gay ekfansi: Cesare Pavese, (9 September 1908

Τσέζαρε Παβέζε, (9 Σεπτεμβρίου 1908 – 27 Αυγούστου 1950)

Προλεγόμενα

Με τον απαιτούμενο σεβασμό και με πολλή αγάπη θα προσεγγίσουμε τον ποιητή, μυθιστοριογράφου, λογοτέχνη κριτικό και μεταφραστή Τζέζαρε Παβέζε. Δεν θα τολμήσουμε να μιλήσουμε για το έργο του, φοβούμενοι την ασέβεια που κρύβει μια τέτοια κίνηση. Εξάλλου έχοντας διαβάσει σχεδόν ολόκληρο το έργο του Παβέζε, και μαγευτεί από αυτό, σίγουρα δεν θα είμαστε οι αντικειμενικοί σχολιαστές ούτε στο ελάχιστο.

Στις ελληνικές μεταφράσεις αλλά και στις εισαγωγές των βιβλίων, τα αφιερώματα, βιογραφίες κλπ. μην περιμένετε να συναντήσετε τη λέξη ομοφυλοφιλία. Σε πολλά από αυτά μάλιστα θα διαπιστώσεται την επιμονή των επιμελητών, φιλολόγων ή φιλολογιζόντων –δεν έχει σημασία- να γράφουν για τις παθιασμένες σχέσεις και τους έρωτες του Παβέζε με το άλλο φύλο ή να προσπαθούν μάταια να εξηγήσουν τη μοναχική ζωή του και το λόγο που ο Παβέζε δεν παντρεύτηκε ποτέ. Πουθενά ούτε λέξη για την ομοφυλοφιλία του συγγραφέα. Φυσικά ο Παβέζε έζησε σε μια άλλη εποχή κάτω από το φασιστικό καθεστώς, που με την συνεπικουρία της καθολικής εκκλησίας, είχε διαμορφώσει μια ατμόσφαιρα άκρως αρνητική για την ομοφυλοφιλία, έτσι τα πράγματα δεν μπορούσαν να ειπωθούν με το όνομά τους. Η εμπλοκή δε του Παβέζε με το ιταλικό κομουνιστικό κόμμα, έκανε ακόμα πιο δύσκολα τα πράγματα, αφού η ομοφοβία του συγκεκριμένου πολιτικού χώρου είναι δεδομένη και σταθερή χρόνια τώρα. Ο μεγάλος γάλλος λογοτέχνης Ντομινίκ Φερναντέζ πήρε το διδακτορικό του δίπλωμα στην Εκόλ Νορμάλ Σουπεριέρ με μια διατριβή για τον Τσέζαρε Παβέζε. Η λέξη ομοφυλοφιλία απουσιάζει σχεδόν απ’ όλες σχεδόν τις βιογραφίες του Παβέζε. Πρώτος λοιπόν ο Φερναντέζ τόλμησε να πει τα πράγματα με το όνομά τους.

Ο Παβέζε θέλησε να τερματίσει τη ζωή του την 27η Αυγούστου του 1950, στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου κοντά στο σταθμό, στο Τορίνο, στην πόλη που ανήκε, που ζούσε, θέλοντας να τελειώσει εκεί σαν ξένος. Ήταν μόλις σαράντα δύο χρονών και βρισκόταν στο απόγειο της συγγραφικής του δημιουργίας. Μόλις πέντε μήνες πριν από το τέλος του θα γράψει:

O θάνατος θα 'ρθει και θα 'χει τα μάτια σου

O θάνατος θα 'ρθει και θα 'χει τα μάτια σου
αυτός ο θάνατος που μας συντροφεύει
απ' το πρωί ως το βράδυ, άγρυπνος,
κρυφός, σαν μια παλιά τύψη
ή μια παράλογη συνήθεια. Τα μάτια σου
θα 'ναι μια άδεια λέξη.
Κραυγή που έσβησε, σιωπή.
Έτσι τα βλέπεις κάθε πρωινό
όταν μονάχη σκύβεις
στον καθρέφτη. Ω, αγαπημένη ελπίδα,
αυτή τη μέρα θα μάθουμε και εμείς
πως είσαι η ζωή κι είσαι το τίποτα.

