του, του χρειάζεται όμως, με πως αυτό το πράγμα χρειάζεται να δουλέψει κανείς για να τα’ αποχτήσει, νομίζεις πως είναι εύκολο να τον ακούσει μέσα στα τόσα κακά που βρίσκεται;

 - Κάθε άλλο βέβαια, είπε.

Αν όμως βρεθεί οπωσδήποτε ένας, που χάρη στην καλή του φύση και στη συγγένεια που έχουν μ’ αυτή εκείνα τα λόγια, έρθει σε συναίσθηση κι αρχίζει να λυγίζει και να τον τραβά η φιλοσοφία, τι νομίζεις πως θα κάμουν εκείνοι, που πιστεύουν πως χάνουν έτσι την εκμετάλλευση και τη φιλία του; Δε θα βάλουν το παν σε ενέργεια, και λόγους και έργα, για να τον καταφέρουν να μην πεισθεί, και δε θα τα βάλουν και με εκείνον που ζήτησε να τον παρασύρει για να μην το πετύχει, μ’ όλα τα μέσα που διαθέτουν και με ιδιωτικές επιβολές και με δημόσιους δικαστικούς αγώνες; Αυτό θα γίνει χωρία άλλο. Μπορεί ποτέ να επιδοθεί ένας τέτοιος στη φιλοσοφία; Δεν το πολυπιστεύω».

(Έβδομη Επιστολή 494c-495aIII, 209)

 

Πηγή:

---

Gottfried Martin: Πλάτων, μτφ. Φωτεινή Πρεβεδούρου, μτφ. αρχαίων κειμένων Βάσω Παπαδή. Εκδόσεις Πλέθρον, Αθήνα 1991.

 

Ο Πλάτων μπροστά από την Ακαδημία Αθηνών

Στοιχεία και γεγονότα για τις διώξεις των ομοφυλόφιλων από τους Ναζί στις πόλεις και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης πριν και κατά τον πόλεμο

 

Αφίσα της ταινίας Σαλό 120 μέρες στα Σόδομα (Salò o le 120 giornate di Sodoma, 1975) του Πιερ Πάολο Παζολίνι. Εδώ ο Παζολίνι εικονογραφεί τους φιλοσοφικούς στοχασμούς πάνω στο κακό (τρεις κύκλους της κόλασης) του Μαρκήσιου Ντε Σαντ, μεταγράφοντάς τους σε γλώσσα πολιτική, αφού μεταφέρει τη δράση της ταινίας στη φασιστική Ιταλία.

 

Μικρός πρόλογος

Αν και από αυτόν εδώ τον χώρο έχουμε αναφερθεί ξανά στους Άντρες με το ροζ τρίγωνο (Die Männer mit dem Rosa Winkel) [The Men With The Pink Triangle], επανερχόμαστε και πάλι με τούτη την ανάρτηση, παραθέτοντας το «μαύρο χρονολόγιο» των γεγονότων που οδήγησαν στη δίωξη των ομοφυλόφιλων στην εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία. Δίωξη που σήμερα έχει πάρει πολιτικές προεκτάσεις και σχετίζεται με διαδικασίες πολύ πιο περίπλοκες απ’ ότι στην περίπτωση των Εβραίων, των Σίντι, των Ρομά και των υπόλοιπων μειονοτήτων που διώχθηκαν την ίδια περίοδο. Υποσχόμαστε να επανέλθουμε... 

 

 

Richard Gere (Μαξ) και David Dukes (Χορστ). Από την πρώτη παρουσίαση στην Νέα Υόρκη του έργου του Μάρτιν Σέρμαν (Martin Sherman) Μπεντ, στο θέατρο «NEW APOLLO TEATRE» στις 2 Δεκεμβρίου 1979. Φωτογραφία: Jemes Hamilton.

 

ΤΟ «ΜΑΥΡΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ»

1871. Ο βασιλιάς Βίλχελμ, δημιουργός του Β’ Ράιχ, υιοθετεί τον Βαυαρικό Κώδικα που αναφέρει: «ασελγής και αφύσικη συμπεριφορά, τιμωρείται με φυλάκιση μιας μέρας έως πέντε χρόνια».