Για όλους ο θάνατος έχει ένα βλέμμα
O θάνατος θα 'ρθει και θα 'χει τα μάτια σου
Θα' ναι σαν ν' αφήνεις μια συνήθεια,
σαν ν' αντικρίζεις μέσα στον καθρέφτη
να αναδύεται ένα πρόσωπο νεκρό,
σαν ν' ακούς ένα κλεισμένο στόμα.
Θα κατέβουμε στην άβυσσο βουβοί.

Τσέζαρε Παβέζε, O θάνατος θα 'ρθει και θα 'χει τα μάτια σου, μτφ. Σωτήρης Τριβιζάς, Καστανιώτης, Αθήνα, 1997.

Λίγα χρόνια πριν γράφει το ποίημα Αποκάλυψη, δεν παύει και πάλι μιλάει για τα μάτια….

Αποκάλυψη

Ο μοναχικός άντρας βλέπει ξανά το αγόρι, το δειλό αγόρι. Ένα αγόρι όλο μάτια που κοιτάζει εκστατικά τη γυναίκα να γελάει. Το αγόρι σήκωσε το βλέμμα του κοιτώντας βαθιά μέσα σε κείνα τα μάτια, όπου οι ζωηρές ματιές ανασκιρτούσαν γυμνές και αλλιώτικες. Το αγόρι έψαχνε για ένα μυστικό μέσα σε κείνα τα μάτια, ένα σκοτεινό μυστικό σαν την κρυμμένη μήτρα.

Ο μοναχικός άντρας σφίγγει στην καρδιά του την ανάμνηση. Εκείνα τα άγνωστα μάτια καίγανε όπως καίει η σάρκα στη φωτιά, ζωντανά από υγρή ζωή. Όλη η γλύκα της μήτρας που σκιρτά από ζεστή αγωνία, αντανακλάται σε κείνα τα μάτια. Το μυστικό άνθισε σαν αίμα. Όλα έγιναν μεγάλα και τρομαχτικά στο ήρεμο φως των δέντρων και του ουρανού.

Στην ήρεμη καλοκαιριάτικη νύχτα το αγόρι έκλαιγε μόνο του, με λυγμούς, σαν να ήταν πλέον άντρας. Τώρα ο μοναχικός άντρας ξαναβρήκε κάτω από τον μακρινό ουρανό εκείνο το εκστατικό βλέμμα που η γυναίκα αφήνει πάνω στο αγόρι. Και βλέπει πάλι εκείνα τα μάτια, βλέπει το πρόσωπο να παίρνει αργά το συνηθισμένο του χαμόγελο.

Τσέζαρε Παβέζε, 28-29 Οκτωβρίου 1937, από την συλλογή Η δουλειά κουράζει, μτφ. Γιάννης Η. Παππάς Printa, Αθήνα, 2004.

Στο μυθιστόρημά του Στην παραλία γράφει…

Με περιέργεια και κακή διάθεση τον κοίταξα ερευνητικά. Ο Μπέρτι ήταν ο τύπος που πάει σχολείο επειδή τον στέλνουνε· είναι από κείνους που όταν μιλάς, σε κοιτάνε στο στόμα με τα μάτια γλαρά απ' τη βαρεμάρα. Γυμνός και μαυρισμένος είχε αγκαλιάσει τα γόνατά του και χαμογελούσε με αβεβαιότητα. Ποιος ξέρει -μου πέρασε από το νου- κάτι τέτοιοι σαν τούτον εδώ είναι οι πιο έξυπνοι απ' όλους.