1897. Οι Άντολφ Μπραντ, Μάγκους Χίρτσφελντ και Μαξ Σποχρ ιδρύουν τον πρώτο οργανισμό για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων με την ονομασία «Επιστημονική Ανθρωπιστική Επιτροπή».

1898. Υποβλήθηκε στο Ράιχσταγ αίτηση με 900 υπογραφές για την ανάκληση του άρθρου 175 του Βαυαρικού Κώδικα. Η αίτηση απορρίφτηκε. Στα επόμενα δέκα χρόνια υποβλήθηκαν, μάταια και άλλες αιτήσεις.

1910. Η Κυβέρνηση υπέβαλλε πρόταση να τεθεί εκτός νόμου ο «Λεσβιακός έρωτας». Η πρόταση αυτού του νομοσχεδίου δεν έγινε δεκτή.

1919. Ο Μάγκους Χίρτσφελντ (Εβραίος και ομοφυλόφιλος) δέχτηκε στο Μόναχο επίθεση από ομάδα αντισημιτών. Αργότερα, τον ίδιο χρόνο, δέχτηκε επίθεση από Ναζί και αφέθηκε στο πεζοδρόμιο με κάταγμα στο κρανίο.

1921. Ο Μπρούνο Μάτουζεκ άνοιξε στο Βερολίνο το θέατρο «ΕΡΩΣ» (EROS). Ήταν το πρώτο θέατρο που παρουσίασε και ομοφυλοφιλικό θέαμα. Τον ίδιο καιρό πρωτοεμφανίστηκε και η παραστρατιωτική οργάνωση των Ναζί «τάγματα εφόδου».

 

Ο Γιάννης Φέρτης (Μαξ) και ο Πέτρος Φυσούν (Χορστ). Από την πρώτη παρουσίαση στην Ελλάδα του έργου του Μάρτιν Σέρμαν (Martin Sherman), Μπεντ. Σκηνοθεσία: Γιώργος Θεοδοσιάδης, θέατρο «Αθηνά», Οκτώβριος 1980

 

1923. Στη Βιέννη παρουσιάζεται η ταινία του Χίρτσφελντ με τίτλο Διαφορετικός από τους άλλους. Οι φασίστες πυροβόλησαν και τραυμάτισαν αρκετούς θεατές που παρακολουθούσαν την πρώτη ταινία με θέμα ομοφυλόφιλους.

1925. Επανασύσταση του «Εθνικού Σοσιαλιστικού Κόμματος των Εργατών» (επίσημος τίτλος του κόμματος των Ναζί). Το καλοκαίρι του 1925 γίνεται η συγκρότηση των πρώτων Μονάδων των Ες Ες. Ο Έρνστ Ρεμ, ένας από τους βασικούς συμβούλους του Χίτλερ (και ομοφυλόφιλος), κατηγόρησε ένα 17χρονο «γνωστό του» ότι τον λήστεψε σπίτι του τα χαράματα.

1928. Στις 14 Μαΐου 1928 το Εθνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα ανακοίνωσε τις επίσημες απόψεις του πάνω στο θέμα της ομοφυλοφιλίας: «… Δεν είναι απαραίτητο εσείς ή εγώ να ζούμε, αλλά είναι απαραίτητο να ζήσει ο Γερμανικός λαός. Και θα ζήσει, μόνο αν μπορεί να πολεμήσει, μόνο αν διατηρήσει τον ανδρισμό του, αν εξασκείται συστηματικά, όχι μόνο ψυχικά και σωματικά, αλλά και στα ερωτικά θέματα. Ελεύθερος έρωτας και κυρίως παρεκτροπές, σημαίνουν έλλειψη πειθαρχίας. Γι’ αυτό και τον αποκόπτουμε, όπως αποκόπτουμε κάθε τι που βλάπτει το λαό μας. Ένας που θα σκεφτόταν έστω, ομοφυλοφιλικό έρωτα, θα ήταν εχθρός μας…».