Με το που πρόβαλε το κεφάλι του Ντόρο, σηκωθήκαμε, μου πέταξε εν' απότομο γεια κι έφυγε. Στις καμπίνες είχαν αρχίσει να μπαινοβγαίνουν κι άλλοι παραθεριστές· σαν να τον πήρε το μάτι μου πίσω από 'να φουστάνι που εξαφανίστηκε στ' αποδυτήρια. Ο Ντόρο, σκυφτός, σαν ν' ανέβαινε σκάλα, είχε ήδη βγει απ' τη θάλασσα· ήταν γυαλιστερός κι έσταζε· στο κεφάλι το σκουφάκι του γυάλιζε κι έκανε την εμφάνισή του αθλητική. Στάθηκε μπροστά μου κουνώντας τα χέρια του και ασθμαίνοντας· κάτω απ' το στέρνο και τα πλευρά είχε ακόμα τον παλμό της κολύμβησης. Δίχως να το θέλω και να μπορώ ν' αντισταθώ σκέφτηκα τον Γκουίντο και τη συζήτησή μας της προηγούμενης βραδιάς κι έσκασα εν' αόριστο χαμόγελο. Ο Ντόρο τραβώντας το σκουφάκι απ' το κεφάλι με ρώτησε μουρμουριστά:

«Τι τρέχει;»

«Τίποτα», του απάντησα.....

Πηγή

Τσέζαρε Παβέζε, Στην παραλία, μτφ. Γιώργος Κεντρωτής, Ύψιλον, Αθήνα, 1993.

Above, from left, Cesare Pavese, Leone Ginzburg, Franco Antonicelli, and Augusto Frassinelli in the 40s in the Langa hills. (Source Panorama)

ΠΑΒΕΖΕ: ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΡΑΤΤΕΙΝ¹

[του Ιταλό Καλβίνο (Italo Calvino)]

[…] Ο Παβέζε ανήκει σε μια εποχή της παγκόσμιας κουλτούρας που τείνει να ενώσει την υπαρξιακή εμπειρία με την ηθική της ιστορίας. Μια εποχή για την οποία ο θάνατος του πιεμοντέζου συγγραφέα φαίνεται ότι θέτει χρονολογικό όριο. Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι αν μέσα σε τούτα τα δέκα χρόνια² η παβεζιανή μοίρα συνέχιζε να εξαπλώνεται, οι δυνατότητες επιρροής του μαθήματός του επί της σύγχρονης λογοτεχνίας θα στένευαν γρήγορα. Σήμερα φαίνεται ότι η οδός της λογοτεχνικής και καλλιτεχνικής συνείδησης οδηγεί μόνο προς τη μεριά του Ζιντ. Τα δέκα χρόνια, όμως, είναι ένα μέτρο που μπορείς και να το παραλείψεις: η ιστορία της λογοτεχνίας αποτελείτε από συζητήσεις που ενώ κόπηκαν ξαφνικά στη μέση, ξανάρχισαν απροσδόκητα, αποτελείτε από ραντεβού που αναβλήθηκαν για το μέλλον. Σήμερα οι όροι της συζήτησης γύρω από τον Πεβάζε μοιάζουν απομακρυσμένοι ακόμα και ως προς τα συστατικά της αναζήτησης φόρμας, και πρωτ' απ' όλα είναι μακριά ο όρος της ασκητικής επιρροής στο στυλ. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει τίποτε άλλο παρά μόνο ότι ο Παβέζε θα επιστρέψει, για να αισθανθούμε την παρουσία του σε λίγο μέσα από την οθόνη της προοπτικής απομάκρυνσης από την εποχή, κι αυτό θα είναι αρκετό για να τον φέρουμε πολύ κοντά μας και να μπορούμε πια να δούμε πράγματα με τον ίδιο τρόπο που ανέκαθεν μπορούσαμε να επαναπροσεγγίσουμε έναν συγγραφέα που είχε ξεκόψει από τους συγκαιρινούς του, φωτισμένον από το φως μιας εποχής που υπήρξε, μα που δεν είναι πια η δική μας εποχή. [...]

Στα μυθιστορήματά του, λοιπόν: κι όταν ομιλώ για τα μυθιστορήματα, δεν το κάνω για να υποβαθμίσω δύο βιβλία μοναδικά στην ιταλική λογοτεχνία, τα δύο «ολοκληρωτικά» βιβλία του Παβέζε: την ποιητική συλλογή «Η Εργασία Κουράζει» και τους «Διαλόγους με τον Λευκό»· το κάνω, επειδή ο Παβέζε έρριξε όλη του την ενεργητικότητα στο πεζογραφικό του έργο, στην ανακάλυψη ενός ιδιαίτερου μυθιστοριματικού είδους. Τα εννέα σύντομα μυθιστορήματα του Παβέζε αποτελούν τον πιο πυκνό, δραματικό και ομογενή διηγηματικό κύκλο της σύχρονης Ιταλίας, καθώς επίσης –αυτό το λέω για όσους θεωρούν αυτόν τον παράγοντα σπουδαίο- και τον πιο πλούσιο κύκλο όσον αφορά στην αναπαράσταση του κοινωνικού επιπέδου, της Ανθρώπινης Κωμωδίας με άλλα λόγια, του χρονικού μιας κοινωνίας. Κυρίως όμως, πρόκειται για κείμενα εξαιρετικής πυκνότητας, όπου ο αναγνώστης ανακαλύπτει διαρκώς νέα επίπεδα, νέες σημασίες. Από τα μυθιστορήματά του πιστεύω ότι μπορούμε να εξάρουμε τρία: «Το Σπίτι στο Λόφο», τον «Διάβολο στους Λόφους», τις «Γυναίκες Μόνες»· και τα τρία ανήκουν σε μιαν εποχή εντατικής δημιουργίας, ανάμεσα 1947 και 1949. «Το Σπίτι στο Λόφο» είναι ο διαλογισμός που γεννιέται από τη σύγκρουση μεταξύ ιστορίας και μεθιστορικής ηθικής του ανθρώπου· «Ο Διάβολος στους Λόφους» είναι το κομβικό σημείο, όπου συναντήθηκαν τα ηθικά και τα υπαρξιακά προβλήματα του Παβέζε και έγιναν μυθιστόρημα· οι «Γυναίκες Μόνες» είναι μια έκθεση δυνητικών στάσεων και συμπεριφορών απέναντι στη ζωή. Πρόκειται για τρία παραδείγματα μυθιστορημάτων περιεχομένου, μυθιστορημάτων –θα το πω ευθέως- ιδεολογικών: και τα τρία εκφέρονται με μια τέλεια ταυτότητα ανάμεσα στην τάση για λυρισμό και την αντικειμενικότητα της δομής, ταυτότητα όπου θριαμβεύει η παβεζιανή τεχνική της λακωνικότητας ως τα όρια της παρασιώπησης και της αποσιώπησης, η τεχνική της έμμεσης επικοινωνίας, ή τεχνική της εμπλοκής του αναγνώστη στο γνωστικό και αξιολογικό πεδίο εντάσεως της πραγματικότητας. Όπως βλέπετε, άφησα έξω το τελευταίο σύντομο μυθιστόρημα του Παβέζε, «Το Φεγγάρι και οι Φωτιές», γιατί σήμερα τρέφω την υπόνοια ότι σε τούτο το έργο η λυρική ιδέα, η αντικειμενική πραγματικότητα και η ένωση των πολιτιστικών σημαινόντων, δηλαδή, έχει ορισμένως πραγματοποιηθεί· σκοπός μου, πάντως, ήταν να απομονώσω αυτά τα τρία σύντομα μυθιστορήματα από την ωριμότητα των προηγουμένων μυθιστορημάτων του Παβέζε, τα οποία, αν λάβουμε υπόψη την αξία της έκβασής τους, είναι βαθμίδες προσεγγίσεως μιας ολοκληρωτικής μορφής του εκφράζεσθαι.