Την ίδια εποχή: Η Επιτροπή του Ράιχσταν με ψήφους 15 υπέρ και 13 κατά, ενέκρινε τον Αναθεωρητικό Ποινικό Κώδικα, που αναθεωρούσε διατάξεις σχετικά με την ομοφυλοφιλία κλπ…

1929. Το χρηματιστήριο καταρρέει. Ο Αναθεωρητικός Ποινικός Κώδικας αποσύρθηκε πριν τεθεί καν σ’ εφαρμογή. Οι Ναζί προχωρούν σαρωτικά προς την εξουσία.

1930. Ο Ερνστ Ρεμ έγινε αρχηγός των Ταγμάτων Εφόδου.

1933. Ιανουάριος: Ο Χίτλερ γίνεται Καγκελάριος του Γ’ Ράιχ.

          Μάρτιος: Ιδρύεται το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Νταχάου.

          Απρίλιος: Ίδρυση της Γκεστάπο. (Μυστική Κρατικά Υπηρεσία Ασφαλείας). Οι Ναζί καταστρέφουν στο Βερολίνο το Ινστιτούτο Επιστημονικής Μελέτης του Σεξ» που είχε ιδρύσει ο Χίρτσφέλντ.

 

 Ο Γιάννης Φέρτης (Μαξ), Αλεξ. Αντωνόπουλος (Ρούντυ), Παναγιώτης Ζαγαγιάννης (Βολφ). Από την πρώτη παρουσίαση στην Ελλάδα του έργου του Μάρτιν Σέρμαν (Martin Sherman), Μπεντ. Σκηνοθεσία: Γιώργος Θεοδοσιάδης, θέατρο «Αθηνά», Οκτώβριος 1980

 

1934. Ιούνιος: Η ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ.

Ο Ερνστ Ρεμ δολοφονήθηκε. Ο Χίτλερ εξέδωσε διαταγή να καθαιρεθούν και να απομακρυνθούν από το στράτευμα όλοι οι ομοφυλόφιλοι. Διακόσια ηγετικά στελέχη των Ες Ες περικυκλώθηκαν στο Βερολίνο και σφάχτηκαν.

        Ιούλιος: Ο Κουρτ Χίλλερ, που αγωνίζεται σθεναρά για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, συνελλήφθη και στάλθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Όρινμπουργκ.

Εγκρίθηκε νόμος που επέτρεπε τη στείρωση των: ομοφυλόφιλων, σχιζοφρενών, επιληπτικών, ναρκομανών, και… υστερικών! Επίσης αυτών που, γεννήθηκαν τυφλοί ή δύσμορφοι. Για την ακρίβεια, οι ομοφυλόφιλοι είχαν και δεν είχαν υποστεί στείρωση. Ως το 1935, περίπου 56.000 άτομα είχαν υποστεί αυτή τη «θεραπεία»!

Η δραστηριότητα της οργάνωσης του Χιρτσφελντ «Επιστημονική Ανθρωπιστική Επιτροπή» που αγωνιζόταν για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων σταμάτησε και γενικά, οι κινήσεις και δραστηριότητες των ομοφυλόφιλων καταπνίγηκαν.

1934. Στην επέτειο της ανόδου του κόμματος των Ναζί στην Αρχή, το περιβόητο άρθρο 175 αναθεωρήθηκε. Προστέθηκαν δέκα ακόμη περιπτώσεις που θεωρούνταν αξιόποινες. Σ’ αυτές συμπεριλαμβάνονταν: το φίλημα, το αγκάλιασμα και ακόμη: η ομοφυλοφιλική διάθεση, σκέψη και… φαντασία!!!

 

Σαλό 120 μέρες στα Σόδομα (Salò o le 120 giornate di Sodoma, 1975) του Πιερ Πάολο Παζολίνι.