Ο Παβέζε μας παρακινεί σε έναν τρόπο αναγνώσεως, του οποίου η σύγχρονη λογοτεχνία μας δίνει μάλλον μοναδικές –ούτε καν σπάνιες- ευκαιρίες: αυτό σημαίνει ότι ο Παβέζε θέλει να τον διαβάζουν όπως τους μεγάλους τραγικούς, οι οποίοι σε όλες τους τις αναφορές, σε όλες τις κινήσεις των στίχων τους συγκεντρώνουν και συμπυκνώνουν μια πληθύ εσωτερικών συμπαγών και τελειωτικών ενεργημάτων και αφορμών με πρόσημο παγκοσμιότητας. Είναι κι αυτό ένας τρόπος να βυθισθείς στο πραγματικό, να το βιώσεις και να το κρίνεις, ένας τρόπος όμως που τον έχουμε πια χάσει τελείως· και μόνο το γεγονός ότι ο Παβέζε –με τις δύσκολες ατραπούς και τους μοναχικούς του δρόμους- τον γνωρίζει, αρκεί να τον ανεβάζει στην μοναδική θέση που κατέχει σήμερα στην παγκόσμια λογοτεχνία.

Πηγή και σημειώσεις

1. Το κείμενο του Ιταλό Καλβίνο περιέχεται στο βιβλίο του «Una pietra sopra» (Discorsi di letteratura e società), «Einaudi», 1980.

2. Ο Καλβίνο έγραψε το δοκίμιό του για τον Παβέζε στα 1960, δέκα χρόνια μετά την αυτοκτονία του τελευταίου.

Από το Επίμετρο στο βιβλίο, Τσέζαρε Παβέζε, Στην παραλία, μτφ. Γιώργος Κεντρωτής, Ύψιλον, Αθήνα, 1993.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ CESARE PAVEZE

1908. 9 Σεπτεμβρίου: Ο Τσέζαρε Παβέζε γεννιέται στο Σαν Στέφανο Μπέλμπο (επαρχία Κούνεο) κοντά στο Τορίνο. Γονείς του είναι ο Εουτζένιο, γραμματέας δικαστηρίου της πόλης και η Κονσολίνα Μεστουρίνι. Ο πατέρας του έχει στην περιοχή εκείνη ένα αγρόκτημα όπου ο μικρός Τσέζαρε για πολλά χρόνια, περνά τις καλοκαιρινές του διακοπές.

Στην οικογένεια υπάρχει ακόμη η αδελφή του Μαρία, μεγαλύτερή του έξι χρόνια. Αλλά τρία μωρά, γεννημένα πριν από τον Τσεζάρε έχουν πεθάνει.

1914. Ιανουάριος: Πεθαίνει ο πατέρας του από καρκίνο του εγκεφάλου. Ο Τ. Π. γράφεται στο Δημοτικό του Σαν Στέφανο.

1915-1926. Ο Τ. Π. φοιτά στο Τορίνο: Δημοτικό (Ινστιτούτο Trombeta), πρώτες τάξεις του Γυμνασίου (Ινστιτούτο Sociale), τελευταίες τάξεις του Γυμνασίου (Canour), Λύκειο (Massimo d’Azeglio). Εκεί ο καθηγητής του των Ιταλικών και των λατινικών είναι ο Αουγκούστο Μόντι. Το 1925 ο Τ. Π. αρρωσταίνει από πλευρίτιδα και απουσιάζει τρεις μήνες από το σχολείο του.

1926-1929. Φιλοσοφική σχολή στο Τορίνο: ο Τ. Π. μελετά με πάθος τυις κλασικές λογοτεχνίες και την αγγλική. Επισκέπτεται άλλους φίλους πάντοτε της ομάδας Μόντι: Νορμπέρτο Μπόμπιο, Λεόνε Γκίνσμπουργκ, Μάσσιμο Μίλα. Ανοίγεται στην αμερικάνικη λογοτεχνία, επιδιώκοντας –χωρίς να το πετύχει- μια υποτροφία για το πανεπιστήμιο Columbia.

1930. Ο Τ. Π. παίρνει το πτυχίο του με εργασία για τον αμερικανό ποιητή Ουώλτ Ουίτμαν. Δεν καταφέρνει να προσληφθεί ως βοηθός στο Πανεπιστήμιο. Έχει τις πρώτες εκδοτικές επαφές ως μεταφραστής αγγλικών. Μεταφράζει το Ο Κύριος Γουώρεν του Σίνκλαιρ Λιούις (Νόμπελ Λογοτεχνίας εκείνης της χρονιάς), γράφει διηγήματα και ποίηση.

Νοέμβριος: Συνεχίζει να ζει με την οικογένεια της αδελφής του Μαρίας στο Τορίνο. Κλείνεται όλο και πιο πολύ στον εαυτό του.

1931. Συνεχίζει να γράφει δοκίμια, ποιήματα, διηγήματα και να κάνει μεταφράσεις.

Ιανουάριος: Μεταφράζει το Μπόμπι Ντικ του Μέλβίλ, που θα εκδοθεί το 1932.

Φεβρουάριος: Συγκεντρώνει σε μια χειρόγραφη συλλογή με τον τίτλο Γεια σου Μαζινό, τα είκοσι διηγήματα που έχει γράψει από τον Οκτώβριο του 1931 μέχρι τότε. (Το βιβλίο θα εκδοθεί μετά το θάνατό του, το 1968). Δημοσιεύει στο περιοδικό Cultura δοκίμια για Αμερικανούς συγγραφείς.

1933. Ο Τ. Π. γράφεται στο Εθνικό Φασιστικό κόμμα: εξασφαλίζει έτσι την πρώτη θέση του, ως αναπληρωτής καθηγητής, στο σχολείο απ’ όπου αποφοίτησε. («Για να ακολουθήσω τις συμβουλές σας, και για το μέλλον και την καριέρα και την ειρήνη κ.λ.π., έκανα το πρώτο πράγμα ενάντια στη θέλησή μου… » θα γράψει στην αδελφή του Μαρία στις 29 Ιουλίου 1935 από τις φυλακές της Regina Coeli της Ρώμης.

Νοέμβριος: Ο Τζούλιο Εϊνάουντι ιδρύει τον ομώνυμο εκδοτικό οίκο.

1934. Εκδίδεται σε μετάφρασή του ο Δαίδαλος του Τζόυς. Ο Τ. Π. στέλνει τα ποιήματα που συγκέντρωσε με τον τίτλο Η δουλειά κουράζει στη Φλωρεντία, στις εκδόσεις Solaria, όπου και θα δημοσιευτούν το 1936. (Η δεύτερη, νέα έκδοση θα γίνει στον εκδοτικό οίκο Einaudi το 1943).

Μάιος: Αντικαθιστά τον Λεόνε Γκίνσμπουργκ, που συνελήφθη για ανατρεπτική δραστηριότητα, στη διεύθυνση του περιοδικού Cultura.

1935. Εκδίδονται δύο ακόμα μεταφράσεις του, οι δύο τόμοι του μυθιστορήματός του Τζων Ντος Πάσος Ο 42ος παράλληλος.

Μάιος: Η συντακτική ομάδα του περιοδικού Cultura συλλαμβάνεται και φυλακίζεται.

Ιούνιος: Ο Τ. Π. μεταφέρεται στις φυλακές της Regina Coeli της Ρώμης.

Ιούλιος: Εκτοπίζεται για τρία χρόνια στο Μπρανκαλεόνε της Καλαβρίας, στη Νότια Ιταλία, όπου φτάνει στις 3 Αυγούστου.

1936. Μάρτιος: Αναστέλλεται ο εκτοπισμός του και στις 19 είναι στο Τορίνο.

Η επανάληψη της συνεργασίας με τον Einaudi θα του δώσει κάποια ενέργεια και ελπίδα. Δουλεύει επίσης για τον εκδοτικό οίκο του Μιλάνου Mondatori (μεταφράζει το Τα πολλά λεφτά του Ντος Πάσσος) και για τον οίκο Bompiani (το Άνθρωποι και ποντίκια του Τζων Στάινμπερκ). Γράφει πολλά διηγήματα και ποιήματα.

1937. Τελειώνει τη μετάφραση της Μολ Φλάντερς του Ντάνιελ Ντεφόε και της Αυτοβιογραφίας της Άλις Τόκλας της Γερτρούδης Στάιν, που εκδίδονται μέσα στο χρόνο. Από την 1η Μαΐου δουλεύει αποκλειστικά για τον εκδοτικό οίκο Einaudi. Πρέπει να μεταφράσει (έως και) 2000 σελίδες, να επιβλέπει μεταφράσεις άλλων, να ελέγχει ανέκδοτα έργα και να κάνει διάφορες άλλες δουλειές για την διεύθυνση. Γράφει διάφορα διηγήματα.