 

1936. Απόσπασμα από σχετικό λόγο του Χίμλερ: «… Η άποψή μας είναι ότι: η ομοφυλοφιλία είναι αποτέλεσμα και εκδήλωση εκφυλισμού που καταστρέφει τη φυλή μας. Πρέπει να θυμηθούμε και ν’ ακολουθήσουμε τις αρχές του NORDIC – εξόντωση του εκφυλισμού, προστατευτική επιτήρηση κ.πλ…». Την ίδια περίοδο αυτή αρχίζει η συγκέντρωση πολιτών, και ιδιαίτερα των ομοφυλόφιλων, στα διάφορα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Στην αρχή, αυτά τα στρατόπεδα χρησίμευαν ως κέντρα συγκέντρωσης και φυλάκισης. Μετά, όμως από το 1940, μεταβλήθηκαν σε κέντρα εξόντωσης. Υπολογίζεται ότι 250.000-500.000, περίπου, ομοφυλόφιλοι, εξοντώθηκαν σ’ αυτά τα στρατόπεδα. Ο ακριβής αριθμός δεν είναι εξακριβωμένος, δεδομένου ότι οι Σύμμαχοι διατήρησαν το άρθρο 175 και μέχρι το τέλος του πολέμου.

Ένα ΡΟΖ ΤΡΙΓΩΝΟ που έφεραν υποχρεωτικά πάνω τους οι αποφυλακισμένοι, κατά τη διάρκεια του πολέμου, δεν αποκάλυπτε το συγκεκριμένο λόγο της φυλάκισής τους. Βρίσκονταν, όμως, σε συνεχή επιτήρηση και κινδύνευαν συνεχώς να επιστρέψουν στο στρατόπεδο ή στη φυλακή. Ο σχετικός νόμος αποσύρθηκε το… 1969! Σε αιτήσεις ενδιαφερομένων να αποκατασταθούν ηθικά, τα δικαστήρια αποφάνθηκαν ότι: οι φυλακισθέντες ομοφυλόφιλοι θεωρούνται (σύμφωνα με τη νομοθεσία που ίσχυε) ποινικοί κατάδικοι και όχι πολιτικοί. Κι έτσι, οι άνθρωποι αυτοί, δεν αποκαταστάθηκαν ποτέ.

 

Σαλό 120 μέρες στα Σόδομα (Salò o le 120 giornate di Sodoma, 1975) του Πιερ Πάολο Παζολίνι.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• JIM STEAKLEY: Το κίνημα των ομοφυλόφιλων στη Γερμανία (σειρά άρθρων) καθώς επίσης και το άρθρο του Οι ομοφυλόφιλοι και το Γ’ Ραιχ που δημοσιεύτηκαν στο «CANADA’ S BODY POLITIC», τεύχη 9. 10 και 11.
• JOHN LAURITSEN και DAVID THOSTAD’S: Η πρώτη κίνηση για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, 1864-1935.
• HA NS PETER BLEUEL ‘S: Σεξ και Κοινωνία στη Γερμανία των Ναζί.
• GERALD REITLINGER’S: Τα Ες Ες, άλλοθι ενός Έθνους.
• RUDOLPH HOESS’S: Διοικητής του Άουσβιτς.
• CRHISTOFER INHERWOOD’S: Κρίστοφερ και οι όμοιοί του.
• OTTO FRIEDRICH’S: Η εμπνευσμένη καρδιά.
• RICHARD GRUNBERGER’S: Η κοινωνική ιστορία του Γ’ Ραιχ.
• JEFFREY WEEK’S: Βγαίνοντας έξω.
• HEINZ HEGIER’S: Οι άνθρωποι με το ροζ τρίγωνο.
• W. I. SCOBIE’S: Στρατόπεδα θανάτου, που δημοσιεύτηκε στο GAY SUNSHINE, τεύχος 25.

Πηγή:

---

Μάρτιν Σέρμαν Μπέντ, μτφ. Γιώργος Θεοδοσιάδης, εκδόσεις Αμοργός, Αθήνα 1980