1938. Ολοκληρώνει για τις εκδόσεις Einaudi τη μετάφραση του Ντέιβιντ Κόπερφιλντ του Ντίκενς, που δημοσιεύεται μέσα στο χρόνο.

Απρίλιος: Ολοκληρώνει το γράψιμο του μυθιστορήματος Αναμνήσεις δύο εποχών (δημοσιεύεται το 1948, με τίτλο Η φυλακή, στον τόμο Πριν Αλέκτωρ φωνήσαι).

Ιούνιος-Αύγουστος: Γράφει το μυθιστόρημα Οι πατρίδες σου.

1939. Δημοσιεύει σε συνέχειες στο περιοδικό Σύγχρονα γράμματα το μυθιστόρημα Η παραλία, το οποίο θα εκδοθεί το 1942.

Μάιος: Εκδίδει το μυθιστόρημά του Οι πατρίδες σου, που τον καθιερώνει ως πεζογράφο.

1940. Μεταφράζει το Μπενίτο Σερένο του Μέλβιλ και το Οι τρεις υπάρξεις της Γερτρούδης Στάιν.

Μάρτιος-Μάιος: Γράφει το μυθιστόρημα Η τέντα (δημοσιεύεται το 1959, με τίτλο Ένα ωραίο καλοκαίρι). Ξαναβρίσκει μια παλιά του μαθήτρια, τη Φερνάντα Πιβάνο.

1942-1944. Ο ρόλος του Παβέζε Einaudi αναβαθμίζεται μέτα με τη μέρα, χωρίς όμως να γίνεται διευθυντής των εκδόσεων (ιδιότητα που ο Τζούλιο Εϊναούντι θα του αναγνωρίσει μόνο μετά το τέλος του πολέμου). Αυτές είναι οι αρμοδιότητές τρου την άνοιξη του 1943 στη Ρώμη, όπου δουλεύει στο εκεί υποκατάστημα των εκδόσεων. Στις 8 Σεπτεμβρίου 1943 ο εκδοτικός οίκος Einaudi τίθεται υπό την επιτροπεία ενός κομισάριου. Και ο Τ. Π. μετακομίζει στην Serralunga di Crea, λίγο έξω από το Τορίνο, στο σπίτι της αδελφής του. Τον Δεκέμβριο παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα σε κολέγιο στο Τρεβίζο, όπου, με ψεύτικο όνομα (Carlo Ambrogio) θα μείνει μέχρι τις 25 Απριλίου 1945.

1945. Μετά την απελευθέρωση ανοίγει και πάλι ο εκδοτικός οίκος Einaudi.

1946. Ο Παβέζε είναι τώρα πια ο άνθρωπος που ασχολείται με τα πάντα στον εκδοτικό οίκο και ξαναρχίζει τις επαφές με τους συνεργάτες, που είχαν διακοπεί κατά τη διάρκεια των 20 μηνών της γερμανικής κατοχής. Τον Αύγουστο μετακομίζει πάλι στη Ρώμη. Γράφεται στο ιταλικό κομουνιστικό κόμμα. Συνεργάζεται με την εφημερίδα L’Unita, όργανο του ΚΚΙ, όπου γνωρίζεται με τους Ιταλό Καλβίνο και Ντάβιντε Λαγιόλο.

1947. Αύγουστος: Επανέρχεται στο Τορίνο.

Νοέμβριος: Εκδίδεται το μυθιστόρημά του Διακοπές του Αυγούστου.

1948. Εκδίδονται στη διάρκεια του χρόνου, το Διάλογοι με τη Λευκώ και Ο σύντροφος, καθώς επίσης και η μετάφραση του Καπετάνιος Σμιθ του Ρόμπερτ Ενρίκες, και τα Η εισαγωγή και Η γραμμή της σκιάς του Κόνραντ.

1949. Ιούνιος-Οκτώβριος: Ο Τ. Π. γράφει το Ο διάβολος στους λόφους.

1950. Μάρτιος-Μάιος: Γράφει τη νουβέλα κοπέλες μόνες.

Νοέμβριος: Εκδίδεται το Ένα ωραίο καλοκαίρι, που περιλαμβάνει το ομώνυμο διήγημα, το Ο διάβολος στους λόφους και το Κοπέλες μόνες.

Σεπτέμβριος-Νοέμβριος: Γράφει το μυθιστόρημα Το φεγγάρι και οι φωτιές.

1951. Απρίλιος: Εκδίδεται το μυθιστόρημα Το φεγγάρι και οι φωτιές. Εντίνεται η ποιητική του παραγωγή.

Ιούνιος: Ο Τ. Π. παίρνει το βραβείο Στρέγκα για το έργο του Ένα ωραίο καλοκαίρι.

1952. Αύγουστος: Τη νύχτα της 26 αυτοκτονεί στο ξενοδοχείο Η Ρώμη που βρίσκεται δίπλα στο σιδηροδρομικό σταθμό του Τορίνο.

1953. Εκδίδονται, μετά το θάνατό του, η ποιητική συλλογή Ο θάνατος θα ‘ρθει και θα ‘χει τα μάτια σου και η συλλογή δοκιμίων Η αμερικάνικη λογοτεχνία και άλλα δοκίμια.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΠΑΒΕΖΕ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Τσέζαρε Παβέζε, Κοπέλες μόνες, μτφ. Στρατής Τσίρκας, Κέδρος, Αθήνα, 1968.

Τσέζαρε Παβέζε, Ο Διάβολος στους λόφους, μτφ. Αλέξανδρος Κοντζιάς, Κέδρος, Αθήνα 1969.

Τσέζαρε Παβέζε, Ένα ωραίο καλοκαίρι, μτφ. Μυρσίνη Ζορμπά, Οδυσσέας, Αθήνα, 1997.

Τσέζαρε Παβέζε, Ο σύντροφος. Μτφ. Λία Αλεξιάδου, Οδυσσέας, Αθήνα 1979.

Τσέζαρε Παβέζε, Το φεγγάρι και οι φωτιές, μτφ. Τασούλα Καραϊσκάκη, Οδυσσέας, Αθήνα 1980.

Τσέζαρε Παβέζε, Στην παραλία, μτφ. Γιώργος Κεντριώτης, Ρόπτον, Αθήνα 1990. Με εισαγωγικό σημείωμα του μεταφραστή για το συγκεκριμένο έργο και επίμετρο που περιλαμβάνει εργογραφικό σημείωμα για τον Παβέζε, βασική βιβλιογραφία για το έργο του Παβέζε, και το κείμενο του Italo Calvino (1966): Pavese: Essere e fare (Παβέζε: Είναι και πράττειν).

Τσέζαρε Παβέζε, Πριν αλέκτωρ φωνήσαι, μρφ. Βασίλης Τριανταφύλλου, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1991. Με εκτεταμένο εργογραφικό σημείωμα υπό τον τίτλο «Ο Παβέζε και η εποχή του (1908-1950)», με εισαγωγικό σημείωμα στο έργο του Παβέζε και στα δύο μεταφρασμένα μυθιστορήματα και εισαγωγικό σημείωμα του μεταφραστή.

Τσέζαρε Παβέζε, Αγροίκοι, μτφ. Γιώργος Κεντριώτης, Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 1996. Με προλογικό σημείωμα του μεταφραστή και εργοβιογραφία και βιβλιογραφία για το έργο του Παβέζε.

Τσέζαρε Παβέζε, Ο θάνατος θα ‘ρθει και θα ‘χει τα μάτια σου, μτφ. Σωτήρης Τριβιζάς, Καστανιώτης, Αθήνα 1997. Με εισαγωγή του μεταφραστή, καθώς και μετάφραση των τελευταίων σελίδων του ημερολογίου του Παβέζε πριν την αυτοκτονία του.